Wpływ procesów technologicznych na zawartość pozostałości środków ochrony roślin w modelowym gatunku owoców jagodowych

• Autorzy: Jankowska Magdalena

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2025.10.10

Warianty tytułu

EN

Effect of the technological processes on the content of pesticide residues in model species of berry fruits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Określono wpływ procesów technologicznych na zawartość pozostałości 14 substancji czynnych (s.cz.) chemicznych środków ochrony roślin z grupy fungicydów (11 s.cz.), insektycydów (2 s.cz.) i akarycydów (1 s.cz.) obecnych w malinach. Maliny poddano obróbce w zakresie temp. -60-120°C, polegającej na myciu wodą z/bez wspomagania ultradźwiękami, mechanicznym tłoczeniu soku, liofilizacji, mrożeniu, suszeniu, pasteryzacji i gotowaniu. Efektywność każdej obróbki wyrażono współczynnikiem przetwarzania (PF). Średnia efektywność redukcji s.cz. przedstawiała się w następującym szeregu: mycie (PF = 0,60) < gotowanie (PF = 0,62) < mrożenie (PF = 0,85) < pasteryzacja (PF = 0,97) < suszenie (PF = 1,00) < tłoczenie soku na zimno (PF = 1,01) < liofilizacja (PF =1,52). Obliczone PF mogą służyć uzupełnieniu europejskich baz danych oraz być zastosowane do oceny ryzyka narażenia człowieka na działanie substancji chemicznych.

EN

The impact of technol. processes on the content of 14 active substances (a.s.) of chem. plant protection products from the group of fungicides (11 a.s.), insecticides (2 a.s.), and acaricides (1 a.s.) present in raspberries was detd. Raspberries were processed under temp. -60-120°C by water washing with or without ultrasound assistance, mech. juicing, lyophilization, freezing, drying, pasteurization and cooking. The efficiency of each process was expressed by the processing factor (PF). The av. effectiveness of a.s. content redn. was represented in the following order: washing (PF = 0.60) < cooking (PF = 0.62) < freezing (PF = 0.85) < pasteurization (PF = 0.97) < drying (PF = 1.00) < juicing (PF = 1.01) < freeze-drying (PF = 1.52). The calcd. PFs can be used to supplement European databases and applied to perform risk assessment of human exposure to chem. substances.

Słowa kluczowe

PL

proces technologiczny; malina; współczynnik przetwarzania; substancje czynne; redukcja pestycydów

EN

processing; raspberry; processing factor; active substance; pesticide reduction

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2025
• Tom: T. 104, nr 10
• Strony: 1024--1030
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Jankowska Magdalena

• Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy, Terenowa Stacja Doświadczalna w Białymstoku, ul. Chełmońskiego 22, 15-195 Białystok

• https://orcid.org/0000-0001-9049-2624

Bibliografia

• [1] X. Yang, H. Zhang, Y. Liu, J. Wang, Y. C. Zhang, A. J. Dong, H. T. Zhao, C. H. Sun, J. Cui, Food Chem. 2011, 127, 855.
• [2] M. Schulz, J. Freitas Chim, Food Biosci. 2019, 31, 100438.
• [3] M. Wójcik, A. Traczyk, Socio-economic Series 2020, 49, 19.
• [4] WHO, Healthy diet, https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/325828/EMROPUB_2019_en_23536.pdf, dostęp 28.08.2025 r.
• [5] I. Timofeeva, A. Shishov, D. Kanashina, D. Dzema, A. Bulatov, Talanta 2017, 167, 761.
• [6] A. Asaturova, M. Shternshis, V. Tsvetkova, T. Shpatova, V. Maslennikova, N. Zhevnova, A. Homyak, Peer J. 2021, 9, e11578.
• [7] D. Sharma, A. Nagpal, Y. B. Pakade, J. K. Katnoria, Talanta 2010, 82, 1077.
• [8] B. Łozowicka, M. Jankowska, I. Hrynko, P. Kaczynski, Environ. Monit. Assess. 2016, 188, 51.
• [9] E. Szpyrka, S. Sadło, J. Plant Prot. Res. 2009, 49, 204.
• [10] M. Jankowska, B. Łozowicka, Prog. Plant Prot. 2021, 61, 40.
• [11] E. Ochwanowska, M. Czarny-Działak , I. Żeber-Dzikowska, B. Wójtowicz, B. Gworek, H. Król, M. Dziechciaż, M. Szpringer, J. Chmielewski, Przem. Chem. 2019, 98, nr 10, 1614.
• [12] J. Chmielewski, B. Gworek, A. Walosik, M. Florek-Łuszczki, AAEM: Ann. Agr. Env. Med 2025, 32, nr 2, 216.
• [13] E. Michota-Katulska, M. Zegan, A. Działak, I. Boniecka, Zagad. Doradztwa Roln. 2015, 1, 40.
• [14] A. Witczak, Z.E. Sikorski, Szkodliwe substancje w żywności. Pochodzenie, działanie, zagrożenia zdrowotne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
• [15] M. Jankowska, B. Łozowicka, P. Kaczyński, Sci. Total Environ. 2019, 652, 1156.
• [16] L. Zhao, F. Liu, J. Ge, L. Ma, L. Wu, X. Xue, Dry. Technol. 2018, 36, 965.
• [17] I. Hrynko, P. Kaczyński, M. Pietruszyńska, B. Łozowicka, Food Control 2023, 143, 109267.
• [18] PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02, Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących.
• [19] SANTE/11312/2021, Analytical quality control and method validation procedures for pesticide residues analysis in food and feed.

Uwagi

Praca wykonana w ramach projektu finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi na podstawie decyzji MRIRW z dnia 12.04.2022 r., DEJ.re.027.4.2022 ,,Badania wpływu termicznych procesów technologicznych na redukcję/koncentrację pozostałości substancji czynnych środków ochrony roślin w owocach jagodowych i ich produktach przetworzonych”.