Mała retencja wodna w programach ochrony środowiska gmin nadwarciańskich

• Autorzy: Bernaciak A. , Spychała M. , Korytowski M. , Powolna P.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/60036

Warianty tytułu

EN

Small water retention in local environmental protection programs of Warta river municipalities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Gminy na podstawie obowiązujących przepisów o ochronie środowiska powinny posiadać stosowne programy systematycznie aktualizowane. Część gmin w Polsce niestety nie wywiązuje się z tego zadania. W zmiennym i kontrastowym klimacie kraju z coraz większym nasileniem okresów niedoborów opadów, problematyka dotycząca małej retencji wodnej staje się aktualna i istotna. Celem opracowania jest identyfikacja działań podejmowanych przez gminy w ramach programów ochrony środowiska w zakresie ochrony i gospodarowania wodami w programach ochrony środowiska gmin nadwarciańskich, w tym w szczególności dotyczących małej retencji wodnej. Gminy leżące w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Warty powinny traktować te kwestie jako szczególnie istotne. Na podstawie przeprowadzonej analiz stwierdzono, że zadania z zakresu gospodarki wodnej zdominowane są przez budowę oczyszczalni ścieków i kanalizacji. Mała retencja wodna nie stanowi w żadnym analizowanym programie priorytetu, a tylko w jednym programie ujęta jest jako cel, jednak w odniesieniu do ochrony przeciwpowodziowej. Mała retencja wodna ujęta jest w programach ochrony środowiska dość licznie na poziomie zadań, aczkolwiek zadania z nią związane stanowią zaledwie 5–6% wszystkich zadań. Może to sugerować niewielki stopień rzeczywistego przywiązywania wagi przez władze lokalne do tego obszaru działań lub też ich realizację bardziej przy okazji, ewentualnie nie- dostrzeganie tego typu działań, jako prowadzonych przez inne jednostki. Jedną z głównych przyczyn marginalnego traktowania małej retencji w gminnych programach ochrony środowiska może być priorytetowe traktowanie obszaru budowy lub rozbudowy sieci sanitarnych oraz budowy oczyszczalni ścieków w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.

EN

Municipalities according to existing environmental law ought to have regularly updated local environmental protection programs. Part of the municipalities in Poland, unfortunately, does not comply this requirement. In a changing and contrasting climate with increasing frequency of rainfall absence periods, the problems related to small water retention are becoming increasingly relevant and important. The aim of the study is to identify the actions assumed by municipalities in the area of the water protection and management in the local environmental protection programs. Municipalities lying in the immediate vicinity of the Warta River should treat these issues as particularly important. On the basis of the analysis, it was found that the area of water management is dominated by the tasks related to construction of wastewater treatment plants and sewerage systems. None of the analysed programs has a small water retention as priority, and only one program has a small water retention as a goal, but with regard to flood protection. A small water retention is included in environmental programs in relatively large numbers as the tasks, but it is only 5–6% of all tasks. This may suggest a slight degree of actual attention given by local authorities to the area of small water retention, or not recognizing this type of action, as carried out by other entities. One of the main potential causes of small water retention marginal treating in local environmental protection programs may be the treatment of the construction or expansion of the sanitary network and construction of sewage treatment plants as the priority due to the National Urban Wastewater Treatment Program realisation.

Słowa kluczowe

PL

mała retencja wodna; program ochrony środowiska; stosunki wodne; wody deszczowe

EN

small water retention; local environmental protection program; water relations; storm water

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 44
• Strony: 121--130
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Bernaciak A.

• Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu, Al. Niepodległości 2, 61-874 Poznań

autor

Spychała M.

• Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94E, 60-649 Poznań

autor

Korytowski M.

• Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94E, 60-649 Poznań

autor

Powolna P.

• Wydział Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Umultowska 89, 60-995 Poznań

Bibliografia

• 1. Bieroński J. 2005. Zbiorniki małej retencji – problemy funkcjonowania. Struktura przestrzenno-funkcjonalna krajobrazu, Vol. 17, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 101–110.
• 2. Chądzyński J., Nowakowska A., Przygodzki Z. 2007. Region i jego rozwój w warunkach globalizacji. Warszawa, Wydawnictwo Fachowe CeDeWu, 210.
• 3. Kowalczak P. 2001. Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji w dorzeczu Warty. IMGW Warszawa, 124.
• 4. Kowalczak P., Farat R., Kępińska–Kasprzak M., Kuźnicka M., Mager P. 1997. Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji. Materiały badawcze, Seria: Gospodarka Wodna i Ochrona Wód 19, IMGW Warszawa, 91.
• 5. Mioduszewski W. 2012. Zjawiska ekstremalne w przyrodzie – susze i powodzie. Współczesne problemy kształtowania i ochrony środowiska. Monografie 3(3), 57–74.
• 6. Mioduszewski W., Pierzgalski E. 2009. Zwiększane możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych (Projekt programu). Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych, Warszawa, 73.
• 7. Powolna P. 2015. Gospodarka wodna i ochrona wód rzeki Warty w gminnych programach ochrony środowiska. Praca mgr. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Biologii.
• 8. Przybyłek Ł., Goździk M. 2008. Wielki projekt małej retencji w lasach państwowych. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo – Leśnej, R.10, 2 (18), 49–54.
• 9. Przybyła C., Mrozik K. 2008. Realizacja inwestycji małej retencji w województwie wielkopolskim w latach 1998-2005. Zeszyty Problemowe Postępu Nauk Rolniczych, 528, 449–456.
• 10. Tymczuk Z., Przybyła C., Sosiński M. 2005. Priorytetowe kierunki działań w realizacji programu małej retencji wodnej w latach 2005-2015 w województwie wielkopolskim. Roczniki AR w Poznaniu 365, Mel. i Inż. Środ. 26, 461–467.
• 11. Przybyła C. 2015. Znaczenie małej retencji wodnej w planowaniu przestrzennym. Merkuriusz Polski, 77, 24–25.
• 12. Kowalczak P. 2015. Mała retencja. Merkuriusz Polski, 77, 23–24.
• 13. Strategia rozwoju województwa śląskiego, 46.
• 14. Plan zagospodarowania województwa śląskiego, 49, 87.
• 15. Program ochrony środowiska dla województwa śląskiego do roku 2013 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2018, 158.
• 16. Program małej retencji dla województwa śląskiego, 72–86.
• 17. Strategia rozwoju województwa łódzkiego 2020, 99.
• 18. Plan zagospodarowania województwa łódzkiego, 217.
• 19. Wojewódzki program małej retencji dla województwa łódzkiego, 79.
• 20. Aneks wojewódzkiego programu małej retencji dla województwa łódzkiego, 47.
• 21. Program ochrony środowiska województwa łódzkiego 2012, 62.
• 22. Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 r., 55–56.
• 23. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego, 52–53.
• 24. Program ochrony środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2012-2015. Mała retencja wodna na terenie województwa wielkopolskiego – aktualizacja, 95–96.
• 25. Program ochrony środowiska województwa lubuskiego na lata 2012–2015 z perspektywą do roku 2019. Program małej retencji wodnej w województwie lubuskim, aktualizacja programu, 172