Osiedla Sadyba i Stegny – aspekt przyrodniczy w odnowie środowiska mieszkaniowego

• Autorzy: Klimowicz Joanna , Orchowska Anita

Identyfikatory

DOI

10.2478/he-2024-0006

Warianty tytułu

EN

Sadyba and Stegny housing estates – the natural aspect in the regeneration of the residential environment

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Tematem artykułu są przeobrażenia środowiska zabudowanego wybranych osiedli mieszkaniowych z przełomu lat 60. i 70. w Warszawie ze szczególnych uwzględnieniem wartości przyrodniczych. Zmiany w środowisku zabudowywanym, nowe inwestycje powodują: niszczenie środowiska przyrodniczego, ograniczenia funkcjonalne osiedli, a w rezultacie pogorszenie warunków lokalnych i komfortu zamieszkiwania. Współcześnie funkcjonujące w tkance miasta sąsiadujące ze sobą osiedla Sadyba i Stegny powstały w okresie, kiedy aspekt przyrodniczy był szczególnym elementem kształtującym lokalizację, wyznacznikiem zdrowego środowiska mieszkaniowego i realizacji potrzeb mieszkaniowych. Celem artykułu jest przedstawienie zmian zachodzących w stanie zagospodarowania terenów zieleni w ciągu ostatnich 20 lat oraz ukazanie niekorzystnych procesów degradacji środowiska naturalnego wraz z przedstawieniem możliwych działań naprawczych. Odniesienie do aspektu przyrodniczego jest szczególnie ważne we współczesnym mieście, w którym powinno się dążyć do wprowadzania zasad zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w kontekście 11 celu rezolucji 2030 ONZ. W artykule zaprezentowano graficzną analizę porównawczą wybranych fragmentów osiedli pod kątem głównych założeń elementów przyrodniczych w tkance osiedli. Przedstawiono także wyniki ankietyzacji mieszkańców osiedla Sadyba w zakresie stanu zieleni i jej zagospodarowania. Na podstawie analizy wybranych osiedli przedstawiono wnioski dla przeciwdziałania dalszej degradacji stanu środowiska przyrodniczego oraz jego poprawy. Dla osiągniecia lepszej jakości życia konieczne jest wprowadzenie działań edukacyjnych i strategicznego planowania na rzecz zrównoważonego środowiska.

EN

The subject of this article is the transformation of the built environment of selected housing estates from the turn of the 1960s and 1970s in Warsaw with special attention to natural values. Changes in the built environment and new investments cause: destruction of the natural environment, functional limitations of settlements, and, as a result, deterioration of local conditions and quality of life. The contemporary neighboring estates of Sadyba and Stegny, currently functioning in the city’s fabric, were built in a period when, the natural aspect was a special element shaping the location, an indicator of a healthy residential environment and the fulfillment of housing needs. The aim ofthe article is to present the changes taking place in the development of green areas over the last 20 years and to show the unfavorable processes of degradation of the natural environment along with possible corrective actions. Reference to the natural aspect is particularly important in the modern city, where efforts should be made to implement the principles of sustainable development, especially in the context of the 11th goal of UN Resolution 2030. This article presents a graphic comparative analysis of selected fragments of settlements interms of the main assumptions of natural elements in the settlements’ fabric. The results of a survey of Sadyba estate’s residents, regarding the state of greenery and its management, is also presented. Based on the analysis of selected settlements, conclusions are presented for preventing further degradation of the natural environment and its improvement. To achieve a better quality of life, it is necessary to introduce educational activities and strategic planning for a sustainable environment.

Słowa kluczowe

PL

osiedle mieszkaniowe; środowisko przyrodnicze; rozwój zrównoważony; modernizacja

EN

housing estate; natural environment; sustainable development; modernization

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 46
• Strony: 58--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., il.

Twórcy

autor

Klimowicz Joanna

• Wydział Architektury, Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0003-4950-3250

autor

Orchowska Anita

• Wydział Architektury, Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0001-5086-3160

Bibliografia

• [1] B.A., Agenda 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 w kierunku pomyślnego wdrażania w Polsce. seria „Lepsza Polityka Państwa, OECA „Better Polites for Better Lives”, listopad 2017, dostęp www.oeced.org.
• [2] B.A., Badanie jakości środowiska mieszkaniowego krakowskich osiedli, 2022, Kraków: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Wydział Architektury PK, online: https://rewitalizacja.krakow.pl/rewitalizacja/273032,artykul,badanie_jakosci_srodowiska_mieszkaniowego_krakowskich_osiedli.html, (dostęp: 16.01.2024).
• [3] B.A., Malmö stad „inicjatywy na rzecz zrównoważonego rozwoju w Vastra Hamnen”, źródło: https://malmo.se/stadsutveckling/stadsutvecklingsomraden/Vastrahamnen/hallbarhetssatsningar-i-Vastrahamnen.html (dostęp: 18.01.2024).
• [4] B.A. Współczesne miasto jako środowisko życia człowieka zintegrowane z przyrodą, (2015), pod redakcją S. Wahle-Strzeleckiej, Kielce: Wydział Budownictwa i Architektury Politechniki Świętokrzyskiej.
• [5] Bańka A., 2018, Psychologiczne konteksty jakości życia w mieście, w: J. Szołtysek (red.) Jakość życia w mieście. Poglądy interdyscyplinarne. Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu.
• [6] Bell P.A., Greene Th.C., Fisher J.D., Baum A., 2004, Psychologia środowiskowa, Gdańsk: Wydawnictwo Psychologiczne.
• [7] Chmielewski J.M., 2001, Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• [8] Chmielewski J.M., Mirecka M., 2007, Modernizacja osiedli mieszkaniowych, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• [9] Cydzikowa Z., 1972, Zespół osiedli Stegny w Warszawie, „Architektura”, nr 11, Warszawa, s. 393-395.
• [10] Dzierżawski B., Orchowska A., 2011, Zmiany przestrzenne warszawskich osiedli mieszkaniowych w latach 1990-2010 cz. II, Praca statutowa Wapw, Warszawa, s. 15-19 (maszynopis).
• [11] El Din H.S., Shalaby A., Farouh H. E. Elarine S.A., 2013, Principles of urban quality of life for a nighborhood, Housign and Building National Research Center, HBRC Jurnal, 9.
• [12] Gliwiński M., 2014, System przyrodniczy miasta – czym jest?, on-line: https://urbnews.pl/system-przyrodniczy-miasta-czym/ (dostęp: ).
• [13] Korczak-Komorowska Z., Korzeniak A., 2019, Kształtowanie nowych dzielnic i rejonów na terenach poportowych, SANS, czasopismo.
• [14] Kozłowski S., W drodze do ekorozwoju, warszawa: PWN, 1997.
• [15] Lewandowska A., 2014, Koncepcja miasta zrównoważonego i próby wdrażania w europejskiej przestrzeni osadniczej, w: Miasto, Nauka, Sztuka, Gospodarka, red. K. Stawowy, Repozytorium UMK.
• [16] Manna Ashim, 2015, Hammarsby Sjostad – from failure to twice as good, /H02O3A/ Project Development and management: Paper Profesoor Wim Wambecq, Research Gate www.reaearchgate.net
• [17] Myers, D., 1987, Community-relevant Measurement of Quality of Life: A Focus on Local Trends, “Urban Affairs Quarterly”, 23 (1).
• [18] Orchowska A., Klimowicz J., 2023. osiedle Gocław – aspekt przyrodniczy w środowisku mieszkaniowym, Housing Environment, Tom 43, Kraków.
• [19] Ostańska A., 2010, Programy rewitalizacji osiedli z zabudowa prefabrykowaną w Europie przyczynkiem do opracowania programów polskich, „Przegląd Budowlany”, 3, Fundacja Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa, Politechnika lubelska, s. 39-47.
• [20] Pawłuszko T., 2014, Strategia zrównoważonego rozwoju w dokumentach Nordyckiej Rady Ministrów, w dyplomacja w życiu. Życie w dyplomacji, red. Saletra W., Jaskiernia J., Kubicki R., Kielce: Wydawnictwo UJK.
• [21] Pilny M., Dąbrowski K., 2021, Nowi na osiedlu. Wpływ dogęszczenia zabudowy na życie w osiedlach z wielkiej płyty, „RZUT +28” (2) 2021, s. 70-79.
• [22] Przewoźniak M., 2009, Kształtowanie środowiska przyrodniczego miast. Przykłady z regionu gdańskiego, Gdańsk: Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej.
• [23] Seruga W., 2015, O architekturze mieszkaniowej XXI w – uwag kilka, „Środowisko Mieszkaniowe”, 5, s. 27-32.
• [24] Sołtys. J., 2010, Struktura miasta z zasady rozwoju zrównoważonego – wybrane problemy, czasopismo Techniczne, Architektura z. 14.
• [25] Szulczewska B., Kaliszuk E., 2005, Koncepcja systemu przyrodniczego miasta: geneza ewolucja i znaczenie praktyczne, „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych”, 1, s. 7-24.
• [26] Zaniewska H., 2007, Ewolucja koncepcji urbanistyczno-architektonicznej budowy osiedli mieszkaniowych, PRM_2007-3_05_zaniewska, online: chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-d9a0d2a3-c2c4-40ec-b93b-1c062ea3ed89/c/Prm_2007-3_05_zaniewska.pdf [dostęp 19.01.2024]
• ŹRÓDŁA INTERNETOWE/ ONlINE SOURCES
• [1] https://www.gov.pl/web/kultura/nowy-europejski-bauhaus (dostęp: 20.01.2024)
• [2] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wDU20190001443 (dostęp:19.01.2024)
• [3] https://new-european-bauhaus.europa.eu/about/about-initiative_en (dostęp: 20.01.2024)
• [4] https://malmo.se/stadsutveckling/stadsutvecklingsomraden/Vastra-hamnen/hallbarhetssatsningar-i-Vastra-hamnen.html (dostęp: 18.01.2024)
• [5] https://urbnews.pl/system-przyrodniczy-miasta-czym/ (dostęp: 18.01.2024)
• [6] https://www.sfa.de/de/projekte/lindwurmareal/ (dostęp: 25.01.2024)
• [7] https://www.oeced.org/ (dostęp: 08.03.2024)
• [8] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/srodowisko-przyrodnicze;3984318.html (dostęp: 20.01.2024)

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).