Zarys dziejów sieci kolei cukrowniczych w Polsce

• Autorzy: Ciechański A.

Warianty tytułu

EN

History of Sugar-beet refineries rail networks in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Sieci kolei cukrowniczych w Polsce są interesującym i istotnym zjawiskiem, nierzadko pełniącym w systemie transportowym regionów rolę porównywalną z podobnymi sieciami kolei użytku publicznego (np. ze względu na wielkość wykonywanych przewozów). Na 1881 r. przypada pierwsze udokumentowane uruchomienie linii kolei cukrowniczej w Polsce. Za końcową datę ich funkcjonowania się uznaje się rok 2003 - moment zakończenia eksploatacji ostatnich kolei cukrowniczych w Tucznie i Kruszwicy (zarazem byty to jedne z pierwszych tego typu kolei na ziemiach polskich). W artykule syntetcznie przedstawia się rozwój i regres sieci kolei cukrowniczych oraz podejmuje próbę wskazania genezy tych procesów. W końcowej części artykułu autor odnosi się także do klasycznych modeli sieci transportowych.

EN

Sugar-beet refineries rail networks in Poland was an interesting and important phenomenon. It often played a comparable role to the similar public rail networks in the transport system of regions (eg. due to the volumen of freight traffic). According to the preserved documents in 1881, the first sugar beet refineries rail lines in Poland were opened. The year 2003 is recognized as the end of its operations. It was tfie moment when the exploatation of the last rail lines belonged to the sugar-beet refineries in Tuczno and Kruszwica had stopped. It is worth to point out that in the same time this sugar lines were also one of the first constructed in Poland. The paper shortly presentes its development and contraction and attempts to identify the origm of these processes. At the end author also refers to the classical models of the transport networks.

Słowa kluczowe

PL

cukrownie; historia; transport; koleje cukrownicze

EN

sugar-beet refineries; history; transportation; sugar-beet refineries railways

• Wydawca: Instytut Naukowo-Wydawniczy "TTS" Sp. z o.o
• Czasopismo: TTS Technika Transportu Szynowego
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 22, nr 11
• Strony: 37--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., fot.

Twórcy

autor

Ciechański A.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN

Bibliografia

• 1. Chwedyk H., Koleje wąskotorowe Ordynacji Zamojskiej, Biuro Promocji Atut, Zamość 2006.
• 2. Chwedyk H., Pokropiński B., Hrubieszowskie Koleje Wąskotorowe, Biuro Promocji Atut, Zamość 2008.
• 3. Ciechański A., Koleje cukrownicze w Europie Środkowej, „Prace Komisji Geografii Komunikacji" 2007, T. 13.
• 4. Ciechański A., Rozwój i regres sieci kolei przemysłowych w Polsce (1881-2010) w świetle materiałów archiwalnych, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa 2012 [maszynopis pracy doktorskiej].
• 5. Ciechański A., Rozwój i regres sieci kolei przemysłowych w Polsce w latach 1881-2010, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa 2013.
• 6. Fierla I., Geografia przemysłu Polski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1984.
• 7. Iwasiewicz J., Czy w Polsce obowiązuje prawo własności?, „Gazeta Cukrownicza"1925, nr 58.
• 8. Kucharski M., Kolej Cukrowni Kruszwica - uzupełnienie, „Świat Kolei" 2005, nr 11.
• 9. Kucharski M., Kolej wąskotorowa Cukrowni Cielce, „Stalowe Szlaki" 2012, nr 1.
• 10. Kucharski M., Tucholski Z., Kolej wąskotorowa cukrowni Włostów, „Stalowe Szlaki" 1995, nr 7-9.
• 11. Kucharski M., Tucholski Z., Koleje cukrowni Guzów, „Stalowe Szlaki" 2000, nr 2.
• 12. Kucharski M., Tucholski Z., Koleje cukrowni Józefów, „Stalowe Szlaki" 1999, nr 2.
• 13. Kucharski M., Tucholski Z., Koleje cukrowni Michałów, „Stalowe Szlaki" 2001, nr 1-2.
• 14. Lijewski T., Koziarski S., Rozwój sieci kolejowej w Polsce, Kolejowa Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1995.
• 15. Maciejowski S., Maciejowski M., Pawłowski A. (red.), Informa-tor Polskiego Przemysłu Cukrowniczego, Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Cukrowniczego w Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 1938.
• 16. Malczewski M., Kruszwica w 1949 r., „Świat Kolei" 2001, nr 5.
• 17. Matuszewski M., Koleje żelazne Cukrowni „Gosławice", Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, Poznań 1994.
• 18. Matuszewski M., Z dziejów Opalenickiej Kolei Dojazdowej, Po-znański Klub Modelarzy Kolejowych, Poznań 1991.
• 19. Pawłowski J., Koleje wąskotorowe na Pałukach, Kolpress, Poznań 2010.
• 20. Pokropiński B., Jędrzejowskie Koleje Wąskotorowe, Biuro Promocji Atut, Zamość 2012.
• 21. Pokropiński B., Kolej wąskotorowa cukrowni Kruszwica (1), „Świat Kolei" 2004, nr 9.
• 22. Pokropiński B., Kolej wąskotorowa Cukrowni Pelplin, „Świat Kolei" 2000, nr 4.
• 23. Pokropiński B., Koleje wąskotorowe Cukrowni Wierzchosławice, „Świat Kolei" 1996, nr 4.
• 24. Pokropiński B., Koleje wąskotorowe Polski Północnej, CIBET, Warszawa 2000.
• 25. Pokropiński B., Kolejki wąskotorowe Mazowsza, [w:] B. Orłowski, J. Piłatowicz, (red.), Inżynierowie polscy w XIX i XX w. Tradycje i wyzwania, t. IV, Polskie Towarzystwo Historii Techniki, Warszawa 1995.
• 26. Pokropiński B., Kujawskie Koleje Dojazdowe, Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, Poznań 1993.
• 27. Pokropiński B., Transport wodny i kolejowy Cukrowni Mątwy, „Świat Kolei" 1996, nr 1.
• 28. Pomar ński A., Jachymek 1, Cukrownia „Klemensów": 1894-1994, Czas, Lublin 1994.
• 29. Potrykowski M., Taylor Z., Geografia transportu: zarys problemów, modeli i metod badawczych, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.
• 30. Skup kolejek wąskotorowych Kujawskich i Goslawickiej przez Skarb Państwa, „Gazeta Cukrownicza" 1930, nr 13.
• 31. Spis cukrowni Rzeczpospolitej Polskiej, Wydawnictwo Gazety Cukrowniczej, Warszawa 1926.
• 32. Świniarski T., Kilka uwag o podjazdowych kolejkach cukrowni, „Gazeta Cukrownicza" 1914, nr 44.
• 33. Taaffe E. J., Morrill R. L, Gould P. R., Transport expansion in underdeveloped countries: A comparative analysis, „Geographical Review" 1963, No. 4 (53).
• 34. Torzewski M., Gnieźnieńska i Wrzesieńska Koleje Wąskotorowe, Poligrafia Bracia Szymańscy, Warszawa 2006.
• 35. Wardęcki J., Koleje cukrownicze w 1982 r., „Stalowe Szlaki" 1994, nr 1-6.
• 36. Witkowski R., Koleje wąskotorowe na Żuławach, Kolpress, Poznań 2009.
• 37. Wolski W., Wiśniewski M., Rozwój kolejnictwa fabrycznego w cukrownictwie polskiem, [w:] Książka ku upamiętnieniu stulecia cukrownictwa polskiego, Wydawnictwo Gazety Cukrowniczej, Warszawa 1927.
• 38. Wójcik R., Historia Cukrowni Garbów, Towarzystwo Naukowe KUL, Lubelska Fundacja Odnowy Zabytków, Powiatowa Biblioteka Publiczna w Lublinie, Lublin 2010.