Globalne uwarunkowania funkcjonowania systemu energetycznego

• Autorzy: Nowakowska-Krystman Aneta , Sośnicki Marek , Burchert-Perlińska Beata

Identyfikatory

DOI

10.37055/nsz/158801

Warianty tytułu

EN

Global determinants of the energy system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dynamika zmian dotyczących aspektów politycznych, ekonomicznych, społecznych, technologicznych wpływa na kształtowanie się modeli biznesowych we wszystkich sektorach gospodarki. I właśnie metodę PEST wykorzystano do nakreślenia globalnych uwarunkowań funkcjonowania systemu energetycznego. Obecnie zmiany te w opisywanym sektorze następują w procesie wykładniczym. Przyjęto w artykule, że model biznesowy jest wynikiem procesu wyłaniającego się z ewolucji otoczenia, które oddziałuje na obraz sektora. W związku z tym celem artykułu jest przedstawienie globalnych uwarunkowań wpływających na kształt nowego modelu biznesowego opartego na metodzie łańcucha wartości M.E. Portera. Istotą tak zorganizowanego procesu jest tworzenie wartości ekonomiczno-społecznej. Staje się to dominującym podejściem w tworzeniu nowego modelu biznesowego systemu energetycznego w całym świecie.

EN

The dynamics of changes in political, economic, social and technological aspects affect the formation of business models in all sectors of the economy and it was the PEST method that was used to describe the global determinants of energy system performance. Currently, these changes in the described sector are occurring in an exponential process. It is assumed that the business model is the result of a process that emerges from the environment evolution affecting the image of the sector. Therefore, the purpose of the article is to present the global determinants affecting the shape of the new business model presented on the basis of M.E. Porter’s value chain method. The essence of such an organized process is the creation of economic and social value. This is becoming the dominant approach in the creation of a new business model of the energy system around the world.

Słowa kluczowe

PL

system energetyczny; otoczenie globalne; wartość ekonomiczno-społeczna; łańcuch wartości M.E. Portera; PEST

EN

energy system; global environment; economic-social value; M.E. Porter’s value chain; PEST

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Nowoczesne Systemy Zarządzania
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 17, nr 4
• Strony: 111--130
• Opis fizyczny: Bibliogr. 54 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Nowakowska-Krystman Aneta

• Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie, Wydział Zarządzania i Dowodzenia

• https://orcid.org/0000-0001-7247-3243

autor

Sośnicki Marek

• Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie, Wydział Zarządzania i Dowodzenia

• https://orcid.org/0000-0002-9739-7248

autor

Burchert-Perlińska Beata

• Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie, Wydział Zarządzania i Dowodzenia

• https://orcid.org/0000-0001-8301-291X

Bibliografia

• BIBLIOGRAFIA
• [1] Buzan, B., Waever, O., Wild, J.,1998. Security. A New framework for Analysis, London: Lynne Rienner Publishers Inc.
• [2] Czakon, W., 2010. Model operatora a orkiestracja sieci, [w:] Pyka, J. (red.), Nowoczesność przemysłu i usług. Modele, metody i narzędzia zarządzania organizacjami, Katowice: TNOiK.
• [3] Daniluk, P., Wyligała, H., 2021. Analiza zagrożeń sektorowych dla bezpieczeństwa, Warszawa: Difin.
• [4] Friedman, M., 1993, Kapitalizm i wolność, Warszawa: Centrum im. Adama Smitha & Rzeczpospolita.
• [5] Gawin, R. (red.), 2022. W drodze do bezpiecznej i czystej energii, czyli jak napisać rynek na nowo. 25 lat regulacji rynków energii w Polsce, Warszawa: Urząd Regulacji Energetyki.
• [6] Jasiński, T., Leszczyński, Z., 2015. Inżynieria kosztów, Warszawa: ODD.
• [7] Kahneman, D., Tversky, A., 1979. Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk, Econometrica, No. 47.
• [8] Klincewicz, K. (red.), 2016. Pojęcia i typy modeli biznesu, Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
• [9] Konsumenci chcą od firm zmian i wiedzą, jak działać, 2021. Biznes odpowiedzialny w Polsce, „Rzeczpospolita”, 26 marca 2021.
• [10] Koźmiński, A. K., 2004. Zarządzanie w warunkach niepewności. Podręcznik dla zaawansowanych, Warszawa: PWN.
• [11] Magretta, J., 2002. Why business models matters, Harvard Business Review, nr 80(5).
• [12] Polska Akademia Nauk, 2021. Komunikat 03/2021 Interdyscyplinarnego Zespołu doradczego do spraw kryzysu klimatycznego przy prezesie PAN na temat perspektyw dekarbonizacji wytwarzania energii elektrycznej w Polsce, Warszawa: PAN.
• [13] Porter, M. E., 2006. Przewaga konkurencyjna. Osiąganie i utrzymywanie lepszych wyników, Gliwice: Helion.
• [14] Porter, M.E., 2010. Competitve advantage: creating and sustaining superior performance, Gliwice: Helion.
• [15] Porter, M. E., Kramer, M. R., 2006. Strategy and Society: The Link Between Competitive Advantage and Corporate Social Responsibility, Harvard Business Review, December.
• [16] Porter, M. E., Kramer, M. R., 2011. Creating Shared Value, Harvard Business Review, January-February.
• [17] Schwartz, P., 1991. The Art of the Long view, New York: Currency Doubleday.
• [18] Simon, H., 1956. Rational choice and the structure of the environment, Psychological Review, nr 63.
• [19] Survey of Economic and Social Developments in the ESCA Region, 2005, New York: United Nations.
• [20] Wiśniewski, R., Daniluk, P., Nowakowska-Krystman, A., Kownacki, T., 2022. Critical Success Factors of the Energy Sector Security Strategy: Case of Poland, Energies, nr 15(17).
• [21] Wiśniewski, R., Kownacki, T., Daniluk, P., Nowakowska-Krystman, A., 2022. Energy system development scenarios: Case of Poland, Energies, nr 15(8).
• [22] Yergin, D., 2021. Nowa mapa. Jak energetyka zmienia geopolitykę, Katowice: Sonia Draga Post Factum.
• NETOGRAFIA
• [1] Biogazownie rolnicze w gospodarstwach rolnych, 2022. https://odr.pl/doradztwo/ekologia-i-srodowisko/energia-odnawialna/biogazownie-rolnicze/ (11.05.2022).
• [2] Decarbonisation in the European Union, 2022. Electricity with renewables and electrification, essential for the decarbonisation of energy in Europe by 2050, https://www.iberdrola.com/sustainability/decarbonisation-european-union (16.08.2022).
• [3] Degnegaard, S., Degnegaard, R., 2016. Redesigning the energy sector: Co-creating new business models, Journal of Design, Business & Society, nr 2(1), https://go.gale.com/ps/i.do?id (15.05.2022).
• [4] Energy, 2022. Diversification of gas supply sources and route, European Commision, https://energy.ec.europa.eu/topics/energy-security/diversification-gas-supply-sources-and-routes_en (10.08.2022).
• [5] Forum Odpowiedzialnego Biznesu, 2020. Dekarbonizacja najszybsza w sektorze energetycznym, https://odpowiedzialnybiznes.pl/aktualno%C5%9Bci/dekarbonizacja-najszybsza-w-sektorzeenergetycznym/ (19.08.2022).
• [6] Freeman, R.E., McVea, J., 2016. A Stakeholder Approach to Strategic Management, http://papers.ssrn.com/paper.taf?abstract_id=263511 (10.05.2022).
• [7] Gassman, O., Frankenberger, K., Csik, M., 2013. The St. Gallen business model navigator, https://wackwork.de/wp-content/uploads/2017/11/St-Gallen-Business-Model-Innovation-Paper.pdf (18.04.2022).
• [8] Global Consumption, 2020. Our global appetite for energy is enormous - and half of that energy comes from oil and gas, https://www.energymix.co.nz/our-consumption/global-consumption (23.07.2022).
• [9] Komarova, A.V., Filimonova, I.V., Kartaszewicz, A.A., 2022. Energy consumption of the countries in the context of economic development and energy transition, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352484722013361 (11.08.2022).
• [10] Komisja Europejska, 2022. Neutralność klimatyczna do 2050 r. Strategiczna długoterminowa wizja zamożnej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki UE, https://wis.pwr.edu.pl/fcp/qGBUKOQtTKlQhbx08SlkFUxhQAykrCDILDWdbBFVDVm8PVhQsRgNtRzkSCQ/40/public/grafiki/europa_2050.pdf (18.08.2022).
• [11] Krajowa Izba Biopaliw, 2020. https://kib.pl/wp-content/uploads/2020/07/Biala-Ksiega-Biometanu.pdf (10.08.2022).
• [12] Krissa, R., Murphy, R., 2022. Business Models: Types, Examples and How to Design One, https://www.nerdwallet.com/article/small-business/what-is-a-business-model (15.08.2022).
• [13] Łoskot-Strachota, A., 2022. Niebezpieczne związki. Unijne problemy z szybkim i skoordynowanym odchodzeniem od rosyjskiego gazu, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2022-06-03/niebezpieczne-zwiazki-unijne-problemy-z-szybkim-i, OSW (15.07.2022).
• [14] Maisonnier, G., 2018. Tout savoir sur l’hydrogène, IFP Energies Nouvelles, https://www.ifpenergiesnouvelles.fr/enjeux-et-prospective/decryptages/energies-renouvelables/tout-savoir-lhydrogene (10.07.2022).
• [15] Masnière, P., 2021. L’évolution du système électrique de l’UE: les majors en mode transition „raisonnée” attac-France, https://france.attac.org/nos-publications/les-possibles/numero-29-automne-2021/dossier-l-energie-dans-la-transition-ecologique/article/l-evolution-du-systemeelectrique-de-l-ue-les-majors-en-mode-transition (15.07.2022).
• [16] Najwyższa Izba Kontroli, 2022. Niezależność od wschodu, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/inwestycje-infrastrukturalne-dla-gazu-ziemnego.html (12.05.2022).
• [17] PAP, 2020. Koronawirus znów uderzył w ceny ropy naftowej, https://businessinsider.com.pl/gielda/wiadomosci/koronawirus-w-chinach-ceny-ropy-naftowej-wti-brent-notowania-kurs-31-stycznia-2020/mxmj19g (12.06.2022).
• [18] Polska 2022, 2022. Przegląd polityki energetycznej, IEA, https://iea.blob.core.windows.net/assets/310a49d2-771a-43f4-86b7-b935179b7c3f/Poland2022_Executivesummary_Polish.pdf (10.08.2022).
• [19] Polskie Sieci Elektroenergetyczne, 2021. Model Biznesowy Tworzenia Wartości, https://raport.pse.pl/pl/raport-2021/model-biznesowy-i-tworzenia-wartosci/model-biznesowy/ (15.07.2022).
• [20] Portal Rady UE i Rady Europejskiej, 2022. Europejski Zielony Ład, https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/green-deal/ (12.05.2022).
• [21] r/MapPorn, 2022. https://www.reddit.com/r/MapPorn/comments/t898es/natural_gas_supply_to_europe/ (14.08.2022).
• [22] Research Blog, 2022. Top 10 renewable energy trends 2022, https://www.startus-insights.com/innovators-guide/top-10-renewable-energy-trends-2022/ (10.08.2022).
• [23] Ritchie, H., 2020. What are the safest and cleanest sources of energy?, https://ourworldindata.org/safest-sources-of-energy (10.06.2022).
• [24] Ritchie, H., Roser, M., 2019. The global population pyramid, https://ourworldindata.org/age-structure (11.06.2022).
• [25] Szczepanik, M., 2022. Wpływ rosyjskiej agresji na Ukrainę na sytuację gospodarczą UE, https://pism.pl/webroot/upload/files/Biuletyn/Biuletyn%20PISM%20nr%2040%20(2459)%2010%20marca%202022%20r.pdf (20.08.2022).
• [26] Szczygieł, L., 2005. Model rynku energii elektrycznej, Urząd Regulacji Energetyki, https://www.ure.gov.pl/pl/urzad/informacje-ogolne/edukacja-i-komunikacja/publikacje/seria-wydawnicza-bibli/jaki-model-rynku-energ/1183,1-Model-rynku-energii-elektrycznej.html (15.08.2022).
• [27] Unctad e-Handbook of Statistics, 2021. Total and urban population, https://hbs.unctad.org/total-and-urban-population/ (10.08.2022).
• [28] Ustawa, 1997. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (DzU 1997 nr 54 poz. 348), https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970540348 (12.07.2022).
• [29] Van Hoof, S., 2021. European Commission launches proposals to reach 55% emissions reduction by 2030, https://www.unsdsn.org/european-commission-launches-proposals-to-reach-55-emissions-reduction-by-2030 (15.07.2022).
• [30] Vermeulen, F., 2017. Many Strategies Fail Because They’re Not Actually Strategies, https://hbr.org/2017/11/many-strategies-fail-because-theyre-not-actually-strategies (11.04.2022).
• [31] Wajer, J., 2020. Wpływ COVID-19 na sektor elektroenergetyczny - czego powinniśmy się spodziewać, https://www.ey.com/pl_pl/covid-19/wplyw-covid-19-na-sektor-elektroenergetyczny (12.07.2022).
• [32] Zajączkowska, M., 2016. Determinanty bezpieczeństwa energetycznego, https://www.researchgate.net/publication/309997808_Determinanty_bezpieczenstwa_energetycznego_Unii_Europejskiej (20.06.2022).

Uwagi

1. Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).

2. Dwa liczbowania bibliografii.