Kształtowanie się elektrycznych zakładów usługowych i produkcyjnych w Częstochowie do pierwszej wojny światowej

• Autorzy: Gąsiorski A. K.

Warianty tytułu

EN

The development of electrical services and manufacturing establishments in Czestochowa until the First World War

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono kolejne zasadnicze daty z historii elektryki częstochowskiej: budowę: piorunochronu (1784 rok), telegrafu elektromagnetycznego (1852 rok), elektryczne oświetlenie miasta (1887 rok), telefon elektryczny (1891 rok), jako podstawy wcześniejszego, niż w innych miastach polskich, kształtowania się środowisk usługowych i producenckich w dziedzinie elektryki. Omówiono warunki budowy sieci telefonicznej i warunki budowy instalacji oraz montażu maszyn i urządzeń elektrycznych w częstochowskich zakładach przemysłowych. Określono przyczyny powstania zakładów usługowych w postaci biur technicznych oraz zakładów elektrotechnicznych, funkcjonujących do pierwszej wojny światowej. W miarę zebranych informacji przedstawiono i pokrótce opisano wszystkie istniejące przedsiębiorstwa tego typu. Omówiono również zakłady prowadzące produkcję wyrobów branży elektrycznej do pierwszej wojny światowej, podając nie tylko firmy pracujące w mieście ale również w okolicy, zaopatrujące w swoje wyroby zarówno Stację Elektryczną w Częstochowie jak i biura techniczne i zakłady elektrotechniczne. Pojawienie się lokalnych krajowych wytwórców spowodowało również obniżenie cen na niektóre wyroby elektrotechniczne.

EN

The work presents the following main dates from the history of electrics in Czestochowa: construction of: lightning conductor (1784), electromagnetic telegraph (1852), electric lighting of the city (1887), electric telephone (1891), as the basis of earlier than in other Polish cities , The formation of service and production environments in the field of electrics. The conditions for the construction of the telephone network and conditions for the construction and installation of electrical machines and equipment in Czestochowa industrial plants were described. The reasons for the establishment of service establishments in the form of technical offices and electrical enterprises operating until the First World War were determined. As the information gathered, all existing companies of this type are described and briefly described. The factories producing electrical products for the First World War were also presented, not only to companies working in the city but also in the vicinity, supplying their products with both the Electric Power Station in Czestochowa as well as the technical offices and electrical companies. The emergence of local domestic producers has also led to lower prices for some electrical products.

Słowa kluczowe

PL

Częstochowa; elektrotechniczne zakłady usługowe; zakłady produkcyjne branży elektrycznej; historia elektryki częstochowskiej

EN

Częstochowa; electrical service establishments; electrical manufacturing plants; until the First World Wa

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Górnośląski Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 4 (116)
• Strony: 13--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz.

Twórcy

autor

Gąsiorski A. K.

• Politechnika Częstochowska, Wydział Elektryczny, Katedra Elektrotechniki, ul. J. H. Dąbrowskiego 69, 42-200

Bibliografia

• [1] Gąsiorski A.; Oświetlenie miasta Częstochowy do roku 1927, Piorunochrony, Telegrafy, Telefony (Prąd stały), s. 616-648, w: Monografia II Kongresu Elektryki Polskiej, T.2, Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw, Warszawa 2016, stron 784, ISBN 978-83-61163-67-1.
• [2] Gąsiorski A.; Historia elektroenergetyki częstochowskiej, s. 39-256, w: Zakład Energetyczny Częstochowa SA, Stulecie elektroenergetyki częstochowskiej, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 1996, stron 304. ISBN 83-85031-58-8.
• [3] Sroka A. R.; Przemysł i Handel Królestwa Polskiego Rok 1913, Wydawnictwa rok dziewiąty, Stowarzyszenie Techników w Warszawie, Warszawa 1913, (brak standardowej numeracji stron).
• [4] Grzyb M.; Firma Błachowiczów w Częstochowie, Rocznik Muzeum Częstochowskiego, Tom 9, 2009, s. 67-89, ISBN 978-83-601286-6-4.
• [5] Gąsiorski A.; Oddział Częstochowski Stowarzyszenia Elektryków Polskich 2001-2006, Organizacje techniczne i elektrotechniczne w kraju oraz rozwój elektrotechniki na Ziemi Częstochowskiej w XIX i XX wieku, Odział Częstochowski Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Częstochowa 2006, stron 282, ISBN 83-906427-8-6.
• [6] Sobalski F.; Przemysł Częstochowski 1882-1914, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa 2009, stron 361, ISBN 978-83-601283-7-4. .
• [7] Najwyżej zatwierdzone postanowienie Komitetu Ministrów „O urządzeniu Komunikacji Telefonowych Miejskich” z 25 września 1881 roku, Sbornika Zakonov Carstwa Pol'skago (Zbior Praw Królestwa Polskiego), t. XX, Warszawa 1885, s.255.
• [8] Przepisy dotyczące zakładów elektrycznych wielkoprądowych oraz ich wykonania i prawidła dotyczące oceny i sprawdzania prądnic, przetworników itp., opracowane przez Związek Elektrotechników Niemieckich a spolszczone staraniem komitetu redakcyjnego Technika, Druk Rubiszewskiego i Wronowskiego, Warszawa 1907, stron 64+4.
• [9] Przewodnik po Wystawie Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie, sierpień – wrzesień 1909, Druk F.D. Wilkoszewski, Częstochowa 1909, stron 428.
• [10] „Handlowiec” Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy i okolic na 1914 rok, Stowarzyszenie Pracowników Handlowych i Przemysłowych, Częstochowa 1913, stron 386.
• [11] Goniec Częstochowski (pismo codzienne) R.IV, 1910 rok.
• [12] Wiadomości Częstochowskie R. I, 1906 rok.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).