Właściwości kofeiny i jej wykorzystanie w różnych gałęziach przemysłu

• Autorzy: Gurgul Magdalena , Pietrzyk Sławomir

Warianty tytułu

EN

Properties of caffeine and its use in various industries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kofeina jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych substancji psychoaktywnych na świecie. Jest zawarta nie tylko w takich surowcach roślinnych, jak kawa i herbata, ale również w ziarnach kakaowca i guarany. Pierwotnie swoje zastosowanie znalazła głównie w przemyśle spożywczym jako substancję pobudzająca ośrodkowy układ nerwowy. Kofeina jest obecnie uważana za substancję kontrowersyjną, dlatego jest przedmiotem wielu badań i dyskusji na temat jej pozytywnego i negatywnego wpływu na zdrowie człowieka. W ostatnim czasie kofeina jest wykorzystywana nie tylko w produkcji żywności, lecz także w innych branżach przemysłowych, takich jak farmacja i kosmetologia. Celem pracy jest ukazanie aktualnych informacji na temat wykorzystania kofeiny w różnych gałęziach przemysłu.

EN

Caffeine is one of the most common psychoactive substances in the world. lt is contained not only in plant materials such as coffee and tea, but also in cocoa and guarana beans. Originally, it was used mainly in the food industry as a central nervous system stimulant. Caffeine is currently considered a controversial substance, which is why it is the subject of many studies and discussions about its positive and negative impact on human health. Recently, caffeine has been used not only in the food industry, but has also found application in other fields, e.g. in pharmacy or cosmetology. The purpose of the paper is to present current information on the use of caffeine in various industries.

Słowa kluczowe

PL

kawa; kofeina; właściwości antyoksydacyjne

EN

coffee; caffeine; antioxidant properties

• Wydawca: ELAMED Media Group
• Czasopismo: Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 3
• Strony: 42--49
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Gurgul Magdalena

• Katedra Analizy i Oceny jakości Żywności, Wydział Technologii Żywności, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

autor

Pietrzyk Sławomir

• Katedra Analizy i Oceny jakości Żywności, Wydział Technologii Żywności, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Bibliografia

• 1. Wierzejska R.: Kofeina - powszechny składnik diety i jej wpływ na zdrowie. „Rocz Panstw Zakl Hig”, 2012, 63, 2, 141-143.
• 2. Siwek R. i in.: Kofeina w lekach i suplementach diety - znaczenie w lecznictwie. „Terapia i Leki”, 2013, 69, 9, 541-549.
• 3. Daglia M., Papetti A., Gregotti C., Berte F., Gazzani G.: In vitro antioxidant and ex vivo protective activities of green and roasted coffee. „J. Agric. Food Chem”, 2000, 48, 1449-1454.
• 4. Bojarowicz H., Przygoda M.: Kofeina, Cz. I. Powszechność stosowania kofeiny oraz jej działanie na organizm. „Probl Hig Epidemiol”, 2012, 93, 1, 8-13.
• 5. Ciszowski K., Biedroń W., Gomółka E.: Acute caffeine poisoning resulting in atrial fibrillation after guarana extract overdose. „Przegl Lek”, 2014, 71, 9.
• 6. Diener H.C., Pfaffenrath V., Pageler L. et al.: The fixed combination of acetylsalicylic acid, paracetamol and caffeine is more effective than single substances and dual combination for the treatment of headache: a multicentre, randomized, double-blind, single-dose, placebo-controlled parallel group st. „Cephalalgia”, 2005, 25, 776-787.
• 7. Dyrektywa Komisji 2002/67/WE z dnia 18 lipca 2002 r. w sprawie etykietowania środków spożywczych zawierających chininę oraz środków spożywczych zawierających kofeinę.
• 8. Ferrari A., Savino G., Gallesi D. et al.: Effect of overuse of the antimigraine combination of indomethacin, prochlorperazine and caffeine (IPC) on the disposition of its components in chronic headache patients. „Pharmacol Res”, 2006, 54, 142-149.
• 9. Frary C.D., Johnson R.K., Wang M.Q.: Food sources and intakes of caffeine in the diets of persons in the United States. „J Am Diet Assoc”, 2005, 105, 110-113.
• 10. Jarosz M., Wierzejska R., Majska H., Świderska K., Siuba M.: Zawartość kofeiny w produktach spożywczych. „Bromat. Chem. Toksykol.”, 2009, 3, 776-781.
• 11. Lohsiriwat S., Puengna N., Leelakusolvong S.: Effect of caffeine on lower esophageal sphincter pressure in Thai healthy volunteers. „Dis Esophagus”, 2006, 19, 183188.
• 12. Baumann L.: Less-known botanical cosmeceuticals. „Dermatologic Therapy”, 2007, 20, 330- 342.
• 13. Marwicka J. i in.: Zastosowanie kofeiny w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. „Kosmetologia Estetyczna”, 2014, 3, 1, 33.
• 14. Molnar D., Torok K., Erhardt E. et al.: Safety and efficacy of treatment with an ephedrine/caffeine mixture. The first double-blind placebo-controlled pilot study in adolescents. „Int J Obes”, 2000, 24, 1573-1578.
• 15. Nawrot P., Jordan S., Eastwood J. et al.: Effects of caffeine on human health. „Food Addit Contam”, 2003, 20 (1), 1-30.
• 16. Nehlig A.: Are we dependent upon coffee and caffeine? A review on human and animal data. „Neuroscience and Biobehavioral Reviews”, 1999, 23, 563-576.
• 17. Pires-de-Campos M., Leonardi G., Chorilli M. et al.: The effect of topical caffeine on the morphology of swine hypodermis as measured by ultrasound. „J Cosm Dermatol”, 2008, 7, 232-237.
• 18. Podlewski J.K., Chwalibogowska-Podlewska A.: Leki współczesnej terapii. Warszawa 2005, Wydanie XVII, Split Trading Spółka z o.o.
• 19. Schmidt B., Roberts R.S., Davis P., Doyle L.W., Barrington K.J., Ohlsson A., Solimano A., Tin W.: Long-term effects of caffeine therapy for apnea of prematurity. „N Eng. J Med.”, 2007, 8, 357, 1893-1901.
• 20. Stoś K., Bogusz-Kaliś W.: Rodzaje suplementów diety. [W:] Jarosz M.: Suplementy diety a zdrowie. PZWL, Warszawa 2008, 15-22.
• 21. Strandhagen E., Thelle D.S.: Filtered coffee raises serum cholesterol: results from controlled study. „Eur J Clin Nutr”, 2003, 57, 1164-1168.
• 22. Sweetman S.C.: Martindalle: the complete drug reference, tom 1. Pharmaceutical Press, London 2007.
• 23. Tomaszewski M., Tomaszewska M., Olchowik G.: Kofeina, jej zalety i działanie niepożądane. „Człowiek i Zdrowie”, 2013, 7, 3, 47, 50, 966.
• 24. Urgert R., Meyboom S., Kuilman M. et al.: Comparison of effect of cafetiere and filtered coffee on serum concentrations of liver aminotransferases and lipids: six month randomised controlled trial. „Br Med. J”, 1996, 313, 1362-1366.
• 25. Wang X., Wan X., Hu S., Pan C.: Study on the increase mechanism of the caffeine content during the fermentation of tea with microorganisms. „Food Chem.”, 2008, 107, 1086-1091.
• 26. Wielosz M., Kleinrok Z.: Leki cucące i psychostymulujące. [W:] Danysz A., Kleinrok Z.: Podstawy farmakologii. Volumed. Wrocław 1996, 273-274.
• 27. Wierzbicka E., Brzozowska A., Dróżdż K.: Ocena ryzyka nadmiernego pobrania kofeiny z dietą w wybranej grupie młodzieży szkolnej. „Probl Hig Epidemiol”, 2013, 94 (4), 823.
• 28. Wierzejska R.: Kofeina w produkcji żywności: aspekty prawne i zdrowotne. „Przemysł Spożywczy”, 2013, 67, 7.
• 29. Wierzejska R.: Wpływ spożycia kofeiny na przebieg ciąży i rozwój płodu. „Perinatologia, Neonatolagia i Ginekologia”, 2012, 5, 2, 110-113.
• 30. Wierzejska R.: Wpływ picia herbaty na zdrowie - aktualny stan wiedzy. „Przegl Epidemiol”, 2014, 68, 595-599.
• 31. Dąbrowska-Molenda D. i in.: Analiza zawartości kofeiny w wybranych rodzajach kawy. „Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego”, 2019, 2.
• 32. Hallmann E. i in.: Zawartość związków biologicznie czynnych w wybranych typach kawy, z produkcji ekologicznej i konwencjonalnej. „Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering”, 2010, 55 (3).
• 33. Cichocki M.: Napoje energetyzujące - współczesne zagrożenie zdrowotne dzieci i młodzieży. „Przegląd Lekarski”, 2012, 69/10, 856, 857.
• 34. Bilek M. i in.: Analiza zawartości kofeiny w naparach kakao z wykorzystaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej. „Bromat. Chem. Toksykol”, 2013, 4, 449-454.
• 35. Temple J.L.: Caffeine use in children: What we know, what we have left to learn, and why we should worry. „Neurosci and Biobehav Rev”, 2009, 33, 793-806.
• 36. Subramanian A.: CNS stimulants. [In:) Drug facts and comparisons. Wolters Kluwer Health, St. Louis 2008.
• 37. Wierzejska R., Jarosz M.: Caffeine and health. „Żywienie Człowieka i Metabolizm», 2003, 30 (3/4), 1234-1241.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).