Czy intelektualiści lubią kapitalizm? Pola wartości poznawczych w determinowaniu postaw wobec ustroju ekonomicznego i zabezpieczeń socjalnych

• Autorzy: Czerniawska M.

Identyfikatory

DOI

10.12846/j.em.2014.01.15

Warianty tytułu

EN

Do intellectuals like capitalism? The role of cognitive values in determining attitudes towards the economic system and social security

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W niniejszym badaniu określono postawy wobec ustroju ekonomicznego i kwestii socjalnych oraz dokonano diagnozy systemu wartości (Skala Wartości Rokeacha). Założono, że postawy uzależnione są od preferencji wartości poznawczych, czyli „logiczny”, intelektualista”, „o szerokich horyzontach”, „obdarzony wyobraźnią” i „uzdolniony”. W badaniu wzięło udział 704 studentów pedagogiki i zarządzania. Uzyskane wyniki pozwoliły stwierdzić, że od wyższej preferencji wartości poznawczych (a zwłaszcza trzech pierwszych z wymienionych powyżej) uzależnione są postawy proliberalne. „Intelektualiści” opowiadali się za niezależnością ekonomiczną przedsiębiorstw, wolnym rynkiem w sferze zatrudnienia i merytokratycznym zróżnicowaniem wynagrodzeń. Aprobowali ograniczenie świadczeń socjalnych ze strony państwa.

EN

The presented research focuses on the attitudes towards the economic system and social issues. It also concerns the value systems in general (Rokeach Value Survey). It was assumed that the attitudes depend on the preference of cognitive values i.e. ‘logical’, ‘intellectual’, ‘broad-minded’, ‘capable’ and ‘imaginative’. The sample of 704 students from university departments of pedagogy and management was examined. Analysis of the collected data revealed that the proliberal attitude is dependent on the preference of cognitive values (especially the first three mentioned above). „Intellectuals” opted for the economic independence of enterprises, free market in the sphere of employment and meritocratic differentiation of payments. They approved of the limitation of social security benefits from the state.

Słowa kluczowe

PL

system wartości; postawy wobec ustroju ekonomicznego i kwestii socjalnych

EN

value system; attitudes towards economic system and social issues

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Ekonomia i Zarządzanie
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 6, no. 1
• Strony: 252--262
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., tab.

Twórcy

autor

Czerniawska M.

• Politechnika Białostocka, Wydział Zarządzania, Katedra Ekonomii i Nauk Społecznych

Bibliografia

• 1. Bar-Tal D. (1990), Group beliefs. A conception for analyzing group structure, processes, and behavior, Springer-Verlag Inc., New York
• 2. Boninger D. S., Krosnick J. A., Berent M. K. (1995), Origins of attitude importance: Self-interest, social identification, and value relevance, Journal of Personality and Social Psychology 68 (1)
• 3. Brzozowski P. (1989), Skala Wartości (SW). Polska adaptacja Value Survey M. Rokeacha, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Wydział Psychologii Uniwersytetu War-szawskiego, Warszawa
• 4. Czerniawska M. (1995), Inteligencja a system wartości, Trans Humana, Białystok
• 5. Czerniawska M. (2008), Wartości a postawy i zachowania społeczno-polityczne, Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Ekonomia i Zarządzanie 11, s. 113-125
• 6. Czerniawska M. (2010), Zmiany wartości i postaw młodzieży w okresie przeobrażeń ustrojowych. Kolektywizm versus indywidualizm, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok
• 7. Harvey D. (2008), Neoliberalizm. Historia katastrofy, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa
• 8. Jarymowicz M. (1999), O godzeniu wody z ogniem: związki kolektywizmu z indywidualizmem, w: Wojciszke B., Jarymowicz M. (red.), Psychologia rozumienia zjawisk społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 121-152
• 9. Maio G. R., Olson J. M. (1998), Values as truisms: Evidence and implications, Journal of Personality and Social Psychology 74 (2), s. 294-311
• 10. Matusewicz Cz. (1975), Psychologia wartości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• 11. Morawski W. (1991), Przemiany ekonomiczne a społeczeństwo obywatelskie, w: Gortat R. (red.), Społeczeństwo uczestniczące, gospodarka rynkowa, sprawiedliwość społeczna, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa, s. 7-31
• 12. Reykowski J. (1992), Kolektywizm i indywidualizm jako kategorie opisu zmian społecznych i mentalności, Przegląd Psychologiczny 35 (2), s. 147-171
• 13. Reykowski J. (2001), Psychologia polityczna, w: Strelau J. (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, s. 379-403
• 14. Reykowski J. (red.), (1993), Wartości i postawy Polaków a zmiany systemowe. Szkice z psychologii politycznej, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa
• 15. Rohan M. J. (2000), A rose by any name? The values construct, Personality and Social Psychology Review 4 (3), s. 255-277
• 16. Rokeach M. (1973), The nature of human values, Free Press, New York
• 17. Seligman C., Katz A. N. (1996), The dynamics of value systems, w: Seligman C., Olson J. M., Zanna M. P. (red.), The psychology of values: The Ontario Symposium, t. 8, Lawrence Erlbaum Associate, Mahwah, New Jersey, s. 53-75
• 18. Skarżyńska K. (2005), Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa