Zastosowanie miar inteligencji w psychologii transportu

• Autorzy: Odachowska E. , Ucińska M. , Gąsiorek M.

Warianty tytułu

EN

Application of the measures of intelligence in the transport psychology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2014r. w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących prace na stanowisku kierowcy (Dz. U. z 2014r, poz. 937) jednym z elementów badania psychologicznego jest zbadanie sprawności intelektualnej i procesów poznawczych. Do pomiaru tej sprawności stosowane są narzędzia psychologiczne w postaci testów. W niniejszym artykule przedstawiony został związek inteligencji z funkcjonowaniem poznawczym i psychomotorycznym oraz z cechami osobowości mającymi wpływ na funkcjonowanie w ruchu drogowym, w oparciu o analizę literatury przedmiotu oraz badania przeprowadzone w Instytucie Transportu Samochodowego w 2017r.

EN

According to the Regulation of the Minister of Health of July 8, 2014 on the psychological tests of persons applying for the vehicles driving license and drivers and persons performing duty of a driver (Journal of Laws of 2014, item 937), one of the elements of a psychological tests is to examine intellectual performance and cognitive processes. To measure this efficiency, psychological tools in the form of tests are used. This article presents the relationship between intelligence and cognitive and psychomotor functioning as well as personality traits having an impact on functioning in the road traffic, based on the subject literature analysis and the research conducted at the Motor Transport Institute in 2017.

Słowa kluczowe

PL

inteligencja; psychologia transportu; brd

EN

intelligence; transport psychology; road safety

• Wydawca: Wydawnictwo ITS
• Czasopismo: Transport Samochodowy
• Rocznik: 2017
• Tom: z. 4
• Strony: 15--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., tab.

Twórcy

autor

Odachowska E.

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie

autor

Ucińska M.

• Instytut Transportu Samochodowego

autor

Gąsiorek M.

• Instytut Transportu Samochodowego

Bibliografia

• [1] Ackerman, P. L., Schneider, W. (1985). Individual differences in automatic and controlled information processing. In R. F. Dillon, (Ed.), Individual differences in cognition. Orlando: Academic Press.
• [2] Ackerman P.I, Heggestad E.D. (1997). Intelligence, personality and interests: Evidence for overlapping traits. Psychological Bulletin. 1997; 121:219-245.
• [3] Baker, T. J., Bichsel, J. (2006). Personality predictors of intelligence: Differences between young and cognitively healthy older adults. Personality and Individual Differences, 41, 861-871.
• [4] Biernacki, M., Zieliński, P. (2011). Inteligencja płynna a poziom koordynacji wzrokoworuchowej u kandydatów na pilotów. Polski Przegląd Medycyny i Psychologii Lotniczej, 17, 3, 297-303.
• [5] Carretta, T. R., Ree, M. J. (2000). General and specific cognitive and psychomotor abilities in personnel selection: The prediction of training and job performance. International Journal of Selection and Assessment, 8, 4, 227-236
• [6] Chamorro-Premuzic R, Furnham A. (2006). Intellectual competence and the intelligent personality: A third way in differential psychology. Review of General Psychology. 2006; 10:251-267.
• [7] Chamorro-Premuzic T, Furnham A, Petrides K. (2006). Personality and intelligence: The relationship of Eysenck's giant three with verbal and numerical ability. Journal of Individual Differences. 2006; 27:147–150. 10.1027/1614-0001.27.3.147.
• [8] Ciechanowicz A., Stańczak J. (2006). Testy uwagi i spostrzegawczości TUS Podręcznik. PTP: Warszawa.
• [9] Eysenck, H.J., Eysenck, S.B.G (2011). Podręcznik do skal osobowości Eysencka. Warszawa: PTP.
• [10] Guilford J.P. (1978). Natura inteligencji człowieka. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• [11] Hunt, E. (1998). Intelligence and human resources: Past, present and future. [W:] P. L. Ackerman, P. C. Kyllonen, R. D. Roberts (red.), The future of learning and individual differences research: Processes, traits and contents (s. 3-28). Washington: American Psychological Association.
• [12] Hunt, E., Lansman, M. (1982). Individual differences in attention. W: R. J. Sternberg (red.), Advances in the psychology of human intelligence (s. 207-254). Hillsdale, NY: Erbaum.
• [13] Jaworowska, A., Szustrowa, T. (2010). Test Matryc Ravena w wersji Standard. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• [14] Jaworowska A. (2011). Kwestionariusz impulsywności (IVE). Podręcznik do skal osobowości Eysencka, Warszawa.
• [15] Jensen, A. R. (1992). The importance of intraindividual variation in reaction time. Personality and Individual Differences, 13, 869-981.
• [16] Jensen, A. R. (1987). Individual differences in the Hick paradigm. In P. A. Vernon (ed.), Speed of Information-processing and Intelligence. Norwood, NJ: Ablex.
• [17] Jensen, A. R. (1993). Spearman’s hypothesis tested with chronometric information – processing tasks. Intelligence, 17, 47-77.
• [18] Jensen A. R., (1982). Reaction time and psychometric g. In H. J. Eysenck (ed.), A Model for Intelligence. New York: Springer-Verlag.
• [19] Juczyński, Z. (2009). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
• [20] Matczak, A., Jaworowska, A., Ciechanowicz, A., Stańczak, J. (2006). Bateria Testów APISZ. Podręcznik. Wydanie II. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• [21] Mayer R. (1995). Temperament, Intelligenz und Geschwindigkeit der Informationsverarbeitung. Nieopublikowana praca magisterska. Uniwersytet w Bielefeld, Bielefeld.
• [22] Miklewska, A. (2003). Temperament a inteligencja – przegląd badań. Prace naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Z.X s. 91-104.
• [23] Miklewska, A., Kaczmarek M., Strelau J. (2006). The relationship between temperament and intelligence: Cross-sectional study in successive age groups.
• [24] Nęcka, E. (2003). Inteligencja: geneza – struktura - funkcje. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. ISBN: 83-89120-08-9.
• [25] Niebylicyn W. D., 1972: Fundamental properties of the human nervous system. Plenum Press, New York. Pobrano dn. 0.04.2017 z https://link.springer.com/book/10.1007%2F978-1-4684-1881-1
• [26] Odachowska, E., Ucińska, M., Dobrzyńska, M. (2014). Poznawcze determinanty prowadzenia pojazdu – możliwości intelektualne kierowcy. Transport Samochodowy 2014, z. 3,11-36.
• [27] Pospiszyl K. (1985). Psychopatia. Warszawa: PWN.
• [28] Raven J., Raven J.C., Court J.H. (2011). Podręcznik do Testu Matryc Ravena oraz Skal Słownikowych. 1. Zarys Ogólny. Warszawa: PTP.
• [29] Rotter T. (2003). Metodyka psychologicznych badań kierowców. Wersja znowelizowana. Warszawa: ITS.
• [30] Soubelet A, Salthouse TA. (2011). Personality-cognition relations across adulthood. Developmental Psychology. 2011; 47:303-310.
• [31] Stańczak J. (2013). Neutralny Kulturowo test inteligencji Cattella wersja 2. Podręcznik. PTP: Warszawa.
• [32] Strelau J., Zawadzki B., (1998). Kwestionariusz Temperamentu PTS. Podręcznik. Warszawa: PTP.
• [33] Strelau, J. (1997) Inteligencja człowieka. Wydawnictwo „Żak”.
• [34] Strelau J., Zawadzki B., Piotrowska (1997). Modele temperamentu nawiązujące do teorii aktywacji i ich implikacje dla inteligencji. Studia Psychologiczne, 35, 165-201.
• [35] Truszczyński O., Różanowski K., Baran P, Lewandowski J. (2012). Wartość predykcyjna inteligencji w badaniach sprawności psychomotorycznej kierujących pojazdami. Przegląd Psychologiczny, nr. 4, 2012.
• [36] Ucińska M. (red). (2015). Metodyka przeprowadzania badań psychologicznych w zakresie psychologii transportu. Warszawa: ITS.
• [37] Watson, M., Greer, S. (2009). Skala kontroli emocji – CECS. W: Juczyński, Z. (2009). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych, s. 55-60.
• [38] Wechsler D. (1997). Manual for the Wechsler Adult Intelligence Scale - Third Edition (WAIS-III). San Antonio: TX, The Psychological Corporation.

Uwagi

Opracowanie w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).