Wskaźnik KED jako indykator zmian kolejowej dostępności czasowej na przykładzie trasy Wrocław–Przemyśl

Małysz, Michał

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wskaźnik KED jako indykator zmian kolejowej dostępności czasowej na przykładzie trasy Wrocław–Przemyśl

Autorzy

Małysz Michał

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

KED index as an indicator of changes in railway time accessibility on the example of the Wrocław–Przemyśl route

Języki publikacji

Abstrakty

Układ osadniczy Polski z ponadprzeciętną gęstością zaludnienia południowych regionów wymusza istnienie sprawnej sieci transportowej w tej części kraju. W ostatnich latach kolej pasażerska jest coraz bardziej cenionym środkiem transportu, w tym w przejazdach międzyregionalnych, czego obrazem jest m.in. wysoki popyt na przejazdy na trasie z Wrocławia do Przemyśla i z powrotem. Poprawie uległy liczne aspekty podróżowania pociągiem na ww. trasie. Jest to zarazem konsekwencja wieloaspektowego rozwoju, na przykład skrócenia czasu jazdy i poprawy komfortu podróżowania, ilustrowanych zarówno przez dane ilościowe, jak i jakościowe. Celem artykułu jest wykorzystanie proponowanego autorskiego wskaźnika KED (Kolejowej Efektywności Dostępności) do śledzenia zmian czasowej dostępności transportowej na przykładzie ww. trasy. Jest on wskaźnikiem syntetycznym, tworzonym przez odpowiednie wskaźniki cząstkowe odpowiadające za wielkość przejeżdżanego dystansu, czas jazdy, godziny rozpoczęcia i końca podróży. Bazuje na wskaźniku KED i stanowi jego rozwinięcie, przyjmując jednocześnie teoretyczne wielkości wzorcowe równe 100. Oznaczają one możliwość przejazdu. Wielkości powyżej 50 należy rozumieć jako te, które obrazują połączenia bardzo efektywne i pozwalające na przejazd całej trasy przed południem. Zmiany w aspekcie czasu zostały przedstawione poprzez wartości liczbowe, które również porównano z innymi czynnikami efektywności kolei pasażerskiej, badając ich współzależność.

The settlement system of Poland with the aboveaverage population density in the southern regions forces the existence of an efficient transport network in this part of the country. In recent years, passenger rail has become an increasingly valued means of transport, including interregional journeys, which is reflected, among others, in the high demand for journeys on the route from Wrocław to Przemyśl and back. Many aspects of traveling by train on the above mentioned route have improved. It is also a consequence of multifaceted development, e.g. shortening the journey time and improvement of travel comfort illustrated by both quantitative and qualitative data. The purpose of this article is to use the proposed KED (Passenger Rail Transport Performance) indicator to determine changes in time transport accessibility on the example of the above-mentioned routes. This indicator can be used to track changes in the rail time availability of rail connections on a given route. It is a synthetic indicator created by appropriate partial indicators responsible for the size of the traveled distance, driving time, start and end times of the trip. It is based on the KED indicator and is its extension, assuming at the same time theoretical reference values equal to 100. They mean the possibility of driving. Values above 50 should be understood as those illustrating very effective connections and allowing the entire route to be traveled before noon. Changes in the aspect of time were presented through numerical values, which were also compared with other factors of passenger railway efficiency, examining their interdependence.

Słowa kluczowe

transport kolejowy pociągi międzyregionalne wskaźnik KED dostępność czasowa

rail transport interregional trains KED indicator time accessibility

Wydawca

Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej

Czasopismo

Transport Miejski i Regionalny

Rocznik

2023

Tom

nr 5

Strony

21--28

Opis fizyczny

Bibliogr. 44 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Małysz Michał

michal.malysz@uwr.edu.pl

Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

Bibliografia

1. Koziarski S., Polska w systemie transportowym Unii Europejskiej. Inwestycje infrastrukturalne, Uniwersytet Opolski, Studia i Monografie, 2014, nr 512.
2. Trammer K., Ostre cięcie. Jak niszczono polską kolej, Wydawnictwo Krytyka Polityczna, 2019.
3. Guzik R., Dostępność komunikacyjna wybranych miast Małopolski, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków 2016.
4. Abramek K.F., Regulski P., Analiza połączeń komunikacji miejskiej na trasie linii kolejowej Szczecin Główny–Police na podstawie badań własnych, Przegląd Komunikacyjny, 2018, nr 2.
5. Małysz M., Nocne pociągi dalekobieżne w przestrzeni Polski – zarys historyczny i perspektywy rozwoju, Prace Geograficzne, 160, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2020.
6. Bocheński T., Badania dostępności transportowej ze szczególnym uwzględnieniem kolei, [w:] Sitek S., „Stare i Nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, Szczecin 2018.
7. Spiekermann K., Neubauer J., European Accessibility and Peripherality: Concepts, Models and Indicators, Nordregio Working Paper, Stockholm 2002.
8. Törnqvist G., Contact Systems and Regional Development, Royal University of Lund, Department of Geography, Lund 1970.
9. Kouwenhoven M., De Jong G., Value of travel time as a function of comfort, Journal of Choice Modelling, 2018, vol. 28, issue C.
10. Grechi D., Maggi E., The Importance of Punctuality in Rail Transport Service: an Empirical Investigation on the Delay Determinants, V. 70, European Transport\TrasportiEuropei (Year), 2018, Issue 70, Paper 2, Catania.
11. Pietrzak O., Systemy transportu pasażerskiego w regionach – funkcjonowanie, kształtowanie, rozwój, Przykład województwa zachodniopomorskiego, Akademia Morska w Szczecinie, Wydział Inżynieryjno-Ekonomiczny Transportu, Szczecin 2015.
12. Garlikowska M., Czynniki wpływające na postrzeganie transportu kolejowego w kategoriach niezawodności, „Problemy Kolejnictwa”, 2014, zeszyt 165.
13. Khoshniyat F., Peterson A., Improving train service reliability by applying an effective timetable robustness strategy, “Journal of Intelligent Transportation Systems”, 2017, 21, 6.
14. Lomax T.J., Schrank D.L., Using travel time measures to estimate mobility and reliability in urban areas, Austin: Texas Department of Transportation, 2002.
15. Gołębiowski P., Konstruowanie rozkładu jazdy pociągów w warunkach ograniczeń czasowych, „Logistyka”, 2015, nr 2.
16. Liu P., Han B., Optimizing the train timetable with consideration of different kinds of headway time, “Journal of Algorithms & Computational Technology”, 2016, Vol. 11 (2).
17. Yang A., Huang J., Wang B., Chen Y., Train Scheduling for Minimizing the Total Travel Time With a Skip-Stop Operation In Urban Rail Transit,IEEE Access, 2019, nr 7.
18. Huang W., Shuai B., A methodology for calculating the passenger comfort benefits of railway travel, “Journal of Modern Transportation”,2018, 26.
19. Garlikowska M., Wykorzystanie czasu podczas podróży pociągami pasażerskimi – wymagania i potrzeby pasażerów, „Problemy Kolejnictwa”, 2017, zeszyt 175.
20. Paradowska M., Rozwój zrównoważonych systemów transportowych polskich miast i aglomeracji w procesie integracji z Unią Europejską – przykład aglomeracji wrocławskiej, Studia i Monografie, 2011, nr 457.
21. Massel A., Metody i narzędzia oceny wykorzystania infrastruktury transportowej na przykładzie badań infrastruktury kolejowej krajów Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1989–2019, Instytut Kolejnictwa, Warszawa 2020.
22. Kwarciński T., Dostępność publicznego transportu zbiorowego na obszarach wiejskich w Polsce, Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin 2016.
23. Rosik P., Kowalczyk K., Rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej a przesunięcie modalne w Polsce w latach 2000–2010, Prace Geograficzne, 248, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa 2015.
24. Massel A., Szybkie połączenia kolejowe w Polsce – wczoraj i dziś, „Technika Transportu Szynowego”, 2005, nr 5–6.
25. Kowalczyk K., Efekty inwestycji w infrastrukturę kolejową na liniach regionalnych, [w:] Wiśniewski R., Rosik P. (red.), Polityka Przestrzenna a Transportowa – Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych, IGiPZ PAN, Warszawa 2013.
26. Massel A., Improvement of railway infrastructure in Poland, “TechnikaTransportuSzynowego”, 2014, nr 6.
27. Piotrowski J., Analiza odcinków sieci kolejowej o ograniczonej przepustowości, Urząd Transportu Kolejowego, Warszawa, 2016, www.utk.gov.pl/pl/dokumenty-i-formularze/opracowania--urzedu-tran/7698,Analiza-odcinkow-sieci-kolejowej-o-ograniczonej-przepustowosci.html [dostęp: 12.09.2022].
28. Jurkowski W., Smolarski M., Proteza koniecpolska jako stymulanta rozwoju transportu kolejowego, „Przegląd Komunikacyjny”, 2017, nr 4.
29. Satora M., Szkoda M., Czynniki determinujące rozwój transportu kolejowego w aglomeracji krakowskiej, „Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy transportowe”, 2017, nr 12.
30. Gondek P., Problemy eksploatacji podtorza kolejowego na obszarze szkód górniczych, Prace Instytutu Kolejnictwa, 2015, zeszyt 148.
31. Nowak M., Pashkevich A., Koterbicki M., Jakość pasażerskich przewozów kolejowych na trasie Kraków–Tarnów w opiniach pasażerów, Zeszyty Naukowo-Techniczne SITK RP, Oddział w Krakowie, 2017, nr 2 (113).
32. Plucińska E., Czas pasażera jako ważny element inwestycji kolejowej, „Przegląd Komunikacyjny”, 2015, nr 9.
33. Massel A., Przyspieszenie ruchu pasażerskiego w Polsce, „Technika Transportu Szynowego”, 2015, nr 1–2.
34. Koziarski S., Kierunki modernizacji sieci kolejowej w Polsce, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 2017, nr 20 (3).
35. Raczyński J., Szarata A., The role of Polish infrastructural Project in creating high speed railway network in Central Europe, “TechnikaTransportuSzynowego”, 2018, nr 9.
36. Wróbel I., Kierunki zmian polskiej infrastruktury transportowej ze szczególnym uwzględnieniem transportu kolejowego – część I, Prace Instytutu Kolejnictwa, 2020, zeszyt 163.
37. Garbacz E., Komornicki T., Kowalczyk K., Dostępność dzienna w układzie miast wojewódzkich w Polsce, „Przegląd Geograficzny”, 2020, 92, 2.
38. Małysz M., Rola porannych połączeń kolejowych w kształtowaniu przestrzennej dostępności regionów, „Transport Miejski i Regionalny”, 2019, nr 7.
39. Śleszyński P., Dostępność czasowa i jej zastosowania, „Przegląd Geograficzny”, 2014, t. 86, z. 2.
40. Małysz M., Pociągi ruchowo-przyspieszone jako symbol renesansu kolei pasażerskiej w przewozach międzyregionalnych w Polsce, „Transport Miejski i Regionalny”, 2022, nr 1–2.
41. Linie kolejowe nr 132, 136, 137, 1, 134, 133, 91, Baza Kolejowa, www.bazakolejowa.pl/index.php?dzial=mapa#6/52.000/18.000.
42. Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów, Kolejowa Oficyna Wydawnicza.
43. Portal Pasażera, PKP Polskie Linie Kolejowe, www.portalpasazera.pl
44. VagonWeb, www.vagonweb.com [dostęp: 10.09.2022].

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-ab020f00-d42f-40d1-a6d7-583129f4b7fd