Eter bis(2-metoksyetylowy)

• Autorzy: Kupczewska-Dobecka M.

Warianty tytułu

EN

Bis(2-methoxyethyl) ether

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Eter bis(2-metoksyetylowy), (DEGDME) jest bezbarwną, przezroczystą cieczą o słabym aromatycznym zapachu, produkowaną w Europie w ilości ponad 1000 t rocznie. Substancja jest stosowana jako rozpuszczalnik w: przemyśle półprzewodników, farb i lakierów samochodowych, barwników do tekstyliów oraz w produkcji tworzyw sztucznych. Eter bis(2-metoksyetylowy) znajduje się w Europejskim Rejestrze Składników Kosmetyków w kategorii rozpuszczalników. Zgodnie z danymi European Centre for Ecotoxicology and Toxicology of Chemicals (ECETOC) stężenie eteru bis(2-metoksyetylowego) w powietrzu środowiska pracy podczas produkcji wynosiło 0,06 -0,36 mg/m3, w przemyśle półprzewodników 0,06 -3,1 mg/m3, a podczas profesjonalnego malowania – 9,5- 31 mg/m3, natomiast stężenia maksymalne osiągały wartości około 210 mg/m3. Na podstawie analizy wyników doświadczeń zamieszczonych w piśmiennictwie można stwierdzić, że zarówno w badaniach wykonanych na zwierzętach laboratoryjnych (szczurach, myszach i królikach), jak i obserwacjach ludzi narażanych zawodowo na eter bis(2-metoksyetylowy), związek działa toksycznie na płodność (jest przyczyną toksyczności rozwojowej) oraz jest hematotoksyczny. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono danych dotyczących zależności skutku toksycznego od wielkości narażenia ludzi na eter bis(2-metoksyetylowy). W badaniach epidemiologicznych zwykle brakuje informacji o wielkościach stężeń, na jakie ludzie byli narażeni w środowisku pracy, a dostępne informacje odnoszą się najczęściej do narażenia łącznego z innymi eterami glikolowymi. W Polsce nie ustalono dotychczas wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) eteru bis(2-me-toksyetylowego). W 2005 r. ustalono w Niemczech wartość MAK wynoszącą 28 mg/m3 (5 ppm). Za skutek krytyczny przyjęto embriotoksyczne działanie eteru bis(2-metoksyetylowego) oraz zaburzenia płodności. Do wyliczenia wartości NDS eteru bis(2-metoksyetylowego) przyjęto wartość NOAEL wyznaczoną na grupie 20 samców szczura CD, które narażano przez 2 tygodnie (6 h/dzień, 5 dni/tydzień) na związek o stężeniach: 0; 17,3; 55,2 lub 167 mg/m3 (0, 3,1; 9,9; 30 lub 98 ppm). U zwierząt narażanych na związek o największym stężeniu 547 mg/m3 (98 ppm) obserwowano: nieznaczne zmniejszenie przyrostu masy ciała, zanik jąder oraz uszkodzenia plemników i komórek najądrza. Nie obserwowano zmian związanych z narażeniem na związek o stężeniu < 167 mg/m3 (30 ppm). Po przyjęciu odpowiednich współczynników niepewności zaproponowano przyjęcie stężenia 10 mg/m3 za wartość NDS eteru bis(2-metoksyetylowego) bez ustalania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh), gdyż substancja nie działa drażniąco. Normatyw oznakowano literami „Ft” – substancja fetotoksyczna oraz „Sk” – substancja wchłania sie przez skórę. Nie ma danych w dostępnym piśmiennictwie umożliwiających ustalenie wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) eteru bis(2-metoksyetylowego).

EN

Bis(2-methoxyethyl) ether is a colourless liquid with a slight, pleasant odour. Diglyme is used mainly as a solvent in water-based paints that are used in the industry (e.g., in spraying cars, metal furniture, household appliances, and machines), as an inert reaction medium in chemical synthesis, in manufacturing integrated circuit boards, primarily as a solvent for photoresists. This substance is included in the European Inventory of Cosmetics Ingredients in the solvent category. The acute toxicity of diglyme is low after oral exposure or inhalation. Diglyme is slightly irritating to the skin and eyes. No investigations are available on the sensitizing effects of diglyme. The main targets in male animals after repeated intake of diglyme are the reproductive organs. Bis(2-methoxyethyl) ether is a strong teratogen. Diglyme liquid or vapour is readily absorbed by any route of exposure, metabolized, and excreted mainly in the urine. The main metabolite is 2-methoxyethoxyacetic acid. Several Ames tests as well as an unscheduled DNA synthesis test did not reveal a genotoxic potential of bis(2-methoxyethyl) ether in vitro. Further, the number of chromosomal aberrations was not increased in bone marrow cells in vivo. The positive results of a dominant lethal test may be due to the effects of diglyme on fertility. In 2-week inhalation studies in male rats, dose-dependent decreases in weight of testes, epididymides, prostate, and seminal vesicles were observed. The testes were atrophic, and damage of the spermatocytes was observed. The no-observed-adverse-effect level (NOAEL) in these studies was 30 ppm (167 mg/m3); the lowest-observed-adverse-effect level (LOAEL) was 100 ppm (558 mg/m3). On the basis of this experiment MAC value of 10 mg/m3was proposed. STEL was not established. Notations "Ft" – fetotoxic substance and "Sk" – substance absorbed through the skin were proposed.

Słowa kluczowe

PL

glikol dietylenowy eteru dimetylowego; diglym; NDS

EN

diethylene glikol dimethyl ether; diglyme; MAC; OEL

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2011
• Tom: Nr 4 (70)
• Strony: 43--69
• Opis fizyczny: Bibliogr. 68 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kupczewska-Dobecka M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź

Bibliografia

• 1.Beaumont J.J., Swan S.H., Hammond S.K., Samuels S.J., Green R.S., Hallock M.F., Dominguez C., Boyd P., Schenker M.B. (1995) Historical cohort investigation of spontaneous abortion in the semiconductor health study. Epidemiologic methods and analyses of risk in fabrication overall and in fabrication work groups. American Journal of Industrial Medicine 28, 735–750.
• 2.Cheever K.L., Weigel W.W., Richards D.E., Lal J.B., Plotnick H.B. (1985) Testicular effects of bis(2-metho-xyethyl) ether in the adult male rat. Equimolar dose comparison with 2-methoxyethanol and 2-ethoxy-ethanol. Toxicologist 5, 140.
• 3.Cheever K.L., Richards D.E., Weigel W.W., Lal J.B., Dinsmore A.M., Daniel F.B. (1986) Metabolism of a testicular toxin, bis(2-methoxyethyl) ether, in the rat. Toxicologist 6, 32.
• 4.Cheever K.L., Richards D.E., Weigel W.W., Lal J.B., Dinsmore A.M., Daniel F.B. (1988) Metabolism of bis(2-methoxyethyl) ether in the adult male rat. Evaluation of the principal metabolite as a testicular toxicant. Toxicology and applied pharmacology 94, 150–159.
• 5.Cheever K.L., Richards D.E., Weigel W.W., Begley K.B. (1989a) The role of enzyme induction on metabolite formation of bis(2-methoxyethyl) ether in the rat. Toxicology and industrial health 5, 601–607.
• 6.Cheever K.L., Weigel W.W., Richards D.E., Lal J.B., Plotnick H.B. (1989b) Testicular effects of bis(2-methoxy-ethyl)ether in the adult male rat. Toxicology and industrial health 5, 1099–1109.
• 7.CICAD (2002) Concise International Chemical Assessment Document 41. Diethylene glycol dimethyl eter, Geneva.
• 8.Cook R.R., Bodner K.M., Kolesar R.C., Uhlmann C.S., VanPeenen P.F.D., Dickson G.S., Flanagan K. (1982) A cross-sectional study of ethylene glycol monomethyl ether process employees. Archives of Environmental Health 37(6), 346–351.
• 9.Correa A., Gray R.H., Cohen R., Rothman N., Shah F., Seacat H., Corn M. (1996) Ethylene glycol ethers and risks of spontaneous abortion and subfertility. American Journal of Epidemiology 143(7), 707–717.
• 10.Daniel F.B., Eisenmann C.J., Cheever K.L., Richards D.E., Weigel W.W. (1986) Metabolism of a reproductive toxin, bis(2-methoxyethyl)ether, in the pregnant mouse. Teratology 33, 75C.
• 11.Daniel F.B., Cheever K.L., Begley K.B., Richards D.E., Weigel W.W., Eisenmann C.J. (1991) Bis(2-methoxy-ethyl)ether.Metabolism and embryonic disposition of a developmental toxicant in the pregnant CD-1 mouse. Fundam. Appl. Toxicol. 16, 567–575
• 12.Denkhaus W., Steldern D.V., Botzenhardt U., Konietzko H. (1986) Lymphocyte subpopulations in solvent-exposed workers. International archives of occupational and environmental health 57, 109–115.
• 13.DFG, Deutsche Forschungsgemeinschaft (1994) Diethylene glycol dimethyl ether [W:] Gesundheitsschädliche Arbeitsstoffe. Toxikologisch-arbeitsmedizinische Begründung von MAK-Werten, 9th issue, Verlag Chemie GmbH, D-6940 Weinhem and in English translation 41–50.
• 14.Driscoll C.D., Valentine R., Staples R.E., Chromey N.C., Kennedy G.L. Jr (1998) Developmental toxicity of diglyme by inhalation in the rat. Drug and Chemical Toxicology 21(2), 119–136.
• 15.DuPont (1989) Subchronic inhalation toxicity study with diglyme. Haskell Lab. Report 562–88. Du Pont de Nemours and Company [unpublished].
• 16.DuPont (1988a) Teratogenicity study of diglyme in the rat. Newark, NJ, E.I. Du Pont de Nemours & Co., 289 [unpublished].
• 17.DuPont (1988b) Subchronic inhalation toxicity study with diglyme. Newark, NJ, E.I. Du Pont de Nemours & Co. 445.
• 18.ECETOC (1995) The toxicology of glycol ethers and its relevance to man. Brussels, European Centre for Ecotoxicology and Toxicology of Chemicals 1–350 [Technical Report No. 64].
• 19.ESIS, European chemical Substances Information System [http://ecb.jrc.ec.europa.eu/esis-pgm/ esis_response.php].
• 20.Eskenazi B, Gold EB, Lasley BL, Samuels SJ, Hammond SK, Wight S, O’Neill Rasor M, Hines CJ, Schenker MB (1995a) Prospective monitoring of early fetal loss and clinical spontaneous abortion among female semiconductor workers. American journal of industrial medicine, 28(6):833–846.
• 21.Eskenazi B., Gold E.B., Samuels S.J., Wight S., Lasley B.L., Hammond S.K., O’Neill Rasor M., Schenker M.B. (1995b) Prospective assessment of fecundability of female semiconductor workers. American Journal of Industrial Medicine 28(6), 817–831.
• 22.Foster P.M.D., Creasy D.M., Foster J.R., Gray T.J.B. (1984) Testicular toxicity produced by ethylene glycol monomethyl and monoethyl ethers in the rat. Environ. Health Persp. 57, 207–217.
• 23.Foster P.M.D., Lloyd S.C., Blackburn D.M. (1987) Comparison of the in vivo and in vitro testicular effects produced by methoxy-, ethoxy-, and n-butoxy acetic acids in the rat. Toxicology 43, 17–30 [cyt. za: EHC 1990].
• 24.Gage J.C. (1970) The subacute inhalation toxicity of 109 industrial chemicals. Br. J. Ind. Med. 27, 1–18.
• 25.GESTIS, International limit values 2009.
• 26.[http://bgia-online.hvbg.de/LIMITVALUE/WebForm_ueliste.aspx].
• 27.Gray R.H., Correa A., Hakim R., Cohen R., Corn M., Shah F., Rothman N., Hou W., Secat H. (1996) Ethylene glycol ethers and reproductive health in semiconductor workers. Occupational Hygiene 2 (1–6), 331–338.
• 28.Gray T.J.B., Moss E.J., Creasy D.M., Gangolli S.D. (1985) Studies on the toxicity of some glycol ethers and alkoxyacetic acids in primary testicular cell cultures. Toxicol. Appl. Pharmacol. 79, 490–501 [cyt. za: EHC 1990].
• 29.JT Baker Material Safety Data Sheet. Mallincrodt Baker Inc. 222 Red School Lane. Phillispburg NJ 08965 Kanada.
• 30.Hammond S.K., Hines C.J., Hallock M.F., Woskie S.R., Abdollahzadeh S., Iden C.R., Anson E., Ramsey F., Schenker M.B. (1995) Tiered exposure-assessment strategy in the semiconductor health study. American Journal of Industrial Medicine 28(6), 661–680.
• 31.Hardin B.D. (1983) Reproductive toxicity of the glycol ethers. Toxicology 27, 91–102.
• 32.Hardin B.D., Eisenmann C.J. (1986) Relative potency of four ethylene glycol ethers for induction of paw malformations in the mouse. Teratology 33, 85C.
• 33.Hardin B.D., Eisenmann C.J. (1987) Relative potency of four ethylene glycol ethers for induction of paw malformations in the CD-1 mouse. Teratology 35, 321–328.
• 34.Hardin B.D., Schuler R.L., Burg J.R., Booth G.M., Hazelden K.P., MacKenzie K.M., Piccirillo V.J., Smith K.N. (1987) Evaluation of 60 chemicals in a preliminary developmental toxicity test. Teratogenesis, carcinogenesis, mutagenesis 7, 29–48.
• 35.Hoechst (1979a) Akute orale Toxizität von Diethylenglykoldimethylether (Diglyme) an weiblichen Ratten. Hoechst AG Report 79.0376 [unpublished].
• 36.Hoechst (1979b) Haut- und Schleimhautverträglichkeit von Diethylenglykoldimethylether an Kaninchen. Hoechst AG Report 79.0447 [unpublished].
• 37.Hoechst (1979c) Inhalationstoxizität im Zeitsättigungstest von Diethylenglykoldimethylether an männlichen und weiblichen SPF-Wistar- Ratten. Hoechst AG Report 79.0488 [unpublished].
• 38.Hoechst (1979d) Test for mutagenicity in bacteria strains in the absence and presence of a liver preparation. Frankfurt am Main, Hoechst AG 7 Report 53/79 [unpublished].
• 39.Hoechst (1979e) Mutagenicity evaluation of diethyleneglycoldimethylether in the Ames Salmonella/ microsome plate test. Frankfurt am Main, Hoechst AG 15 Report 743/79 [unpublished].
• 40.HSDB (2009) [komputerowa baza danych].
• 41.IUCLID (2009) [komputerowa baza danych], dostępna w internecie [http://ecb.jrc.it.].
• 42.Johanson G. (1996) An overview of glycol ethers metabolism and toxicokinetics. Occupational Hygiene 2, 5–24.
• 43.Johanson G. (2000) Toxicity review of ethylene glycol monomethyl ether and its acetate ester. Critical reviews in toxicology 30, 307–345.
• 44.Lee K.P., Kinney L.A., Valentine R. (1989) Comparative testicular toxicity of bis(2-methoxyethyl)ether and 2-methoxyethanol in rats. Toxicology 59, 239–258.
• 45.McGregor D.B., Willins M.J., McDonald P., Holmstrom M., McDonald D., Neimeier R. (1981) Bis-2-methoxy-ethyl ether and 2-methoxy ethanol results from multiple assay for genotoxic potential. Environmental Mutagenesis 3, 381–382.
• 46.McGregor D.B., Willins M.J., McDonald D., Holmstrom M., McDonald D., Niemeier R.W. (1983) Genetic effects of 2-methoxyethanol and bis(2-methoxyethyl)ether. Toxicology and Applied Pharmacology 70, 303–316.
• 47.Mortelmans K., Haworth S., Lawlor T., Speck W., Tainer B., Zeiger E. (1986) Salmonella mutagenicity tests: II. Results from the testing of 270 chemicals. Environmental Mutagenesis 8(S7), 1–119.
• 48.Nagano K.E., Nakayama E., Oobayashi H., Nishizawa T., Okuda H., Yamazaki K. (1984) Experimental studies on toxicity of ethylene glycol alkyl ethers in Japan. Environ Health Perspect 57, 75–84.
• 49.NIOSH, National Institute for Occupational Safety and Health (1983) Screening of priority chemicals for potential reproductive hazard. MESA Corp., Orem, Report PB 83–213017.
• 50.NTP (1985) Teratologic evaluation of diethylene glycol dimethyl ether (CAS No. 111-96-6) administered to CD-1 mice on gestational day 6 through 15. Research Triangle Park, NC, National Institute of Environmental Health Sciences, National Toxicology Program (NTP-85-255; PB86-135233).
• 51.NTP (1987) Teratologic evaluation of diethylene glycol dimethyl ether (CAS No. 111-96-6) administered to New Zealand White rabbits on gestation days 6 through 19. Research Triangle Park, NC, National Institute of Environmental Health Sciences, National Toxicology Program (NTP-87-108; PB 87-209532).
• 52.NTP (1993) Technical report on toxicity studies of ethylene glycol ethers: 2-methoxyethanol, 2-ethoxy-ethanol, 2-butoxyethanol (CAS Nos. 109-86-4, 110-80-5, 111-76-2) administered in drinking water to F344/N rats and B6C3F1 mice.
• 53.Pastides H., Calabrese E.J., Hosmer D.W., Harris D.R. Jr (1988) Spontaneous abortion and general illness symptoms among semiconductor manufacturers. Journal of Occupational Medicine 30, 543–551.
• 54.Plasterer M.R., Bradshaw W.S., Booth G.M., Carter M.W., Schuler R.L., Hardin B.D. (1985) Developmental toxicity of nine selected compounds following prenatal exposure in the mouse: Naphthalene, p-nitrophenol, sodium selenite, dimethyl phthalate, ethylenethiourea, and four glycol ether derivatives. J. Toxicol Environ Health 15, 25–38.
• 55.Price C.J., Kimmel C.A., George J.D., Marr M.C. (1987) The developmental toxicity of diethylene glycol dimethyl ether in mice. Fundamental and applied toxicology 8, 115–126.
• 56.Richards D.E., Begley K.B., DeBord D.G., Cheever K.L., Weigel W.W., Tirmenstein M.A., Savage R.E. Jr (1993) Comparative metabolism of bis(2-methoxyethyl)ether in isolated rat hepatocytes and in the intact rat: effects of ethanol on in vitro metabolism. Arch. Toxicol. 67, 531–537.
• 57.Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopada 2002 roku w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2002 r., nr 217, poz. 1833 ze zm. DzU 2005 r., nr 212, poz. 1769 oraz ze zm. DzU 2007 r., nr 161, poz. 1142, zm. DzU 2009 r., nr 105, poz. 873.
• 58.Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie(WE) nr 1907/2006 (Dz.Urz. Unii Europejskiej z dnia 31 grudnia 2008 r. (L 353).
• 59.RTECS (2009).
• 60.Schuler R.L., Hardin B.D., Niemeier R.W., Booth G., Hazelden K., Piccirillo V., Smith K. (1984) Results of testing fifteen glycol ethers in a short-term in vivo reproductive toxicity assay. Environmental Health Perspectives 57, 141–146.
• 61.Schwetz B.A., Price C.J., George J.D., Kimmel C.A., Morrissey R.E., Marr M.C. (1992) The developmental toxicity of diethylene and triethylene glycol dimethyl ethers in rabbits. Fundamental and Applied Toxicology 19(2), 238–245.
• 62.SCOEL (2006) Recommendation from the Scientific Committee on Occupational Exposure Limits for 2-methoxyethanol and 2-methoxyethyl acetate. SCOEL/SUM/120.
• 63.Semiconductor Industry Association (1992) Epidemiologic study of reproductive and other health effects among workers employed in the manufacture of semiconductors. Final Report to the Semiconductor Industry Association, University of California, Davis [unpublished].
• 64.Semiconductor Industry Association (1993) Retrospective and prospective studies of reproductive health among IBM employees in semiconductor manufacturing. Final Report to the Semiconductor Industry Association. Baltimore, The Johns Hopkins University, MD [unpublished].
• 65.Swan S.H., Forest W. (1996) Reproductive risks of glycol ethers and other agents used in semiconductor manufacturing. Occupational Hygiene 2(1–6), 373–385.
• 66.Valentine R., O’Neil A.J., Lee K.P., Kennedy G.I. (1999) Subchronic inhalation toxicity of diglyme. Food Chem. Toxicol. 37, 75–86.
• 67.Welch L.S., Cullen M.R. (1988) Effect of exposure to ethylene glycol ethers on shipyard painters: III. Hematologic effects. American Journal of Industrial Medicine 14, 527–536.
• 68.Welch L.S., Schrader S.M., Turner T.W., Cullen M.R. (1988) Effects of exposure to ethylene glycol ethers on shipyard painters: II. Male reproduction. American Journal of Industrial Medicine 14, 509–526.