Rzeka i jej przestrzeń – percepcja sfer profanum i sacrum

• Autorzy: Angiel J.

Warianty tytułu

EN

River and its surroundings – perception of the spheres of the profane and the sacred

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań percepcji sfery sacrum oraz profanum w przestrzeni rzek. Przestrzeni – rozumianej zarówno w ujęciu przyrodniczym, jak i społecznym (kulturowym). Badania przeprowadzono w 2012 roku wśród pracowników naukowych, nauczycieli oraz studentów różnych uczelni. Zastosowano w nich metodę sondażu diagnostycznego (pytania otwarte). Zapisu skojarzeń (obrazów percepcyjnych) dokonano m.in. techniką mindmappingu. Przedstawiono problemy form i metod związanych z tego rodzaju badaniami. Zaprezentowano różne obrazy percepcyjne przywołane przez respondentów i określenia odnoszące się do sfery sacrum oraz sfery profanum doświadczanej nad rzekami. Dokonano ich podziału na różne kategorie i wskazano dominujące. Wyniki badań posłużyły do sformułowania wniosków dotyczących przyszłych zajęć terenowych nad rzeką – doświadczania (rejestrowania) sfer sacrum i profanum. Określono ujęcia i formy prowadzenia zajęć ze studentami oraz nauczycielami w szkole wyższej. Zarysowano uwarunkowania potrzebne do przeprowadzenia podobnych zajęć ze studentami.

EN

The article presents the results of a study on the sacred and the profane spheres of rivers understood from both scientific and social (cultural) perspectives. The research was done in 2012 among academic workers, teachers and students at different universities with the use of diagnostic survey method (open questions). The technique of mind mapping, among other things, was applied to record the connotations (perceptive images). The problems of forms and methods connected with this type of research were described. Various perceptive images and expressions used by the respondents to describe the spheres of the sacred and the profane experienced at the rivers were presented and divided into different categories. The most dominant ones were indicated. The results of the research were used to formulate conclusions concerning future fieldworks on rivers – experiencing (recording) the spheres of the sacred and the profane. Perspectives and forms of didactic courses for students and teachers on academic level were determined. Conditions required for similar classes were outlined.

Słowa kluczowe

PL

percepcja rzeki; sacrum i profanum; niematerialne wartości rzeki; edukacja geograficzna

EN

perception of a river; sacred and profane; non-material values of river; geographic education

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 17
• Strony: 109--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Angiel J.

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Angiel J., 2011a: Percepcja niematerialnych wartości rzek przez studentów Uniwersytetu Warszawskiego [w:] Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych (red.): S. Bernat, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego nr 15, Sosnowiec: 141-147.
• Angiel J., 2011b: Rzeka Wisła, jej wartości i percepcja. Wisła w edukacji geograficznej, UW, WGSR, Warszawa: 3-315.
• Angiel J., 2012: Na geograficznych ścieżkach życia, Wyd. SWPR, Warszawa: 136-139.
• Barthes R., 2000: Mitologie, Wyd. K.R, Warszawa.
• Eliade M., 1996: Sacrum i profanum, Warszawa: 6, 133-137.
• Forest J., 2009: Pielgrzymowanie jako droga przez życie, WAM, Kraków: 46.
• Gałkowski J., 1996: Pokrewny Ziemi [w:] Człowiek bliżej Ziemi (red.): M.Z. Pulinowa, WSiP, Warszawa: 5-15.
• Jałowiecki B., 1998: Przestrzeń społeczna rzek [w:] Rzeki, t. 7 (red.): J. Kułtuniak, Wyd. Śląsk, Katowice: 127-137.
• Kijas Z., J., 2001a: Środowisko przyrodnicze jako wartość w oczach osoby wierzącej [w:] Mówić o przyrodzie; zintegrowana wizja przyrody, Inst. Ochrony Przyrody PAN, Inst. Studiów Franciszańskich, Inst. Botaniki PAN, Kraków: 31-43.
• Kijas Z., J., 2001b: Dobroć i piękno stworzenia. Fascynacja św. Franciszka przyrodą [w:] Mówić o przyrodzie; zintegrowana wizja przyrody, Inst. Ochrony Przyrody PAN, Inst. Studiów Franciszańskich, Inst. Botaniki PAN, Kraków: 99-105.
• Madurowicz M., 2002: Sfera sacrum w przestrzeni miejskiej Warszawy, Wyd. Akad. „Dialog”, Warszawa: 21-84.
• Mirek Z., 2002: Zintegrowana wizja ochrony przyrody [w:] Mówić o ochronie przyrody. Zintegrowana wizja ochrony przyrody (red.): M. Grzegorczyk, J. Perzanowska,, Z. Kijas, Z. Mirek. Podręcznik dla studentów; seria: Mówić o Stwórcy i przyrodzie, t.4; Inst. Ochrony Przyrody PAN, Inst. Studiów Franiszkańskich, Inst. Botaniki PAN, Kraków: 9-15.
• Krasnodębski M., 2009: Człowiek i paideia, Wyd. SWPR, Warszawa: 179-182.
• Nowotna B., 2001: O sakralności, Pismo Krytyki Artystycznej, nr 33/34: 1.
• Pawłowski A., 2011: Trzy krzyże nad Parchatką – symbol w krajobrazie kulturowym Małopolskiego Przełomu Wisły [w:] Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, nr 15, Sosnowiec: 54-63.
• Nadrowski H., 2012: Sacrum czasoprzestrzeni. Reinterpretacje – kontrowersje – świat wartości, Wyd. Adam Marszałek, Toruń: 38-78.
• Pulinowa M.Z., 2003: Ziemia jako wartość w edukacji dziecka [w:] Dziecko w świecie wartości (red.): B. Dymara, cz. II, Impuls, Kraków: 101-134.
• Pulinowa M.Z., 2005: Dar codzienności, Lublin: 119.
• Seweryniak H., 2010: Geografia wiary, Biblioteka „Więzi”, Warszawa: 5-296.
• Wilber K., 1996: Niepodzielone. Wschodnie i zachodnie teorie rozwoju osobowości, Poznań: 39.
• Wojciechowski K.H.,1996: O potrzebie zbliżenia do natury [w:] Człowiek bliżej Ziemi (red.): M.Z. Pulinowa, WSiP, Warszawa: 37-42.
• Wojciechowski P., 1996: Myśląc o jakości życia [w:] Człowiek bliżej Ziemi (red.): M.Z. Pulinowa, WSiP, Warszawa: 44-47.