Obiekty służby zdrowia jako przestrzeń integracyjna w mieście na przykładzie Centrum Opieki Geriatrycznej w Wieliczce

• Autorzy: Nowak Anna , Grochulska Magdalena , Owczarek Maria , Gierbienis Marcin , Fąfara Marta

Identyfikatory

DOI

10.2478/he-2024-0012

Warianty tytułu

EN

Medical facilities as an integrated space in a town: case of the Geriatric Care Centre in Wieliczka

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Jakość środowiska zamieszkania odzwierciedlona jest równocześnie dostępnością do usług i przestrzeni publicznych. Rozwijające się współcześnie miasta to nie tylko zabudowa mieszkaniowa, ale również instytucje publiczne, realizowane w taki sposób, aby wzmacniały wartość środowiska mieszkaniowego i integrowały obszar. Szczególnie istotne są tutaj obiekty służby zdrowia, które pełnią niezwykle istotną dla społeczności funkcję. Współczesne trendy urbanistyczne oraz doświadczenie wskazują, że obiekty te nie powinny być zamknięte i odcięte od funkcjonowania miasta, a szczególną uwagę należy zwrócić na ich charakter społeczny i ekologiczny. Na tym polu budynki służby zdrowia powinny być włączane w życie miast, dlatego stanowią wyzwanie projektowe dla architektów, urbanistów ale także władz samorządowych. Głównym celem artykułu jest wskazanie potencjału we wprowadzaniu w środowisko mieszkaniowe nowoczesnych obiektów służby zdrowia, tym samym integrując obszar, jak i oferując dostęp do atrakcyjnej przestrzeni społecznej. Badania przeprowadzone zostały na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej oraz we współpracy z Urzędem Miasta i Gminy Wieliczka na podstawie studenckich opracowań dotyczących budowy Centrum Opieki Geriatrycznej we wskazanej przez miasto potencjalnej lokalizacji ośrodka zdrowia. Efektem jest uzyskanie i porównanie konkretnych układów organizacji bryłowo-przestrzennej przedstawiając ich charakterystyczne parametry, mocne i złe strony pod kątem tworzenia atrakcyjnych przestrzeni miastotwórczych o szerokim polu oddziaływania.

EN

The quality of the housing environment is equally reflected in the availability of non-residential buildings and public spaces. Today’s developing cities include not only residential development, but also public institutions that are designed to enhance the value of the residential environment and integrate the area. Healthcare facilities are particularly noteworthy here as they play a crucial role for the community. Contemporary urban trends and experience indicate that these facilities should not be enclosed and cut off from the functioning of the town, and special attention should be paid to their social and ecological character. In this respect, health care buildings should be integrated into the life of cities and represent a design challenge for architects, urban planners and local authorities. The primary purpose of the article is to show the potential of introducing modern healthcare facilities into the housing environment, there by integrating the area and allowing the public easy access to an attractive social space. The research was carried out at the Faculty of Architecture of Cracow University of Technology and in cooperation with the Town and Municipality of Wieliczka, on the basis of students’ studies on the architectural proposal of the “Geriatric Care Centre” at the site of the health centre indicated by the municipal authority. The goal was to obtain and compare specific layouts of solid spatial organization, with their characteristic parameters, strengths and weaknesses interms of creating attractive, urbanizing spaces with a wide field of influence.

Słowa kluczowe

PL

szpital geriatryczny; starzenie się społeczeństwa; przestrzeń miejska; służba zdrowia; obiekt medyczny

EN

geriatric hospital; ageing population; urban space; health service; medical facilities

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 47
• Strony: 97--111
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., il., wykr.

Twórcy

autor

Nowak Anna

• Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski

• https://orcid.org/0000-0003-1281-0441

autor

Grochulska Magdalena

• Wydział Nauk Społecznych, PWSH Pomerania w Chojnicach

• https://orcid.org/0000-0002-7032-6546

autor

Owczarek Maria

• Wydział Nauk Społecznych, PWSH Pomerania w Chojnicach

• https://orcid.org/0000-0001-5895-6791

autor

Gierbienis Marcin

• Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

• https://orcid.org/0000-0001-7582-7828

autor

Fąfara Marta

• Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

• https://orcid.org/0000-0001-7582-7828

Bibliografia

• [1] Benek, I. (2015). Architektura domów seniora, a posiadane dyspozycje społeczno – kulturowe ich mieszkańców. Społeczeństwo i edukacja, pp. 147-156.
• [2] Benek, I., Szewczenko, A. (2015). Realizacja potrzeb społecznych pacjentów w obrębie szpitala geriatrycznego. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, pp. 5-17. DOI: 10.18778/0208-6018.315.01
• [3] Blundell-Jones, P. (2002). Modern Architecture Through Case Studies. Architectural Press, pp. 42-43.
• [4] Cysek-Pawlak, M. (2020). Zróżnicowana zabudowa mieszkaniowa jako zasada nowego urbanizmu w procesie odnowy zdegradowanych osiedli. Housing Environment, pp. 55-81. DOI: 10.4467/25438700SM.20.011.12688
• [5] Dye, C. (2008). Health and urban living. Science, pp. 766-769. DOI: 10.1126/science.1150198
• [6] Engemann, K., Bøcker Pedersen, C., Arge, L., Svenning, J.C. (2019). Residential green space in childhood is associated with lower risk of psychiatric disorders from adolescence into adulthood. National Acad Sciences. DOI: 10.1073/pnas.1807504116
• [7] Gawlak, A. (2022). Szpital bez ścian. Nowe technologie w projektowaniu architektury mieszkaniowej dla seniorów przyszłości. Housing Environment, pp. 4-12. DOI: 10.4467/25438700SM.22.003.16103
• [8] Gesler, W., Bell, M., Curtis, S., Hubbard, P., Francis, S. (2004). Therapy by design: evaluating the UK hospital building program. Health & place, Elsevier, pp. 117-128. DOI: 10.1016/S1353-8292(03)00052-2
• [9] Huisman, E.R., Morales, E., van Hoof, J., Kort, H.S. (2012). Healing environment: A review of the impact of physical environmental factors on users. Building and Environment, pp. 70-80. DOI:10.1016/j.buildenv.2012.06.016
• [10] Komar, B., Benek, I., Szewczenko, A. (2022). Architecture and health in the face of today’s challenges and as a source of inspiration for the development of attitudes towards disability and old age w Multifaceted research in architecture. Politechnika Śląska, pp. 82.
• [11] Kwiatkowska, W., Szczepańska, J., Woźniewski, M., Greń, G. (2005). Zaburzenia poznawcze u osób starszych w świetle oceny metablicznych czynników ryzyka chorób sercowo – naczyniowych. Acta Angiol 11, pp. 38-39.
• [12] Łukasik, M. (2019). Clinical hospitals : analysis of functional and spatial systems as the element of development strategy for Polish clinical hospitals. Rozprawa Doktorska, Politechnika Krakowska.
• [13] O’Sullivan, F. (2020). It’s Time for a „15-Minute City”. [access 04.09.2023]. Available on: www.bloomberg.com/news/articles/2020-02-18/paris-mayor-pledges-a-greener-15-minute-city
• [14] Pozoukidou, G., Chatziyiannaki, Z. (2021). 15-Minute City: Decomposing the New Urban Planning Eutopia. Sustainability.DOI: https://doi.org/10.3390/su13020928
• [15] Rajczykowska, M. (2015). Środowisko terapeutyczne nowe podejście do projektowania domu seniora. Społeczeństwo i edukacja, pp. 173-180.
• [16] Sanders, I. (2009). Complex System thinking and New Urbanism, In: In New Urbanism and Beyond. Designing Cities for the Future. Haas, T. (2009). Nowy Jork, p. 279.
• [17] Schweitzer, M., Gilpin, L., Frampton, S. (2004). Healing spaces: Elements of environmental design that make an impact on health. Journal of alternative and complementary medicine. DOI:10.1089/1075553042245953
• [18] Szewczenko, A., Weber, A. (2013). Podstawowe wymagania funkcjonalno–przestrzenne dotyczące stacjonarnych oddziałów geriatrycznych w aspekcie potrzeb indywidualnych osób starszych. Gerontologia Polska, s. 162.
• [19] Ulrich, R. S., Zimring, C., Quan, X., Joseph, A., Choudhary, R. (2004). The Role of the Physical Environment in the Hospital of the 21st Century: A Once-in-a-Lifetime Opportunity. The Center for Health Design. [Access 04.09.2023]. Available on: https://www.healthdesign.org/sites/default/files/Role%20Physical%20Environ%20in%20the%2021st%20Century%20Hospital_0.pdf
• [20] Waller, S., Masterson, A., Finn, H. (2013). Developing the Supportive Design for People with Dementia. Improving the patient experience. The King’s Fund, pp. 21-66. [Access: 04.09.2023]. Available on: https://www.kingsfund.org.uk/sites/default/files/field/field_publication_file/developing-supportive-design-for-people-with-dementia-kingsfund-jan13_0.pdf
• MATERIAŁY NIEPUBLIKOWANE/ UNPUBLISHED MATERIAL
• [1] Projekt kursowy studenta I roku II stopnia na Wydziale Architektury PK, 2020, proj. Małgorzata Chudy
• [2] Projekt kursowy studenta I roku II stopnia na Wydziale Architektury PK, 2020, proj. Martyna Kramarz
• [3] Projekt kursowy studenta I roku II stopnia na Wydziale Architektury PK, 2020, proj. Katarzyna Żyszczyńskiej
• [4] Projekt kursowy studenta I roku II stopnia na Wydziale Architektury PK, 2020, proj. Agata Pawlik
• [5] Projekt kursowy studenta I roku II stopnia na Wydziale Architektury PK, 2020, proj. Marta Szar
• [6] Projekt kursowy studenta I roku II stopnia na Wydziale Architektury PK, 2020, proj. Paulina Ociepa

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).