Krajobraz kulturowy w badaniach naukowych oraz w szkolnej edukacji geograficznej w Polsce po reformie oświaty 2017 r.

• Autorzy: Awramiuk-Godun Alina

Identyfikatory

DOI

10.30450/201916

Warianty tytułu

EN

Cultural landscape in scientific research and school geography lessons in Poland after the 2017 education reform

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Krajobraz stanowi ważną kategorię badawczą w geografii, równocześnie od wielu lat jest obecny w szkolnej edukacji geograficznej. W ostatnim czasie obserwowany jest w Polsce wzrost zainteresowania badaczy krajobrazem kulturowym, co ma potwierdzenie w licznych opracowaniach naukowych. Biorąc pod uwagę znaczenie oraz aktualność tej problematyki, krajobraz kulturowy powinien zajmować równie ważne miejsce w szkolnej edukacji geograficznej. W artykule podjęto próbę sprawdzenia, czy jest tak w istocie. Przeprowadzono szczegółową analizę dokumentów oświatowych określających cele i treści edukacji geograficznej i przyrodniczej po reformie z 2017 r. Pozwoliło to na ocenę, jakie miejsce zajmuje krajobraz kulturowy w edukacji szkolnej oraz które nurty i podejścia badawcze są w niej obecne. Artykuł ma charakter polemiczny, przedstawiono w nim odmienne i bardziej krytyczne poglądy na temat stanu edukacji krajobrazowej w Polsce niż m.in. A. Hibszer, E. Szkurłat (2018).

EN

Landscape is an important research category in geography, and it has also been part of school geography lessons for many years. We have recently observed a clear increase in researcher interest in cultural landscape in Poland, as confirmed by numerous scientific studies. Given the importance and timeliness of this issue, cultural landscape should occupy an equally important place in school geography lessons. This article attempts to determine whether this is the case. A detailed analysis of educational documents setting out the objectives and content for geography and natural science lessons after the 2017 reform was carried out. This allowed us to assess how cultural landscape is positioned in school education and which trends and research approaches are included. The article is polemical in nature, presenting different and more critical views on the state of landscape education in Poland than, for example, A. Hibszer and E. Szkurłat (2018).

Słowa kluczowe

PL

krajobraz kulturowy; kierunki badań; reforma oświaty; podstawa programowa; geografia; przyroda

EN

cultural landscape; research trends; education reforms; core curriculum; geography; natural science

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 42 (2)
• Strony: 63--80
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz.

Twórcy

autor

Awramiuk-Godun Alina

• University of Warsaw, Poland, Department of Geographical Education, Faculty of Geography and Regional Studies

Bibliografia

• Chmielewski ., Myga-Piątek U., Solon J., 2015: Typologia aktualnych krajobrazów Polski, Przegląd Geograficzny 87, 3: 377-409.
• Degórski M., 2009: Krajobraz jako odbicie przyrodniczych i antropogenicznych procesów zachodzących w megasystemie środowiska geograficznego, [in:] Ekologia Krajobrazu – problemy badawcze i utylitarne (ed) alon, Problemy Ekologii Krajobrazu, 23: 53-60.
• Degórski M., Ostaszewska K., Richling A., Solon J., 2014: Współczesne kierunki badań krajobrazowych w kontekście wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, Przegląd Geograficzny 86, 3: 295-316.
• Degórska B., Degórski M., 2019: Całościowe ujęcia krajobrazu, wybrane podejścia i problemy badawcze, Przegląd Geograficzny 91, 3: 325-347
• Europejska Konwencja Krajobrazowa [European Landscape Convention] sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r. (Dz.U. 2006 nr 14 poz. 98)
• Gromek E., Kłos E., Kofta W., Laskowska E., Melson A., 2017: Przyroda 4. Podręcznik, WSiP, Warszawa.
• Hibszer A., Szkurłat E., 2018: Krajobraz w nowej podstawie programowej geografii. Zmiana rangi i koncepcji edukacji krajobrazowej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 40, 2: 25-46.
• Kopczyński K., 2009: Edukacyjne walory krajobrazu kulturowego, Problemy Ekologii Krajobrazu 25: 53-62.
• Kulczyk S., 2013: Krajobraz i turystyka. O wzajemnych relacjach, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa: 188 pp.
• Maik W., 2016: Geografia człowieka – tożsamość dyscypliny oraz jej stan i perspektywy rozwojowe w Polsce [in:] Stan, perspektywy i strategia rozwoju geografii społeczno-ekonomicznej w najbliższych latach (do 2030 r.). Dyskusja międzypokoleniowa (ed.): uliborski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego: 27-46.
• Myga-Piątek U., 2001, Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych, Przegląd Geograficzny 73, 1-2: 163-176 .
• Myga-Piątek U., 2005: Krajobraz kulturowy w badaniach geograficznych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 4: 40-53.
• Myga-Piątek U., 2008: Współczesne badania nad krajobrazem a praktyka szkolna, Polska dydaktyka geografii. Idee – tradycje – wyzwania, Wydział Nauk o Ziemi UŚ, Sosnowiec: 233-246
• Myga-Piątek U., 2012: Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne. Uniwersytet Śląski. Katowice: 393 pp.
• Myga-Piątek U., 2014: O wzajemnych relacjach przestrzeni i krajobrazu kulturowego. Rozważania wstępne, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 24: 27-44
• Ostaszewska K., 2002: Geografia krajobrazu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 277 pp.
• Plit F., 2010: Krajobraz kulturowy w geografii fizycznej i w geografii człowieka [in:] Obszary metropolitalne we współczesnym środowisku geograficznym, 58 Zjazd PTG, Oddział Łódzki PTG, Wydział Nauk Geograficznych UŁ, Łódź: 99-106
• Plit F., 2016: Krajobraz kulturowy w geografii polskiej. Szkice, Wyd. Dialog, Warszawa: 174 pp.
• Plit J., 2016: Krajobrazy kulturowe Polski i ich przemiany, Prace Geograficzne 253: 302 pp.
• Plit J., Plit F., 2017: Krajobrazy kulturowe w polski podręcznikach szkolnych do nauki geografii, [in:] Krajobrazy kulturowe. Sposoby konstruowania i narracji (eds): raba, ukowska, tryjakiewicz, Wyd. Neriton-CBH PAN Warszawa/Berlin: 399-413.
• Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Przyroda. Szkoła podstawowa [Core Curriculum with commentary, Nature science. Primary school] 2017: MEN, ORE, https://www.ore.edu.pl/2017/12/ppko/ [access 10.01.2020]
• Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Geografia. Szkoła podstawowa [Core Curriculum with commentary, Geography. Primary school] 2017: MEN, ORE, https://www.ore.edu.pl/2017/12/ppko/ [access 10.01.2020]
• Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Geografia. Szkoła ponadpodstawowa: liceum ogólnokształcące, technikum oraz branżowa szkoła I stopnia [Core Curriculum with commentary, Geography. Secondary school] 2018: MEN, https://www.ore.edu.pl/2018/03/podstawa-programowa-ksztalcenia-ogolnego-dla-liceum-technikum-i-branzowej-szkoly-ii-stopnia/ [access 10.01.2020].
• Rembowska K., 2002: Kultura w tradycji i we współczesnych nurtach badań geograficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 197 pp
• Richling A., 2012: Główne kierunki badań nad krajobrazem, Problemy Ekologii Krajobrazu 33: 9-15
• Richling A., Solon J., 2011: Ekologia krajobrazu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 464 pp.
• Szczęsna J., 2010: Koncepcja edukacji krajobrazowej na poziomie szkolnym w odniesieniu do kierunku nauki o krajobrazie, Annales Universitatis Marie Curie-Skłodowska, LXV, 1: 137-157.
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. 2015 poz. 774)
• Wilczyński W., 2011, Ideowe źródła i tożsamość geografii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie: 234 pp.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).