Ocena zmian zawartości związków biogennych w wodach rzeki Ner

• Autorzy: Jaskuła J. , Wicher-Dysarz J. , Sojka M. , Dysarz T.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/61448

Warianty tytułu

EN

The evaluation of nutrients concentrations variability in the Ner River

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zawartości związków azotu i fosforu decydują często o ostatecznym wyniku klasyfikacji stanu fizykochemicznego wód w zlewniach rzek nizinnych położonych w krajobrazie rolniczym. W pracy dokonano oceny zmian zawartości substancji biogennych w wodach rzeki Ner w latach 2000–2006. W pierwszym etapie pracy wyznaczono stężenia charakterystyczne związków azotu i fosforu, a następnie określono czasową i sezonową zmienność ich zawartości. Analizę dynamiki zawartości związków biogennych w wodach przeprowadzono w odniesieniu do warunków hydrometeorologicznych, prowadzonej gospodarki wodno-ściekowej oraz użytkowania terenu. Uzyskane wyniki wykazują, że zawartość fosforanów w wodach rzeki Ner cechowała się wyraźną sezonowością. Najwyższe stężenia występowały latem i jesienią, a najniższe w miesiącach wiosennych. Stwierdzono, że w latach 2000–2006 istniała istotna zależność pomiędzy fosforanami a temperaturą wody oraz warunkami hydrologicznymi. Przeprowadzone analizy wykazały, że stężenia azotu azotanowego charakteryzowały się dodatnim trendem, natomiast fosforanów i fosforu ogólnego trendem ujemnym.

EN

The concentrations of nitrogen and phosphorus often decide on the final outcome of the physicochemical status classification in the lowland river catchments located in the agricultural landscape. The study attempts to evaluate the changes in the concentrations of nutrients in the Ner river in the years 2000–2006. In the first step of the work, minimum, maximum and average concentrations of nitrogen and phosphorus were calculated. Then the variability of the nutrients concentrations were assessed. The analysis of the dynamics of nitrogen and phosphorus concentration in the water were carried out in relation to hydro-meteorological conditions, conducted water and wastewater management and land use. It was observed that the phosphate concentration in the Ner river was characterized by a marked seasonality. The highest concentrations occurred in summer and autumn and the lowest in the spring months. It was found that in 2000–2006 there was a significant relationship between phosphates and water temperature and hydrological conditions. The analyzes carried out showed that the concentration of nitrate and nitrate nitrogen were characterized by a positive trend, while phosphates and total phosphorus showed a negative trend.

Słowa kluczowe

PL

rzeka nizinna; stan fizykochemiczny; związki biogenne; jakość wody

EN

lowland river; physicochemical state; biogenic compounds; water quality

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 46
• Strony: 31--37
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz. tab., rys.

Twórcy

autor

Jaskuła J.

• Instytut Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94, 60-649 Poznań

autor

Wicher-Dysarz J.

• Katedra Inżynierii Wodnej i Sanitarnej, Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94, 60-649 Poznań

autor

Sojka M.

• Instytut Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94, 60-649 Poznań

autor

Dysarz T.

• Katedra Inżynierii Wodnej i Sanitarnej, Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94, 60-649 Poznań

Bibliografia

• 1. Buck O., Niyogi D.K., Townsend C.R. 2004. Scale-dependence of land use effects on water quality of streams in agricultural catchments. Environmental Pollution, 130, 287–299.
• 2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2000/60/EC z dnia 23 października 2000 roku, ustalająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej.
• 3. Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącą ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (Dz.U.UE L z dnia 31 grudnia 1991 r.).
• 4. Hejduk L., Banasik K. 2008. Zmienność stężenia fosforu w górnej części zlewni rzeki Zagożdżonki. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 4(42), 57–64.
• 5. Ilnicki P., Banaszkiewicz H., Bukowski Ł. 2003. Źrodła, stężenie i ładunki azotu i fosforu w wodach rzeki Ner w latach hydrologicznych 1992–1997. Acta Sci. Pol., Form. Circ., 2 (1), 23–34.
• 6. Kiryluk A., Rauba M. 2011. Wpływ rolnictwa na stężenie fosforu ogólnego w wodach powierzchniowych zlewni rzeki Śliny. Inżynieria Ekologiczna, 26, 122–132.
• 7. Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej 2002. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
• 8. Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. PWN.
• 9. Kupiec J., Zbierska J. 2010. Nadwyżki fosforu w wybranych gospodarstwach rolnych zlokalizowanych na obszarach narażonych na zanieczyszczenia azotanami. Woda-Środowisko-Obszary Wiejske, 10, 59–71.
• 10. Marcinkowski T. 2014. Produkcja rolnicza a jakość wód na obszarach polderowych Żuław Elbląskich. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 14, 1(45), 41–52.
• 11. Mosiej J., Komorowski H., Karczmarczyk A., Suska A. 2007. Wpływ zanieczyszczeń odprowadzanych z aglomeracji łódzkiej na jakość wody w rzekach Ner i Warta. Acta Sci. Pol., Form. Circ., 6(2), 19–30.
• 12. Raport dla obszaru dorzecza Odry z realizacji art. 5 i 6, zał. II, III, IV Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
• 13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych.
• 14. Sapek A. 2010. Rolnictwo polskie a ochrona jakości wody, zwłaszcza wody Bałtyku. Woda-Śro-dowisko-Obszary Wiejskie. 10, 1(29), 175–200.
• 15. Shrestha S., Kazama F. 2007. Assessment of surface water quality using multivariate statistical techniques: A case study of the Fuji river basin, Japan. Environmental Modelling & Software, 22(4), 464–475.
• 16. Sojka M. 2009. Ocena ładunków związków biogennych wymywanych ze zlewni cieku Dębina. Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska, 11, 1225–1234.
• 17. Sojka M., Murat-Błażejewska S., Kanclerz J. 2007. Ocena metod obliczania ładunków zanieczyszczeń wymywanych ze zlewni. Acta Sci. Pol., Form. Circ., 6 (1), 3–13.
• 18. Sojka M., Murat-Błażejewska S., Kanclerz J. 2008. Wymywanie związków azotu i fosforu ze zlewni rolniczej w zróżnicowanych okresach hydrometeorologicznych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 526, 443–450.
• 19. Wiatkowski M., Rosik-Dulewska Cz., Gruss Ł. 2012. Profil zmian wskaźników jakości wody w rzece Stobrawie. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 4(3), 21–35.
• 20. Wiatkowski M., Wiatkowska B. 2006. Ochrona jakości zasobów wodnych w aspekcie programów rolno-środowiskowych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 3(4), 179–288.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.