The maximum extent of the Odranian Glaciation (Saalian, MIS 6) in the South Podlasie Lowland (SE Poland) in the light of sites with lacustrine deposits of the Mazovian Interglacial

• Autorzy: Żarski Marcin , Hrynowiecka Anna , Górecki Artur , Winter Hanna , Pochocka-Szwarc Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.24425/agp.2024.150006

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Based on the analysis of the geological context and palynological studies performed on lake and bog sediments in the Southern Podlasie Lowland, a new concept of the maximum extent of the Odranian Glaciation (Saalian, MIS 6) is presented for the study area. It is depicted by the Siedlce−Łosice−Kornica zone of end moraines, which so far was considered as stadial-rank or as the Wartanian ice sheet limit. To the south of this zone, near Biała Podlaska and in the Łuków Plain, there occur numerous sites with fossil deposits of the Mazovian Interglacial (MIS 11c). Sites with new documentation, i.e., Wólka Domaszewska, Kolonia Bystrzycka, Przytulin, Hermanów, and Skrzynka are located about 30 km to the south and 60 km to the west of the Biała Podlaska area. Palynological analysis unequivocally indicates the presence of a vegetation succession characteristic of the Mazovian Interglacial. In all sites, deposits of the Mazovian Interglacial are covered by lacustrine sediments of the Liviecian Glaciation (Fuhne, MIS 11b-MIS 10) or mineral sediments of the Vistulian Glaciation (Weichselian, MIS 2) and the Holocene. The sediments infill paleolakes carved in glacial tills of the Sanian 2 Glaciation (MIS 12). The lake sediments of the Mazovian Interglacial and the overlying biogenic and mineral deposits occur in the analysed sites directly below the surface. They are never covered by glacial deposits, which suggests that the Odranian ice sheet did not cover the study area. The location of the lake and bog sites with their geological analysis allow for the precise depiction of the eastern limit of the Odranian ice sheet lobe, which in the study area correlates with the limit suggested in the late 19th century. The Odranian ice sheet did not cover Southern Podlasie.

Słowa kluczowe

EN

Odranian glaciation; MIS 6; maximum extent; Mazovian Interglacial; MIS 11c; palaeolakelands; sanian glaciation; MIS 12; SE Poland

PL

zlodowacenie Odry; MIS 6; maksymalny zakres; interglacjał mazowiecki; MIS 11c; paleojeziora; zlodowacenie; MIS 12; południowo-wschodnia Polska

• Wydawca: Faculty of Geology of the University of Warsaw ; Komitet Nauk Geologicznych PAN
• Czasopismo: Acta Geologica Polonica
• Rocznik: 2024
• Tom: Vol. 74, no. 2
• Strony: art. no. e14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 166 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Żarski Marcin

• Polish Geological Institute-National Research Institute

autor

Hrynowiecka Anna

• Polish Geological Institute-National Research Institute, Marine Geology Branch

autor

Górecki Artur

• Institute of Botany, Faculty of Biology, Jagiellonian University

autor

Winter Hanna

• Polish Geological Institute-National Research Institute

autor

Pochocka-Szwarc Katarzyna

• Polish Geological Institute-National Research Institute

Bibliografia

• 1. Albrycht, A. 2001a. Objaśnienia do SMGP w skali 1:50 000, arkusz Łosice (530), 48 pp. PIG-PIB; Warszawa.
• 2. Albrycht, A. 2001b. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1: 50 000, arkusz Łosice (530). PIG-PIB; Warszawa.
• 3. Albrycht, A. 2004. Objaśnienia do SMGP w skali 1:50 000, arkusz Sarnaki (531), 50 pp. PIG-PIB; Warszawa.
• 4. Albrycht, A. 2005. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1: 50 000, arkusz Sarnaki (531). PIG-PIB; Warszawa.
• 5. Albrycht, A., Bińka, K., Brzezina, R., Dyjor, K., Nitychoruk, J., Pawłowskaja, I. 1997. New sites of interglacial deposits against a background of stratigraphy of younger Quaternary of southern Podlasie, eastern Poland. Przegląd Geologiczny, 45, 629–634. [In Polish with English summary]
• 6. Albrycht, A., Skompski, S. and Pidek, I.A. 1995. Significance of mollusc fauna from Ortel Królewski and Rossosz sites for the Quaternary stratigraphy of Podlasie (East Poland). Przegląd Geologiczny, 43, 321–330. [In Polish with English summary]
• 7. Barczuk, A. and Nejbert, K. 2007. Analiza minerałów nieprzezroczystych w badaniach skał okruchowych. In: Mycielska-Dowgiałło, E. (Eds), Badania cech teksturalnych osadów czwartorzędowych i wybrane metody oznaczania ich wieku, 205–228. Wydawnictwo Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin; Warszawa.
• 8. Ber, A., Lindner, L. and Marks, L. 2007. Propozycja podziału stratygraficznego czwartorzędu Polski Przegląd Geologiczny, 55, 115–118.
• 9. Berglund, B.E. and Ralska-Jasiewiczowa, M. 1986. Pollen analysis and pollen diagrams. In: Berglund. B.E. (Ed.), Handbook of Holocene palaeoecology and palaeohydrology, 455–484. John Wiley; Chichester.
• 10. Bińka, K. and Nitychoruk J. 1995. Mazovian (Holsteinian) lake sediments at Woskrzenice near Biała Podlaska. Geological Quarterly, 39 (1): 109–120.
• 11. Bińka, K. and Nitychoruk, J. 1996. Geological and palaeobotanical setting of inter glacial sediments at the Kaliłów site in southern Podlasie Geological Quarterly, 40 (2): 269–82.
• 12. Bińka, K., Lindner, L. and Nitychoruk, J. 1997. Geologic-floristic setting of the Mazovian Interglacial sites in Wilczyn and Lipnica in southern Podlasie (eastern Poland) and their palaeogeographic connections. Geological Quarterly, 41 (3): 381–394.
• 13. Błaszkiewicz, M. 2005. Late Glacial and Early Holocene evolution of the lake basins in the Kociewskie Lakeland (Eastern part of the Pomeranian Lake). Prace Geograficzne, 32, 1–192 [In Polish with English abstract and summary]
• 14. Błaszkiewicz, M. 2008. Wytapianie się pogrzebanych brył martwego lodu w późnym glacjale i wczesnym holocenie a zdarzenia ekstremalne. Landform Analysis, 8, 9–12.
• 15. Błaszkiewicz, M. 2011. Timing of the final disappearance of permafrost in the Central European Lowland as reconstructed from the evolution of lakes in N Poland. Geological Quarterly, 55 (4): 361–37.
• 16. Bogucki, A. and Łanczont, M. 2018. Stratygrafia kompleksów lessowo-glebowych strefy perglacjalnej zachodniej części Ukrainy. Materiały XX Polsko-Ukraińskiej Seminarium Terenowe „Klimatyczne cykle plejstocenu w zapisie sekwencji osadowej Niziny Podlaskiej” (Mielnik, 2–5 lipca 2018 r.), 9–10. Wydawnictwo UMCS; Lublin.
• 17. Brzezina, R. 2000a. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Krzesk (566). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 18. Brzezina, R. 2000b. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, arkusz Krzesk (566). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 19. Buraczyński, J. and Wojtanowicz J. 1980/1981. The Effect of the Middle-Polish Glaciation on the Relief of Southern Part of Polesie Lubelskie. Annales UMCS Sect. B, 35/36, 65–79. [In Polish with English summary]
• 20. Buraczyński, J. 1986. Extent of the Odra (Saalian) in the Eastern Poland. Przegląd Geologiczny, 34 (12), 684–689. [In Polish with English summary]
• 21. Cailleux, A. 1942. Les actions éoliennes périglaciaires en Europe. Memoires Société Géologique de France, 41, 46.
• 22. Cailleux, A. 1961. Application à la géographie des methods d’étude des sables et des galets, 1–61. Universidade do Brasil, Faculdade Nacional de Filosofia; Rio de Janeiro.
• 23. Cohen, K.M. and Gibbard, P.L. 2011. Global chronostratigraphical correlation table for the last 2.7 million years. International Commision on Stratigraphy; Cambridge.
• 24. Cohen, K.M. and Gibbard, P. 2019. Global chronostratigraphical correlation table for the last 2.7 million years, version 2019 QI-500. Quaternary International 500, 20–31.
• 25. Czubla, P., Godlewska, A., Terpiłowski, S., Zieliński, T., Zieliński, P., Kusiak, J., Pidek, I.A. and Małek, M. 2013. Glacial till petrography of the South Podlasie Lowland (E Poland) and stratigraphy of the Middle Pleistocene Complex (MIS 11–6). In: Damušytė, A. and Grigienė, A. (Eds), Palaeolandscapes from Saalian to Weichselian, South Eastern Lithuania. Abstracts of International Field Symposium, Vilnius-Trakai, Lithuania, 27–29. Lithuanian Geological Survey; Vilnius.
• 26. Czubla, P., Terpiłowski, S., Orłowska, A., Zieliński, P., Zieliński, T. and Pidek, I. A., 2019. Petrographic features of tills as a tool in solving stratigraphical and palaeogeographical problems – A case study from Central-Eastern Poland. Quaternary International, 501, 45–58.
• 27. Dyakowska, J. 1956. Pleistocene profile from Wylezin, Central. Poland Biuletyn Instytutu Geologicznego, 100: 193–216. [In Polish with English summary]
• 28. Erdtman, G. 1960. The acetolysis method: A revised description. Svensk Botanisk Tidskrift, 54, 561–564.
• 29. Folk, R.L. and Ward, W.L. 1957. Brazos River bar: a study in the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentary Research, 27, 3–26.
• 30. Godlewska, A. 2014. Dynamics of the younger saalian ice sheet in the marginal zone in the interfluve of the Krzna and Bug River, 153 pp. Wydawnictwo UMCS; Lublin. [In Polish with English summary]
• 31. Godlewska, A. 2015. New approach to dynamics of Younger Saalian ice sheet (Warthe) in marginal zone in the interfluve of the Krzna and Bug rivers (Eastern Poland), Acta Geographica Lodzensis, 103, 45–57. [In Polish with English summary]
• 32. Górecki A., Żarski, M., Drzewicki, W., Pleśniak, Ł, Zalewska-Gałosz, J. and Hrynowiecka, A. 2022. New climatic oscillations during MIS 11c in the record of the Skrzynka II site (Eastern Poland) based on palynological and isotope analysis. Quaternary International, 632, 4–20.
• 33. Harasimiuk, M. and Terpiłowski, S. (Eds) 2004a. Zlodowacenie Warty w Polsce, 171 pp. Wydawnictwo Universitatis Mariae Curie-Sklodowska; Lublin.
• 34. Harasimiuk, M., Szwajger, W. and Terpiłowski, S. 2004b. Effect of the Warta Glaciations ice sheet on relief of the northern foreland of the Lublinian Upland. In: Harasimiuk, M. and Terpiłowski, S. (Eds), Zlodowacenie Warty w Polsce, 163– 171. Wydawnictwo Universitatis Mariae Curie-Sklodowska; Lublin [In Polish with English summary]
• 35. Head, M.J. and Gibbard, P.L. 2015. Early–Middle Pleistocene transitions: linking terrestial and marine realms. Quaternary Internacional, 389, 7–46.
• 36. Hrynowiecka, A. and Żarski, Winter, H. 2014. Vegetation and stratigraphy of the Mazovian (Holsteinian) Inter glacial sections from Dobropol and other new sites in Western Polesie Region, South-Eastern Poland. Studia Quaternaria, 31, 17–30.
• 37. Hrynowiecka, A., Żarski, M. and Drzewicki, W. 2019. The rank of climatic oscillations during MIS 11c (OHO and YHO) and post-interglacial cooling during MIS 11b and MIS 11a in eastern Poland. Geological Quarterly, 63 (2), 375–394.
• 38. Hughes, P.D., Gibbard P.L. and Ehlers J. 2020. The “missing glaciations” of the Middle Pleistocene. Quaternary Research (50th Anniversary Issue), 96, 161–183.
• 39. Jahn, A. 1956. Wyżyna Lubelska. Rzeźba i czwartorzęd. Prace Geograficzne Instytu Geografii PAN, 7, 1–453.
• 40. Janczyk-Kopikowa, Z. 1996. Temperate stages of the Mesopleistocene in NE Poland. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 373, 49–66. [In Polish with English summary]
• 41. Jersak, J. 1973. Lithology and stratigraphy of the loess on the Southern Polish Uplands. Acta Geographica Lodziensia 32, 139 pp. [In Polish with English summary]
• 42. Jesionkiewicz, P. 1982. A new locality of Masovian Interglacial deposits at Krępa near Kock. Geological Quarterly, 26 (2), 423–430. [In Polish with English summary]
• 43. Kenig, K. 1998. Petrographic foundations of till stratigraphy of northeastern Poland. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 380, 1–99. [In Polish with English summary]
• 44. Koutsodendris, A., Pross, J., Müller, U.C., Brauer, A., Fletcher, W.J., Kühl, N., Kirilova, E., Verhagen, F.T. M., Lücke, A. and Lotter, A.F. 2012. A short-term climate oscillation during the Holsteinian interglacial (MIS 11c): An analogy to the 8.2 ka climatic event? Global and Planetary Change, 92–93, 224–235.
• 45. Krupiński, K.M. 1988. Plant succesion of the Biała Podlaska Przegląd Geologiczny, 36 (11): 647–655. [In Polish with English summary]
• 46. Krupiński, K.M. 1995. Pollen stratigraphy and successions of vegetation during the Mazovian Interglacial. Acta Geographica Lodziensia, 70, 3–200. [In Polish with English summary]
• 47. Krupiński, K.M. 1996a. Sediments of the Mazowvian Interglacial at Pawłów Nowy (Podlasie Region) eastern Poland. Przegląd Geologiczny, 44 (2): 168–172. [In Polish with English summary]
• 48. Krupiński, K.M. 1996b. Vegetation and climate of the early neoplejstocene of southern Podlasie. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 373, 79–86. [In Polish with English summary]
• 49. Krupiński, K.M. 1997. The succesion of interglacial vegetation at Mokrawy Nowe in Podlasie. Acta Palaeobotanica, 37 (1), 81–93.
• 50. Krupiński, K.M. 2000. Palynostratigraphic correlation of deposits of the Mazovian Interglacial of Poland. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 169: 1–61. [In Polish with English summary]
• 51. Krupiński, M. 2004a. Opracowanie zawartości paleobotanicznej wybranych próbek osadów z otworu wiertniczego Wólka Domaszewska WH 38, arkusz Adamów. In: Żarski, M., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Adamów (637). Suplement. NAG PIG PIB 439/2006. Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 52. Krupiński, M. 2004b. Opracowanie zawartości paleobotanicznej wybranych próbek osadów z otworu wiertniczego Kolonia Bystrzycka WH 39, arkusz Adamów. In: Żarski, M., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50000, arkusz Adamów (637). Suplement. NAG PIG PIB 439/2006. Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 53. Krupiński, M. 2004c. Ekspertyza: opracowanie zawartości paleobotanicznej wybranych próbek osadów z otworu wiertniczego Skrzynka 2127, arkusz Adamów. In: Żarski, M., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Adamów (637). Suplement. NAG PIG PIB 439/2006. Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 54. Krupiński, K.M. and Żarski, M. 2004. Wyniki nowych badań geologicznych i paleobotanicznych osadów interglacjału mazowieckiego z Wylezina. Geografia, 68 (4), 211–229. Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza; Poznań.
• 55. Krupiński, K.M., Żarski, M. and Nawrocki, J. 2004. Geological-stratigraphic reinterpretation of Mazovian Interglacial sediments at Wylezin near Ryki (eastern Poland). Przegląd Geologiczny, 52 (8/1), 683–692. [In Polish with English summary].
• 56. Krupiński, K.M. 2009. Badania paleobotaniczne osadów biogenicznych z Hermanowa. In: Żarski, M. and Lisicki, S. (Eds), Strefa marginalna lądolodu zlodowacenia Warty i pojezierza plejstoceńskie na południowym Podlasiu. XVI Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. Zimna Woda k. Łukowa, 31.08–4.09.2009, 185–188. Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 57. Krygowski, B. 1956. Glanurometric investigations on the Pleistocene of Western Poland. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 100, 503–608. [In Polish with English summary]
• 58. Krygowski, B. 1964. Graniformometria mechaniczna – zastosowanie, teoria. Prace Komisji Geograficzno-Geologicznej Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2 (4), 1–112.
• 59. Krygowski, B. 1967. Zmienność glin morenowych w zakresie uproszczonego składu petrograficznego. Zeszyty Naukowe UAM, Geografia, 7, 59–65.
• 60. Kucharska, M., Żarski, M., Przasnyska, J. and Tekielska, A. 2019. Mapa geologiczna Polski w skali 1: 200 000, arkusz Siedlce. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy; Warszawa.
• 61. Lindner, L. 1984. An outline of Pleistocene chronostratigraphy in Poland. Acta Geologica Polonica, 34 (1–2), 27–48.
• 62. Lindner, L. 1988. Outline of pleistocene stratigraphy of Biała Podlaska region (Eastern Poland) and attempt of corelation with neighboring area of the Soviet Union. Przegląd Geologiczny, 36 (11), 637–647. [In Polish with English summary]
• 63. Lindner, L. 1996. Pomazowieckie osady lodowcowe i wodnolodowcowe w rejonie Białej Podlaskiej i ich wiek w świetle dyskusji nad problemem zlodowacenia Warty w Polsce. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 337, 87–96.
• 64. Lindner, L. 2005. A new look at the number, age and extent of the Middle Polish Glaciations in the southern part of central-eastern Poland. Przegląd Geologiczny, 53 (2), 145–150. [In Polish with English summary]
• 65. Lindner, L., Maruszczak, H. and Wojtanowicz, J. 1985. Extents and chronology of early stadial advances of the Mid Polish (Saalian) ice sheet between the upper Warta and Bug Rivers. Przegląd Geologiczny, 33 (2), 57–64. [In Polish with English summary]
• 66. Lindner, L., Krupiński, K.M., Marciniak, B. and Nitychoruk, J. 1990. Geological and floristic situation of pleistocene organogenic deposits in the Ossówka Region (Southern Poland). Przegląd Geologiczny, 38 (11), 476–483. [In Polish with English summary]
• 67. Lindner, L., Krupiński, K.M., Marciniak, B., Nitychoruk, J. and Skompski, S. 1991. Pleistocene lake sediments of the site Hrud I near Biała Podlaska. Geological Quarterly, 35 (3), 337–362.
• 68. Lindner, L., Maruszczak, H., Palienko, V.P. and Wojtanowicz, J. 1991. Extents and chronology of stadial advances of the Saalian I ice sheet between the Odra and Dniepr rivers. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B, 46, 139–153.
• 69. Lindner, L. and Marks, L. 1995. Outline of paleomorphology of the Polish territory during the scandinavian glaciations. Przegląd Geologiczny, 47 (7), 591–595. [In Polish with English summary]
• 70. Lindner, L. and Wyrwicki, R. 1996. Pleistocene lacustrine deposits in Grabanów (Podlasie, Eastern Poland). Przegląd Geologiczny, 44 (11) 1131–1134. [In Polish with English summary]
• 71. Lindner, L. and Marciniak, B. 1997. Środkowoplejstoceńskie jeziora kopalne na tle stratygrafii czwartorzędu w rejonie Janowa Podlaskiego (wschodnia Polska). Przegląd Geologiczny, 45 (5), 484–488.
• 72. Lindner, L. and Marciniak, B. 1998. Middle Pleistocene lake deposits in southern Podlasie (eastern Poland). Studia Geologica Polonica, 113: 65–83.
• 73. Lindner, L. and Marks, L. 1999. New approach to stratigraphy of palaeolake and glacial sediments of the younger Middle Pleistocene in mid-eastern Poland. Geological Quarterly, 43, 1–8.
• 74. Lindner, L., Bogucki, A., Chlebowski, R. and Gożik, P. 2004a. Nowe spojrzenie na zasięgi lądolodów skandynawskich w czasie zlodowaceń środkowopolskch (dnieprowskich) na obszarze Polski i Ukrainy. In: Michalczyk, Z. (Ed.), Badania geograficzne w poznaniu środowiska, 97–99. Wydawnictwo Universitatis Mariae Curie-Sklodowska; Lublin.
• 75. Lindner, L., Gozhik, P., Marciniak, B., Marks, L. and Yelovicheva, Y. 2004b. Main climatic changes in the Quaternary of Poland, Belarus and Ukraine. Geological Quarterly, 48 (2), 97–114.
• 76. Lindner, L. Bogutsky, A., Chlebowski, R., Gozhik, P.M., Jełowiczewa, J., Wojtanowicz, J. and Zaleskii, I. 2007. Stratygrafia czwartorzędu Polesia Wołyńskiego (NW Ukraina). Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sec. B, 62, 7–41.
• 77. Lindner, L. and Marks L. 2012. Climatostratigraphic subdivision of the Pleistocene Middle Polish Complex in Poland. Przegląd Geologiczny, 60, 36–45. [In Polish with English summary].
• 78. Lindner, L., Marks, L. and Nita, M. 2013. Climatostratigraphy of interglacial in Poland: Middle and Upper Pleistocene lower boundaries from a Polish Perspective. Quaternary International, 292: 113–123.
• 79. Lindner, L., Bogucki, A., Jełowiczewa, J., Marciniak, B. and Wojtanowicz, J. 2004c. Problem braku przykrycia morenowego większości stanowisk osadów interglacjału mazowieckiego (aleksandryjskiego, lichwińskiego) w przygranicznych obszarach Polski, Białorusi i Ukrainy. In: Ber, A., Krysiak, Z. and Lisicki, S. (Eds), Zlodowacenia i interglacjały wschodniej Polski. Problemy plejstocenu Wysoczyzny Białostockiej. XI Stratygrafia Plejstocenu Polski, Supraśl 30 sierpnia – 3 września 2004, 54–55. Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 80. Lisicki, S. 2003. Lithotypes and lithostratigraphy of tills of the pleistocene in the Vistula drainage basin area, Poland. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 177, 1–105. [In Polish with English summary].
• 81. Lisiecki, L.E. and Raymo, M.E. 2005. A Pliocene-Pleistocene stack of 57 globally distributed benthic d 18 O records: Pliocene–Pleistocene benthic stack. Paleoceanography, 20, 1–17.
• 82. Litt, T., Behre, K.E., Meyer, K.D., Stephan, H.J. and Wansa, S. 2007. Stratigraphische Begriffe für das Quartär des norddeutschen Vereisungsgebietes. Eiszeitalter und Gegenwart. Quaternary Science Journal, 56 (1/2), 7–65.
• 83. Małek, M. 2004a. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1: 50 000, arkusz Siedlce Południe (565). NAG PIG PIB; Warszawa.
• 84. Małek, M. 2004b. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, arkusz Siedlce Południe (565). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 85. Małek, M. and Pidek, I.A. 2007. Palinostratygraphy of organogenic deposits of new interglacial stands on the Łuków Plain. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska sectio B, 47 (2): 43–57. [In Polish with English summary]
• 86. Małek, M. and Buczek, K. 2008. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1: 50 000, arkusz Łuków (602). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 87. Małek, M. and Buczek, K. 2009. Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1: 50 000, arkusz Łuków (602). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 88. Małek, M. 2011. Objaśnienia do Mapy geologicznej Polski w skali 1: 200 000, arkusz Łuków. NAG PIB -PIB; Warszawa.
• 89. Marcinkowski, B. and Mycielska-Dowgiałło, E. 2013. Heavy minerals analysis in Poland investigations of Quaternary deposits: a review. Geologos, 19 (1–2), 5–23.
• 90. Marks, L., Lindner, L. and Nitychoruk, J. 1995. New approach to a stratigraphic position of the Warta Stage in Poland. Acta Geographica Lodziensis, 68, 135–147.
• 91. Marks, L. 2004a. Zasięg lądolodu zlodowacenia warty w Polsce. In: Harasimiuk, M. and Terpiłowski, S. (Eds), Zlodowacenie Warty w Polsce, 27–35. Wydawnictwo Universitatis Mariae Curie-Sklodowska; Lublin.
• 92. Marks, L. 2004b. Pleistocene glacial limits in Poland. In: Ehlers, J. and Gibbard, P.L. (Eds), Quaternary Glaciation – Extent and Chronology. Developments in Quaternary Sciense, 2 (1), 295–300.
• 93. Marks, L. 2011. Quaternary glaciations in Poland. In: Ehlers, J., Gibbard, P.L. and Hughes P.D. (Eds), Quaternary Glaciation – Extent and Chronology, a Closer Look. Developments in Quaternary Science, 2 (15), 299–303.
• 94. Marks, L. and Pavlovskaya, I. 2006. Correlation of the Saalian glacial limits in eastern Poland and western Belarus. Geological Quarterly, 149 (5), 87.
• 95. Marks, L. and Karabanow, A. (Eds) 2017. Geological Map of North Belarusian Cross-border Area with Explanatory text. Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy; Warszawa.
• 96. Marks, L., Karabanov A., Nitychoruk, J., Bahdasarau, M., Krzywicki, T., Majecka, M., Pochocka-Szwarc, K., Rychel J., Woronko, B., Zbucki, Ł., Hradunova, A., Hrychanik, M., Mamchyk, S., Rylova, T., Nowacki, Ł. and Pielach M. 2018. Revised limit of Saalian ice sheet in central Europe. Quternary Internaytional, 478, 59–74.
• 97. Marks, L., Grabowski J., and Stępień U. (Eds) 2022 – Geological Map of Poland in scale 1: 500 000. PIG-PIB; Warszawa.
• 98. Marks, L. 2023a. Principles of the Quaternary stratigraphy in Poland and its main categories. Przegląd Geologiczny, 71, 485–502. [In Polish with English summary]
• 99. Marks, L. 2023b. Pleistocene glaciations in southern Poland – a revision. Geological Quarterly, 67, 25.
• 100. Meyer, K.-J. 1974. Pollenanalytische Untersuchungen und Jahresschichtzählungen an der holstein-zeitlichen Kieselgur von Hetendorf. Geologisches Jahrbuch A, 21, 87–105.
• 101. Morawski, J. 1955. Metodyka badań morfologii ziaren piasku za pomocą powiększalnika fotograficznego. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska Sec. B, 10, 199–222.
• 102. Mojski, J.E. 1971. Objaśnienia do Mapy Geologicznej Polski 1: 200 000, arkusz Łuków. NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 103. Mojski, J.E. 1972a. Nizina Podlaska. Geomorfologia Polski, 318–362. PWN; Warszawa.
• 104. Mojski, J.E. 1972b. Mapa Geologiczna Polski 1: 200 000, arkusz Łuków. NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 105. Michczyński, A. 2017. Wyniki oznaczenia wieku bezwzględnego metodą radiowęglową próbki torfów ze stanowiska Her manów, manuskrypt, 1–3. NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 106. Mycielska-Dowgiałło, E. 1995. Wybrane cechy teksturalne osadów i ich wartość interpretacyjna. In: Mycielska Dowgiałło, E. and Rutkowski, J. (Eds), Badania osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników, 29–114. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski; Warszawa.
• 107. Mycielska-Dowgiałło, E. and Rutkowski, J. 1995. Badania osadów czwartorzędowych, wybrane metody i interpretacja wyników, 29–105. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski; Warszawa.
• 108. Myślińska, A.E. 2016. Laboratoryjne badania gruntów i gleb, 280 pp. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski; Warszawa.
• 109. Nalepka, D. and Walanus, A. 2003. Data processing in pollen analysis. Acta Palaeobotanica, 43, 125–134.
• 110. Nita, M. 1999. Mazovian Interglacial at Konieczki near Kłobuck (Silesian–Cracovian Upland). Acta Paleobotanical, 39 (1), 89–135.
• 111. Nitychoruk, J. 1994. Stratigraphy of the Pleistocene and palaeogeomorphology of Southern Podlasie. Rocznik Międzyrzecki, 26, 23–107. [In Polish with English summary]
• 112. Nitychoruk, J. 2000. Climate reconstruction from stable-isotope composition of the Mazovian Interglacial (Holsteinian) lake sediments in eastern Poland. Acta Geologica Polonica, 50, 247–294.
• 113. Nitychoruk, J. and Gałązka, D. 2006a. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, arkusz Biała Podlaska (568). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 114. Nitychoruk, J. and Gałązka, D. 2006b. Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej w skali 1: 50 000, arkusz Rokitno (569). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 115. Nitychoruk, J. and Gałązka, D. 2008. Szczegółowa Mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Biała Podlaska (568). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 116. Nitychoruk, J. and Gałązka, D. 2007. Szczegółowa Mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Rokitno (569). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 117. Nitychoruk, J., Bińka, K., Hoefs, J., Ruppert, H. and Schneider, J. 2005. Climate reconstruction for the Holsteinian Interglacial in eastern Poland and its comparison with isotopic data from Marine Iso tope Stage 11. Quaternary Science Reviews, 24: 631–644.
• 118. Pidek, I.A., Terpiłowski, S. and Małek, M. 2011. Succession of the Mazovian Interglacial nearŁuków (E Poland): palynostratigraphic and palaeogeographic approach. Geologija, 53 (1), 27–35.
• 119. Pochocka-Szwarc, K., Żarski, M., Pidek, I., Hrynowiecka, A. and Szymanek M. 2021. Nowe stanowiska interglacjału mazowieckiego na Zaklęsłości Sosnowickiej (Polesie Zachodnie) i ich znaczenie paleogeograficzne i stratygraficzne. In: Dobrowolski, R., Orłowska, A., Hołub, B. and Janicki, G. (Eds), Glacjał i Peryglacjał Europy środkowej, 257–263. Wydawnictwo Universitatis Mariae Curie-Sklodowska; Lublin.
• 120. Pochocka-Szwarc, K. and Żarski, M. 2023. Geological Map of Polish-Belarusian-Ukrainian border area. Włodawa region. Scale 1: 250 000. NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 121. Pochocka-Szwarc, K., Żarski, M., Hrynowiecka, A., Górecki, A., Pidek, I.A., Szymanek, M., Stachowicz-Rybka, R., Stachowicz, K. and Skoczylas-Śniaz, S. 2024. Mazovian Interglacial sites in the Sosnowica Depression and the Parczew-Kodeń Heights (Western Polesie, SE Poland), and their stratigraphic, palaeogeographic and palaeoenvironmental significance. Gological Quarterly, DOI 10.7306/gq.1747.
• 122. Racinowski, R. 1973. Analiza uziarnienia. In: Rühle, E. (Ed.), Metodyka badań osadów czwartorzędowych, 331–335. Wydawnictwo Geologiczne; Warszawa.
• 123. Racinowski, R. 1995. Analiza minerałów ciężkich w badaniach osadów czwartorzędowych Polski. Wybrane metody i interpretacji wyników [In Polish]. In: Mycielska-Dowgiałło, E. and Rutkowski, J. (Eds), Badania osadów czwartorzędowych, 151–175. Komisja Litologii i Genezy Osadów Czwartorzędowych PAN, UW i Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 124. Richling, A. (Eds) 2021. Regionalna geografia fizyczna Polski, 608 pp. Bogucki Wydawnictwo Naukowe; Poznań.
• 125. Rohling, E.J., Braun, K., Grant, K., Kucera, M., Rob erts, A.P., Siddal, M. and Trommer, G. 2010. Comparison between Holocene and Marine Isotope Stage – 11 sea-level histories. Earth and Planetary Science Letters, 291, 97–105.
• 126. Różycki, S.Z. 1972. Plejstocen Polski środkowej na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie, 314 pp. Wydawnictwo PWN; Warszawa.
• 127. Różycki, S.Z. 1980. Principles of stratigraphic subdivisions of Quaternary of Poland. Quaternary Studies in Poland, 2, 99–106.
• 128. RStudio Team. 2020. RStudio: Integrated development for R. Retrieved from https://www.rstudio.com/
• 129. Rzechowski, J. 1977. Main lithotypes of tills in the Central Polish area. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 305, 31–43.
• 130. Rühle, E. 1968. Profil utworów czwartorzędowych w Wylezinie (na północ od Dęblina). Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 38 (4), 531–543.
• 131. Rühle, E. 1970. Nowe jednostki stratygraficzne zlodowacenia środkowopolskiego na obszarze pomiędzy środkową Wisłą a dolnym Bugiem. In: Problemy Czwartorzędu. Acta Geographica Universitatis Lodziensis, 24, 399–419.
• 132. Skompski, S. 1991. Pleistocene lake sediments of the site Hrud I near Biała Podlaska Geological Quarterly, 35 (3), 337–362.
• 133. Sawicki, L. 1922. Wiadomość o środkowopolskiej morenie czołowej. Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności, 61, 26–35.
• 134. Schomacker, A. and Benediktsson, Í.Ö. 2018. Supraglacial Environments. In: Menzies, J. and van der Meer, J.J.M. (Eds), Past glacial environments (2nd ed), 159–179. Elsevier; Hoboken.
• 135. Siemiradzki, J. 1889. Szkic mapy geologicznej Królestwa Polskiego i krajów przyległych. Wszechświat, 8, 49–55.
• 136. Stockmar, R.J. 1971. Tablets with spores used in absolute pollen analysis. Pollen et Spores, 13, 615–621.
• 137. Szymanek, M. 2008. Viviparus diluvianus (Kunth) in the vicinity of Biała Podlaska as an indicator of climatic environmental changes in the Mazovian (Holsteinian) Interglacial. Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu Polskiej Akademii Umiejętności, 6, 19–27. [In Polish with English summary]
• 138. Szymanek, M. 2011. Climate oscillations of the Holsteinian (Mazovian) Interglacial recorded in shell morphometry of Viviparus diluvianus (Kunth, 1865) from eastern Poland. Quaternary International, 241, 143–159.
• 139. Szymanek, M. 2012. Malacofauna of the Holsteinian lake deposits at Hrud II (eastern Poland) and its ecological significance. Geological Quarterly, 56 (1), 117–126.
• 140. Szymanek, M. 2013. Palaeoecology of the Holsteinian lake in vicinity of Wilczyn (eastern Poland) based on molluscan studies. Geological Quarterly, 57 (4), 637–648.
• 141. Terpiłowski, S. 2001. Strefa marginalna lądolodu warciańskiego na Wysoczyźnie Siedleckiej w świetle analizy litofacjalnej, 98 pp. Wydawnictwo Universitatis Mariae Curie-Sklodowska; Lublin.
• 142. Terpiłowski, S., Zieliński, T., Kusiak, J., Pidek, I.A., Czubla, P., Hrynowiecka, A., Godlewska, A., Zieliński, P. and Małek, M. 2014. How to resolve Pleistocene stratigraphic problems by different methods? A case study from eastern Poland. Geological Quarterly, 58 (2), 235–250.
• 143. Terpiłowski, S., Zieliński, T., Mroczek, P., Zieliński, P., Czubla, P. and Fedorowicz, S. 2021. New evidence for the rank of the Wartanian cold period (the Pleistocene, MIS 6): a case study from E Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 91, 327–345.
• 144. Valde-Nowak, P. and Łanczont, M. 2021. State of the art. Over-view of the Loess Palaeolithic of Poland. Journal of Quarternary Science, 36 (8), 1341–1352.
• 145. Winter, H. 2006. Ekspertyza wyników analizy pyłkowej próbek z Przytulina i Małej Bystrzycy, arkusz Adamów (639) SMGP 1: 50 000. NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 146. Winter, H. 2008. Some remarks on the Mazovian Interglacial in Eastern Poland. Przegląd Geologiczny, 56 (3), 225–231. [In Polish with English summary]
• 147. Winter, H. 2009. Zapis palinologiczny mazowieckiej sukcesji pyłkowej w osadach z Przytulina. In: Żarski, M. and Lisicki, S. (Eds), Strefa marginalna lądolodu zlodowacenia Warty i pojezierza plejstoceńskie na południowym Podlasiu. XVI Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. Zimna Woda k. Łukowa, 31.08–4.09.2009, 195–198. Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 148. Wodyk, K. 2004a. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Skórzec (564). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 149. Wodyk, K. 2004b. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, arkusz Skórzec (564). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 150. Velichkevich, F.J., Deruogo, G., Zernitskaya, V., Ilkevich, L., Levitskaya, L., Litviniuk, L., Matveyev. A., Nazarov, V., Sanko, F., Rylova, T., Khursevich, G. and Yakubovskaya, T. 2001. Quaternary of Belarus. In: Makhnach, A., Garetski, R. and Matveyev, A. (Eds), Geology of Belarus, 325–386. Institute of Belarus, Institute of Geological Sciences; Minsk.
• 151. Zaborski, B. 1927. Studia nad morfologią dyluwium Podlasia i terenów sąsiednich. Przegląd Geograficzny, 7, 1–4. [In Polish with French summary].
• 152. Żarski, M. 2004. Strefa marginalna lądolodu zlodowacenia Warty na Wysoczyźnie Żelechowskiej. In: Harasimiuk, M. and Terpiłowski, S. (Eds), Zlodowacenie Warty w Polsce, 113–123. Wydawnictwo Universitatis Mariae Curie-Sklo- dowska; Lublin.
• 153. Żarski, M. 2006. Problem zasięgu zlodowacenia zlodowacenia Odry na Nizinie Południowopodlaskiej. In: Morawski, W. (Ed.), Materiały XIII Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski, Plejstocen południowej Warmii i zachodnich Mazur na tle struktur podłoża, 149. Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy; Warszawa.
• 154. Żarski, M. 2007a. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1: 50 000, arkusz Okrzeja (638). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 155. Żarski, M. 2007b. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1: 50 000, arkusz Okrzeja (638). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 156. Żarski, M. 2008. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1: 50 000, arkusz Adamów (639). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 157. Żarski, M. 2009. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1: 50 000, arkusz Adamów (639). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 158. Żarski, M. 2012a. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1: 50 000, arkusz Żelechów (637). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 159. Żarski M. 2012b. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1: 50 000, arkusz Żelechów (637). NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 160. Żarski, M., Nita, M. and Winter, H. 2005a. Nowe stanowiska interglacjalne w rejonie dolin Wilgi i Okrzejki na Wysoczyźnie Żelechowskiej (Polska południowo-wschodnia). Przegląd Geologiczny, 53 (2), 137–144.
• 161. Żarski, M. and Krupiński, K. 2005b. Pojezierze plejstoceńskie południowo-wschodniej części Niziny Południowopodlaskiej. Materiały II Konferencji Paleobotaniki Czwartorzędu Okuninka, 36–38. NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 162. Żarski, M., Małek, M. and Albrycht, A. 2009a. Plejstocen południowego Podlasia. In: Żarski, M. and Lisicki, S. (Eds), Strefa marginalna lądolodu zlodowacenia Warty i pojezierza plejstoceńskie na południowym Podlasiu. XVI Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. Zimna Woda k. Łukowa, 31.08–4.09.2009, 13–19. Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 163. Żarski, M., Winter, H., Marcinkowski, B. and Wyszomierski, M. 2009b. Sytuacja geologiczna osadów interglacjału mazowieckiego w Przytulinie. In: Żarski, M. and Lisicki, S. (Eds), Strefa marginalna lądolodu zlodowacenia Warty i pojezierza plejstoceńskie na południowym Podlasiu. XVI Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. Zimna Woda k. Łukowa, 31.08–4.09.2009, 189–194. Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 164. Żarski, M., Marcinkowski, B. and Wyszomierski, M. 2009c. Sytuacja geologiczna jeziornych osadów interglacjału mazowieckiego w Hermanowie. In: Żarski, M. and Lisicki, S. (Eds), Strefa marginalna lądolodu zlodowacenia Warty i pojezierza plejstoceńskie na południowym Podlasiu. XVI Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. Zimna Woda k. Łukowa, 31.08–4.09.2009, 180–184. Państwowy Instytut Geologiczny; Warszawa.
• 165. Żarski, M. and Kucharska, M. 2019. Objaśnienia do Mapy geologicznej Polski w skali 1: 200 000, arkusz Siedlce. NAG PIG-PIB; Warszawa.
• 166. Żarski, M., Pochocka-Szwarc, K., Hrynowiecka, A., Marks, L., Bahdasarau, M., Bogucki, A. and Zalesky, I. 2023. Stratygrafia i paleogeografia czwartorzędu. In: Marks, L. (Ed.), Geological Map of Polish-Belarusian-Ukrainian Border Area. Włodawa Region. Explanatory text, 23–57 [In Polish with English summary]. Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy; Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2026).