Charakterystyka chemiczna gleb i szaty roślinnej użytków zielonych w dolinie ujścia Warty

• Autorzy: Czyż H. , Malinowski R. , Kitczak T. , Przybyszewski A.

Warianty tytułu

EN

Chemical characteristics of soils and vegetation cover of grasslands in the Warta estuary valley

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Alluvial soils, which are found under the grasslands in the study area, are formed by erosive and sedimentation activity of waters from surface and river flows. These waters in river valleys, depending on the activity duration, flow speed and the frequency of overflows, determine the spatial distribution of sediments, the variability of their mechanical composition, as well as the layers thickness, the content of organic matter and the diversity of the lay of alluvial material areas. The mentioned factors have significant influence on the structure of soil profile and on the elements circulation in the trophic chain: soil – water – plant – animal – human. The aim of the study was the typological identification of soils in the floodplain of the Warta estuary valley, as well as the characterization of their basic physical and chemical features, with the special consideration to contamination with heavy metals. Moreover, the chemical content of the plant communities in the study area was described. The studies were conducted in the Warta valley on the passage between Świerkocin and Kłopotowo, on grasslands which are part of the right flood terrace of the valley, between the water surface and the levee (floodbank). Objects of varied habitat conditions and vegetation were isolated on the chosen area for the specific research .The characterization of soil conditions was performed according to the methods commonly used in pedology. Based on the description of morphological features of soil pits, the following subtypes of alluvial soils were distinguished: heavy humus, medium brown, actual medium, actual very light. Shaped plant communities were qualified to the following floristic types: Glyceria maxima, Phalaris arundinacea, Poa trivialis, Poa pratensis, Festuca rubra and Corynephorus cannescens. The analyzed soils were evaluated as rich in general forms: P, K, Mg, Ca, Na i S. Compacted soils were usually rich in absorbable phosphorus, the content of absorbable magnesium was from very low to high, while in very light soils the content of phosphorus and magnesium was law. Regardless of the soil type, the content of absorbable potassium found in all soil samples was very low. The analyzed soils had the natural content of heavy metals (Cd, Co, Cu, Ni, Pb, Zn, Mn, Fe), only in surface layer of heavy humus alluvial soil high contamination with cadmium and raised contamination with zinc were found. Varied content of macroelements was found in the grassland sward of the individual study points. The richest in P, K, Mg, Ca and Na was the community of rough bluegrass (Poa trivialis), located on river actual medium alluvial soil in the vicinity of embankment and subject to the constant flooding of Warta. The poorest in the analyzed heavy metals were the communities of Poa pratensis and Festuca rubra with Corynephorus cannescens on actual very light alluvial soil. Only in case of lead, high content in the sward of Phalaris arundinacea formed on actual medium alluvial soil near the water surface was found. As regards other heavy metals there was no excess of their content in the grassland sward of the studied area.

Słowa kluczowe

PL

charakterystyka chemiczna; szata roślinna

EN

chemical characterisation; vegetation

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2013
• Tom: Tom 15, cz. 1
• Strony: 694--713
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., tab.

Twórcy

autor

Czyż H.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin

autor

Malinowski R.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin

autor

Kitczak T.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin

autor

Przybyszewski A.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin

Bibliografia

• 1. Czarnowska K., Turemka E.: Zawartość kadmu w glebach aluwialnych doliny Wisły i Żuław. Roczniki Gleboznawcze, t. XLVIII, nr1/2: 31–38, (1997).
• 2. Czyż H., Kitczak T., Sarnowski A.: Walory florystyczne, użytkowe i przyrodnicze użytków zielonych na tarasie zalewowym doliny Warty. Rocznik Ochrona Środowiska (Annual Set The Environment Protection), 14, 329–336 (2012).
• 3. Dembek W., Oświt J.: Rozpoznanie warunków hydrologicznych zasilania siedlisk mokradłowych. W: Hydrologiczne siedliska wilgotnościowe. Bibl.Wiedz. IMUZ 79: 15–38 (1992).
• 4. Falkowski M., Kukułka I., Kozłowski S.: Właściwości chemiczne roślin łąkowych. Wydawnictwo AR. Poznań 1990.
• 5. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa. Zalecenia nawozowe cz. I. Liczby graniczne do wyceny zawartości w glebach makro i mikroelementów. Seria P(44), Puławy: 26, 1990.
• 6. Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska A., Tererak H., Witek T.: Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa IUNG Puławy, 20, 1993.
• 7. Kawałko D., Jezierski P., Kaszubkiewicz J.: Właściwości fizykochemiczne gleb w lasach grądowych na terenie Parku Krajobrazowego „Dolina Jezierzycy. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych – IOŚ, nr 49: 278–287 (2011).
• 8. Kondratiuk P., Kołos A., Grygorczuk I.: Użytek ekologiczny – forma ochrony mokradeł śródpolnych. Materiały seminaryjne IMUZ, 34: 103–108 (1995).
• 9. Kozłowski S.: Wartość pokarmowa runi łąk trwałych. Roczniki AR w Poznaniu, 284, Rolnictwo 47: 29–43, Poznań 1996.
• 10. Malinowski R.: Przestrzenne rozmieszczenie gatunków mad cedyńskich oraz ich właściwości w zależności od sposobu użytkowania. Szczecin, AR, rozpr. dokt. maszyn: 231, 2001.
• 11. Malinowski R.: Zawartość metali ciężkich w glebach Parku Narodowego Ujście Warty. Zeszyt Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 31, Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie: 40–45 (2007).
• 12. Malinowski R.: Charakterystyka właściwości chemicznych wybranych gleb dolinowych Parku Narodowego „Ujście Warty” Roczniki Gleboznawcze, 59 (3/4): 185–194 (2008).
• 13. Mosek B.: Wpływ składu florystycznego zbiorowisk pastwiskowych dolin rzecznych Lubelszczyzny na ich wartość paszową. Zeszyty Naukowe AR im. H. Kołłątaja w Krakowie, 368: 235–241 (2000).
• 14. Niedźwiecki E.: Gleby napływowe w rolnictwie i ochronie środowiska w województwie szczecińskim. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, z. 412: 17–24 (1993).
• 15. Niedźwiecki E., Protasowicki M., Trzaskoś M., Meller E., Malinowski R., Sammel A.: Zasobność gleb Międzyodrza w składniki mineralne a kład chemiczny porastającej je roślinności na przykładzie Polderu Widuchowskiego. Roczniki Gleboznawcze, 55, 4: 93–101 (2004).
• 16. Niedźwiecki E., Meller E., Malinowski R., Sammel A., Sobczyńska E.: Zróżnicowanie warunków siedliskowych i zbiorowisk roślinnych w dolinie Iny w okolicach Sowna. Cz. II – Właściwości chemiczne gleb i zawartość makroskładników w runi łąkowej. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, t. 10, z. 1 (29): 145–155 (2010).
• 17. Okruszko H.: Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie. Wiadomości IMUZ Falenty, 79: 5–14 (1992).
• 18. Orzechowski M., Smólczyński S., Sowinski P.: Zasobność mad żuławskich w makroelementy ogólne i przyswajalne. Annales UMCS, Sec, E, t. 59, nr 3: 1065–1071 (2004).
• 19. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych – PTG 2008. Roczniki Gleboznawcze 60 (2); 5–16 (2009).
• 20. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Dz. U 2002 r., nr 165, poz. 1359.
• 21. Sabiniarz A., Kozłowski S.: Łąki Czerskie w aspekcie paszowym. Łąkarstwo w Polsce, 12: 155–163 (2009).
• 22. Sammel A., Niedźwiecki E.: Zawartość makro- i mikroelementów w glebach murszastych w obrębie Równiny Odrzańsko-Zalewowej. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, t. 6, z. 2 (18): 293–304 (2006).