The association of uranium, vanadium and organic matter in the copper deposits in Weissliegend sandstones (fore-Sudetic monocline, Poland)

• Autorzy: Banaś Marian , Kwiecińska Barbara , Starnawska Ewa

Warianty tytułu

PL

Współwystępowanie uranu, wanadu i materii organicznej w piaskowcach białego spągowca ze złóż miedzi na monoklinie przedsudeckiej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Two vanadium minerals, montroseite and roscoelite, occur in thucholite- and coffinite-bearing copper ores in the Weissliegend sandstones (Polkowice mine near Lubin) the Fore-Sudetic monocline. These minerals occur with organic matter that is characterized by a high degree of structural ordering and that forms shapeless accumulations metasomatically replacing quartz grains. The organic matter that controls this paragenesis is associated with thucholite. The vanadium and uranium mineralization in these sandstones shows similarities to the sandstone-bearing U-V deposits of the Colorado Plateau (USA).

PL

Wanad jest w złożach lubińskich jednym z najliczniej występujących pierwiastków towarzyszących (około 11 milionów ton). Nie jest jednakże odzyskiwany na skalę przemysłową. Pierwiastek ten został dosyć dobrze rozpoznany m.in. przez Wojciechowską i Serkiesa (1969) oraz Kuchę i in. (1983). Nie zidentyfikowano natomiast minerałów wanadu. Autorzy niniejszej pracy stwierdzili w polu górniczym Polkowice obecność paragenezy mineralnej uran-wanad. Ustalono, że pewne fragmenty łupkowej rudy thucholitowo-coffinitowej zawierają zespół minerałów wanadowych: roscoelit (KV2[OH]2AlSiO10), montroseit (VO[OH]) i prawdopodobnie karelianit (V2O3). Obecność tych kruszców potwierdzona została za pomocą analiz w mikroobszarze (SEM- -EDS). Na bazie studium porównawczego ze złożami uranowo-wanadowymi z Plateau Colorado przeprowadzono dyskusję genetyczną nad pochodzeniem mineralizacji w Polkowicach. Zebrane materiały złożowe pozwoliły przy okazji ustalić nowe dane mineralogiczne thucholitów oraz coffinitu. Trzeba podkreślić, że dotychczasowe znalezisko mineralizacji U-V nie przedstawia wartości praktycznej, zwraca jednak uwagę przy dalszych geologicznych pracach poszukiwawczych na obecność tych cennych metali.

Słowa kluczowe

EN

Fore-Sudetic monocline; thucholite; coffinite; montroseite; roscoelite; Colorado Plateau

PL

wanad; uran; złoża miedzi; monoklina przedsudecka

• Wydawca: Mineralogical Society of Poland
• Czasopismo: Mineralogia
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 36, iss. 2
• Strony: 145--160
• Opis fizyczny: Bibliogr. [23] poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Banaś Marian

• AGH, University of Science and Technology, Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Kwiecińska Barbara

• AGH, University of Science and Technology, Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Starnawska Ewa

• Polish Geological Institute, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Poland

Bibliografia

• BANAŚ M., JAROSZ J., 1972: Thucholite from Zechstein copper-bearing rocks of Lubin-Polkowice area. Spraw. Pos. Kom. PAN O/Kraków.
• BANAŚ M., JAROSZ J., SALAMON W., 1978: Thucholite from the Permian copper-bearing rocks in Poland. Miner. Polon. 9, 2, 3–24.
• BANAŚ M., SALAMON W., 1991: Thucholite from the Zechstein copper ores, Poland. In: S.S. Augustithis (ed.), Primary radioactive minerals, 317–332. Theophrastus, Athens.
• BONIJOLY M., OBERLIN M., OBERLIN A., 1982: A possible mechanism for natural graphite formation. Intern. J. Coal Geol. 1, 283–312.
• CRAIG J.R., VAUGHAN D.J., 1994: Ore microscopy and ore petrography. John Willey & Sons, Inc., New York, 434 pp.
• FISCHER R.P., 1958: Uranium-Vanadium-Copper Deposits of the Colorado Plateau Region. In: Mat. Me¿dunarudnoj Konferencji po Mirnomu Ispolzowaniju Atomnoj Energii. Gosudarstwiennoje Nauczno-Techniczeskoje Izdatielstwo Literatury po Geołogii i Ochranie Niedr, 6, 708–720. Moskva.
• GRABCZAK J., NIEWODNICZAŃSKI J., 1962: Natural radioactivity of copper ores from deposits in the region of Lower Silesia (in Polish). Nukleonika 7, 2, 115–122.
• JAROSZ J., ZACZEK F., 1966: Mineralization of carbonaceous matter in the Lubin copper deposits (in Polish). Rudy Metale Nieżel. 5, 260–261.
• KUCHA H., 1993: Noble metals associated with organic matter, Kupferschiefer, Poland. In: J. Parnell, H. Kucha, P. Landais (eds), Bitumens in Ore Deposits, 153–170. Springer-Verlag, Berlin.
• KUCHA H., MAYER W., PIESTRZYŃSKI A., 1983: Vanadium in the copper ore deposit in the Fore-Sudetic monocline (Poland). Miner. Polon. 14, 1–2, 35–42.
• KWIECIŃSKA B., 1980: Mineralogy of natural graphites. Prace Miner. PAN, 67,1–87
• KWIECIŃSKA B., PETERSEN H., 2004: Graphite, semi-graphite, natural coke and natural char classification — ICCP system. Int. J. Coal Geology, 57,99–116.
• MARMONT S., 1987: Unconformity-type uranium deposits. Geoscience Canada. 14, 219–229.
• PIESTRZYŃSKI A., 1988: Uranium and thorium in the Lubin polymetallic ore deposits, Fore-Sudetic Monocline, SW Poland. Miner. Polon. 20, 1, 41–57.
• PIESTRZYŃSKI A.,1989: Thucholite from Lubin polymetallic deposit: new data. N. Jahrb. Miner., Abh. 160, 1, 57–60.
• PIESTRZYŃSKI A., 1990: Uranium and thorium in the Kupferschiefer formation, Lower Zechstein, Poland. Miner. Deposita 25, 146–151.
• SALAMON W., BANAŚ M., 2002: Coffinite from the Permian copper-bearing ores, SW Poland. Miner. Polon. 33, 1, 3–16.
• SAWŁOWICZ Z., 1985: Significance of metalloporphyrins for the metal accumulation in the copper-bearing shales from the Zechstein copper deposits. Miner. Polon 16, 35–42.
• SCHÛLLER A., 1959: Metallisation und Genese des Kupferschiefers von Mansfeld Abh. Deutsch. Akad. Wiss. Akad.Verlag, Berlin.
• SZCZEPKOWSKA-MAMCZARCZYK 1971: Substancja organiczna w łupkach miedzionoœnych cechsztynu strefy przedsudeckiej. Kwart. Geol. 15, 41–55.
• TOKARSKA K., 1971: Geochemiczna charakterystyka substancji bitumicznej cechsztyńskich łupków miedzionośnych. Kwart. Geol. 15, 67–76.
• WEEKS A.D., 1958: Mineralogy and Oxidation of the Colorado Plateau Uranium Ores. In: Mat. Meżdunarudnoj Konferecji po Mirnomu Ispolzowaniju Atomnoj Energii. Gosudarstwiennoje Nauczno-Techniczeskoje Izdatielstwo Literatury po Geołogii i Ochranie Niedr, 6, 609–615. Moskva.
• WOJCIECHOWSKA J., SERKIES J.,1969: The occurrence of vanadium in the Fore-Sudetic copper deposits, region of Lubin. Bull. Acad. Pol. Sci. 17, 3–4, 149–153.