Zmienne losy papierni „Marysin” w Miłkowie

• Autorzy: Szymczyk Maciej

Identyfikatory

DOI

10.15199/54.2023.4.2

Warianty tytułu

EN

Changing history of “Marysin” paper mill in Miłków

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest ocalenie od zapomnienia papierni „Marysin” w Miłkowie. Zakład ten powstał w 1882 r. – jako ścieralnia, a w latach 20. XX w. zaczęto w nim produkować karton. Po II wojnie światowej fabrykę znacjonalizowano. W 1965 r. zainstalowano maszynę do produkcji papieru toaletowego. Przez kilka dekad fabryka była dostawcą kartonu na bilety kolejowe oraz papieru toaletowego, wykorzystywanego m.in. w pociągach. W 1997 r. zakład sprzedano prywatnemu inwestorowi. Brak niezbędnych inwestycji doprowadził do upadku przedsiębiorstwa. W 2005 r. urządzenia posiadające wartość produkcyjną sprzedano, a pozostałe trafiły na złom. Dziś zakład znajduje się w stanie ruiny.

EN

The aim of the article is to save the “Marysin” paper mill in Miłków from oblivion. This plant was established in 1882 as a pulp mill, and in the 1920s it started producing cardboard. After World War II, the factory was nationalized. In 1965, a machine for the production of toilet paper was installed. For several decades, the factory was a supplier of cardboard for railway tickets and toilet paper, used, among others, in toilets. on trains. In 1997, the plant was sold to a private investor. The lack of necessary investments led to the collapse of the company. In 2005, equipment with a production value was sold and the rest was scrapped. Today the plant is in ruins.

Słowa kluczowe

PL

Miłków; Marysin; ścieralnia; papiernia; karton na bilety kolejowe; papier toaletowy

EN

Miłków; Marysin; pulp mill; paper mill; cardboard for railway tickets; toilet paper

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Papierniczy
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 79, nr 4
• Strony: 213--218
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz.

Twórcy

autor

Szymczyk Maciej

• Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju

• https://orcid.org/0000-0002-8504-6483

Bibliografia

• [1] „Adreßbuch der Papier-, Pappen-, Holzstoff-, Cellulose- und Strohstoff- Fabriken des Deutschen Reichs, Dänemarks, Elsaß-Lothrin-gens, Hollands, Oesterreichs, Polens, der Schweiz und der Tschechoslwekei”. 1925 Biberach. s. 141.
• [2] „Adreßbuch der Papier-, Pappen-, u. Papierstoffabriken Deutschlands”. 1935 Biberach, s. 115-116.
• [3] Archiwum Państwowe (dalej: AP) Łódź, zespół CZPP, sygn. 239, Marienwerk Paul Gottwald Fabryka Papieru Miłków – sprawy nacjonalizacji przedsiębiorstwa 1950-52, s. 10, 90-107, 156-172.
• [4] AP Łódź, zespół CZPP, sygn. 1043, Techniczno-produkcyjny paszport zakładu Fabryka Papieru w Miłkowie z oddziałami za 1950 rok, s. 6-11, 62.
• [5] AP Łódź, zespół Zjednoczenie Przemysłu Celulozowo-Papierniczego, sygn. 70, Projekt Narodowego Planu Gospodarczego na 1967 i podstawowe założenia na 1968 r., s. 12.
• [6] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół Jeleniogórska Dyrekcja Inicjatyw Gospodarczych. sygn. 4/17 Fabryka Papieru w Miłkowie, 3 i następne.
• [7] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół Jeleniogórska Dyrekcja Inicjatyw Gospodarczych, sygn. 4/20, Fabryka Papieru „Miłków” w Miłkowie, s. 23-29.
• [8] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół JZP, sygn. 176, Protokoły z odpraw referentów personalnych 1948-1949 r., s. 18, 53.
• [9] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół Starostwo Powiatowe Jeleniogórskie, sygn. 3/240, Zgłoszenie o prowadzeniu przemysłu, 1, 3.
• [10] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół Zakład Ubezpieczeń Społecznych O. w Kamiennej Górze, sygn. 559, Kontrole w Fabryce papieru Przeds. Państw. w Miłkowie 1993-1998, kontrola ZUS z 1993 r., s. 4, 24-25, 40-41.
• [11] AP Wrocław, Oddział Kamieniec Ząbkowicki, Biuro Informacyjne W. Schimmelpfeng, niemiecka wywiadownia Sp. z o.o., sygn.1597/10, Marienwerk Arnsdorf i/R. GmbH, s. 5-6, 13, 15.
• [12] AP Wrocław, Oddział Kamieniec Ząbkowicki, Biuro Informacyjne W. Schimmelpfeng, niemiecka wywiadownia Sp. z o.o., sygn. 1598/10, Marienwerk Paul Gottwald, s. 1-2, 7.
• [13] „Auszug aus der Lieferliste Papier-, Karton- und Zellstofftrocken-Maschinen Füllnerwerk G.m.b.H.” 1938 (?). Bad Warmbrunn Schlesien.
• [14] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1934. Berlin. I 70.
• [15] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1940. Berlin. I 75.
• [16] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1944. Berlin. I 92.
• [17] Czupiał J. 1963. „Lokalizacja i rozwój przemysłu celulozowo-papierniczego na Śląsku w województwie wrocławskim i opolskim”, Opole. 77, 83.
• [18] „Dampfkessel-Revisionsbuch für den Kessel nr 671 Marienschleife Arnsdorf”. Rękopis. Zbiory Muzeum Papiernictwa.
• [19] Dokumentacja fotograficzna wykonana przez Krzysztofa Romańczukiewicza z Miłkowa, październik 2022.
• [20] Domator-Omega w KRS http://krs.infoveriti.pl/Domator,Omega,Tar nowskie,Gory,KRS,0000042640.html
• [21] „Geschäfts- und Personalnachrichten”, 1924. Wochenblatt für Papierfabrikation 12 : 661.
• [22] „Geschäfts- und Personalnachrichten”, 1926. Wochenblatt für Papierfabrikation 5 : 128.
• [23] „Handbuch der Deutschen Aktien-Gesellschaften. Jarbuch der deutschen Börsen 1900/1901”. 1901. Leipzig. Bd. 2. s. 731.
• [24] Informacje Ryszarda Głodka, dyrektora zakładu na przełomie XX i XXI w.
• [25] Informacje Krzysztofa Jasińskiego, związanego z papiernią w Miłkowie od 1977 r., na stanowiskach od maszynisty do kierownika produkcji.
• [26] Informacje Haliny i Lecha Kacprzak, związanych z papiernią w Miłkowie od lat 80. XX w. do pocz. XXI w.
• [27] Informacje Tadeusza Kasielskiego, związanego z papierniami w Miłkowie i Brzeziu Karkonoskim, m.in. na stanowisku głównego energetyka.
• [28] Łukasik S. 1986. „Przedstawiamy Karkonoskie Zakłady Papiernicze”. Przegląd Papierniczy 42 (6) : 207-208.
• [29] Narejko K., Wiśniewski T. 1991. „Analiza i ocena działalności Karkonoskich Zakładów Papierniczych w Jeleniej Górze wraz z wnioskami”. Maszynopis. Zbiory Muzeum Papiernictwa.
• [30] Nita M. 1987. „Przemysł celulozowo-papierniczy w Polsce Ludowej 1944/1945-1975 (zagadnienia ekonomiczne i techniczne)”. Maszynopis. s. 159, 166.
• [31] Raczkiewicz W. 1991. „Wydział Produkcji Budowlano-Montażowej ZAMPAP – Krapkowice”, Przegląd Papierniczy 47 (6) : 204-206.
• [32] Rzońca Z. 1998. „Fabryka ekologicznego kupałka”. Słowo Polskie 17.11.
• [33] „Schlesien – Bodenschätze und Industrie Waren”. 1936. Breslau, s. CVI.
• [34] Szymczyk M. 2000. „Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej”, Duszniki Zdrój. s. 169-170.
• [35] Szymczyk M. 2023. „Dzieje zapomnianej fabryki papieru w Miłkowie”. Przegląd Papierniczy 79 (2) : 110-115.
• [36] Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt). 1898. Ostdeutschland. Warmbrunn. Königl. Preuβ. Landesaufnahme, Biblioteka Narodowa, sygn. ZZK S-4 310 A.
• [37] Vangerow O. 1927. „Die heutige schlesische Papierfabrikation”. Zellstoff und Papier (7) : 293.
• [38] Wnuk E. 1986. „Problemy ochrony środowiska”. Przegląd Papierniczy 42 (6) : 220-221.
• [39] Zarządzenie Nr 139/Org/91 Ministra Przemysłu i Handlu z 29.11.1991 r. w sprawie podziału przedsiębiorstwa państwowego KZP. Kopia w zbiorach Muzeum Papiernictwa.
• [40] Zawistowska W. 1947. „Papiernicy na ziemiach odzyskanych skutecznie zwalczają trudności”. Papiernik 1 (12) : 14-15.
• [41] „Zehn Jahre Deutscher Druckpapier Verband im Bilde”. 1910.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).