Akrylan metylu. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Soćko, R.; Czerczak, S.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Akrylan metylu. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Autorzy

Soćko R. , Czerczak S.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Methyl acrylate

Języki publikacji

Abstrakty

Akrylan metylu jest bezbarwną, lotną cieczą o ostrym, gryzącym zapachu i powszechnym zastosowaniu w przemyśle chemicznym, włókienniczym, skórzanym, papierniczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Stosowany jest do produkcji tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych, gumy syntetycznej, klejów, farb i lakierów. Wykorzystywany jest do impregnacji włókien sztywnikowych, tkanin dekoracyjnych, wykładzin podłogowych i papieru. Akrylan metylu w warunkach przemysłowych wchłania się głównie przez układ oddechowy, ze względu na swoją lotność. W postaci ciekłej wchłania się przez nieuszkodzoną skórę w ilościach mogących spowodować zatrucia. W obowiązującym w Polsce wykazie niebezpiecznych substancji chemicznych akrylan metylu został zaklasyfikowany jako produkt wysoce łatwo palny, szkodliwy, drażniący i uczulający. Akrylan metylu działa drażniąco na oczy, błony śluzowe układu oddechowego i na skórę. U osób przewlekle narażonych stwierdzano również obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zmiany niektórych parametrów biochemicznych we krwi oraz sporadycznie występujące przypadki uszkodzeń wątroby i nerek, a także przewlekłe zapalenia skóry i uczulenia. W dostępnej literaturze nie ma danych dotyczących wpływu akrylanu metylu na rozrodczość zwierząt doświadczalnych. Nie ma również danych na temat jego działania embriotoksycznego i teratogennego. Na podstawie wyników uzyskanych z badań przeprowadzonych w warunkach in vitro na pro- i eukariotycznych organizmach wykazano, że akrylan metylu ma działanie mutagenne, klastogenne i genotoksyczne. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) zaklasyfikowała akrylan metylu do grupy 3., czyli do związków niemożliwych do zaklasyfikowania jako rakotwórcze dla ludzi. Unia Europejska nie klasyfikuje akrylanu metylu pod względem działania rakotwórczego. Eksperci Amerykańskiej Konferencji Państwowych Higienistów Przemysłowych (ACGIH) zaklasyfikowali akrylan metylu do grupy A4, czyli do związków, które nie są klasyfikowane jako rakotwórcze dla ludzi. W celu ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) akrylanu metylu uwzględniono wyniki z dwuletniego doświadczenia inhalacyjnego przeprowadzonego na szczurach obu płci. Wartość NDS akrylanu metylu wyliczona z wartości LOAEL równej 54 mg/m3 wynosi 14 mg/m3, natomiast zaproponowana wartość NDSCh wynosi 28 mg/m3. Ponieważ związek ten działa uczulająco, drażniąco i wchłania się przez skórę, proponujemy oznaczyć go odpowiednimi literami: „A”, „I” i „Sk”.

Methyl acrylate is a clear, colorless, volatile liquid with a persistent acrid odor. An odor threshold of 4.8 ppb has been reported. Methyl acrylate is used to make acrylic resins and as emulsion and solution polymers for surface coating textiles, paper, and leather. It is also used in the production of acrylic fibers, adhesives, and binders. Methyl acrylate has limited use as a fragrance and flavoring agent. It is used to produce medical and dental prostheses, contact lenses, and other specialty plastics such as latex coatings and floor and fabric finishes. The acute toxicity of methyl acrylate for laboratory animals is moderate by all routes of administration. The subcutaneous LD50 for rabbits is about 1300 mg/kg, and the oral LD50 for rats is about 300 mg/kg. The liquid and vapor phases of methyl acrylate are irritating to the eyes, the skin and mucous membranes. Prolonged worker inhalation exposure to methyl acrylate produced drowsiness, headache, and nausea. Limited data indicate the potential for methyl acrylate to produce skin sensitization. Also exposure to methyl acrylate affected blood pressure and respiration in animals at high concentrations, but there has not been any published evidence to support the existence of an acute intoxication syndrome in humans. Based on a 2-year inhalation study of animals we established 14 mg/m3 as the maximum exposure limit value for methyl acrylate. This value should minimize adverse lacrimation and irritation of the skin and respiratory tract. STEAL value of 28 mg/m3. Because methyl acrylate has been shown to penetrate the skin in amounts sufficient to induce systemic toxicity, the skin notation is considered appropriate. According to the irritant and sensitized effect of methyl acrylate we suggest an additional determination with letters I and A.

Słowa kluczowe

akrylan metylu działanie drażniące działanie uczulające wartości normatywów higienicznych

methyl acrylate irritation sensitisation exposure limit value

Wydawca

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

Rocznik

2005

Tom

Nr 2 (44)

Strony

29--49

Opis fizyczny

Bibliogr. 47 poz., tab.

Twórcy

autor

Soćko R.

Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Czerczak S.

Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

1. ACGIH (2003) Documentation of the TLVs and BEIs. Cincinnati.
2. Amtower A.L. i in. (1986) Genotoxicity of three acrylate compounds in L5178Y mouse lymphoma cells. Environ. Mutagen. 6 (Suppl. 6), 4, 1986.
3. Barański B., Lebrecht G. (1980) Zaburzenia bioelektrycznej czynności kory mózgowej królików w ostrym zatruciu akrylamidem i akrylanem etylu. Łódź, Roczniki Naukowe Instytutu Medycyny Pracy 1, 150-156.
4. Boyland E., Chasseaud L.F. (1967) Enzyme-catalysed conjugations of glutathione with unsaturated compounds. Bioch. J. 104, 95-102, 1967.
5. Boyland E., Chasseaud L.F. (1968) Enzymes catalysing conjugations of glutathione with alpha-betaunsaturated carbonyl compounds. Bioch. J. 109, 651-661.
6. Boyland E., Chasseaud L.F. (1970) The effect of some carbonyl compounds on rat liver glutathione levels. Bioch. Pharmacol. 19, 1526-1528.
7. Cavelier C. i in. (1981) Irritation and allergy of acrylates and methacrylates. Ann. Derm. Venereol. (Paris) 108, 549-556.
8. Dawydzik L. i in. (2000) Opracowanie w ujęciu tabelarycznym danych o narażeniu zawodowym nadzorowanym przez Inspektora Sanitarnego w zakładach pracy w 2000 r. Ekspertyza wykonana na zlecenie Głównego Inspektora Sanitarnego. Łódź, Instytut Medycyny Pracy.
9. Delbressine L.P.C., Seutter-Berlage F., Seutter E. (1981) Identification of urinary mercapturic acids formed from acrylate, methacrylate and crotonate in the rat. Xenobiotica 11, 241-247.
10. Doerr C.L. i in. (1988) Induction of chromosome aberrations in chinese hamster ovary and mouse lymphoma cells. Environ. Mutagen. 11 (suppl. 11), 30.
11. ECETOC (1998) Joint Assessment of Commodity Chemicals nr 37. Methyl acrylate. Brussels, Belgium.
12. Guide to occuaptional exposure values (2003) ACGIH.
13. HSDB (2003), (Komputerowa baza danych).
14. Hachiya N., Taketani A., Takizawa Y. (1982) Research relating to the mutagenicity of substances in the living environment. Report 3. Ames tests and mouse bone marrow micronucleus test for acrylic resin monomers and their main additives. Nippon Koshu Eisei Zasshi 29, 236-239 (cyt. za ECETOC 1998).
15. Ishidate M., Sofuni T., Yoshikawa (1981) Chromosomal aberration tests in vitro as a primary screening tool for environmental mutagens or carcinogens. Gann. 27, 95-108.
16. IARC, International Agency for Research on Kancer (1979) Monographs on the evaluation of carcinogenic risk of chemicals to humans. T. 19. Acrylic acid, methyl acrylate, ethyl acrylate and polyacrylic acid 52-57. Lyon, IARC.
17. Kanerva L., Jolanki R., Estlander T. (1993) Accidental occupational sensitization caused by methyl acrylate. Eur. J. Dermatol. 3, 195-198 (cyt. za ECETOC 1998).
18. Karpov B.D. (1954) Toxicity of methyl acrylate. Farmakol. Toksikol. 17, 49-51 (cyt. za ECETOC 1998).
19. Karpov B.D. (1955) Toxicological assessment of methyl acrylate. Gig. Sanit. 8, 19-22 (cyt. za ECETOC 1998).
20. Kotlovsky Y.V. i in. (1985) Interaction of acrylates with the microsomal oxidation system in rat liver tissue. Voprosy. Med. Khimii. 31, 74-77.
21. Kotlovsky Y.V. i in. (1988) Role of rat liver microsomal fraction in metabolism of methylmethacrylate to formaldehyde. Voprosy. Med. Khimii. 34, 14-17.
22. Miller R.R. i in. (1981a) Inhalation toxicity of acrylic acid. Fund. Appl. Toxicol. 1, 271-277.
23. Miller R.R. i in. (1981b) Metabolism of acrylate esters in rat tissue homogenates. Fund. Appl. Toxicol. 1, 410-414.
24. Millis. S. i in. (1988) Mutagenicity of six acrylate compounds in L5178Y mouse lymphoma cells. Environ. Mutagen. 11(suppl. 11), 70.
25. Milion D.K. i in. (1996) Medical surveillance for mucosal and respiratory irritation during methyl acrylate production. Submitted for publication. Harvard School of Public Health and Hoechst Celanese Corporation (cyt. za ECETOC 1998).
26. MEDLINE (Komputerowa baza danych).
27. Moore M.M. i in. (1988) Genotoxicity of acrylic acid, methyl acrylate, ethyl acrylate, methyl methacrylate, and ethyl methacrylate in L5178Y mouse lymphoma cells. Environ. Mol. Mutagen. 11, 49-63.
28. Moore M.M. i in. (1989) Differential mutant quantitation at the mouse lymphoma tk and CHO hgprt loci. Mutagenesis 4, 393-403.
29. Moore M.M. i in. (1991) Comparison of mutagenicity results for nine compounds evaluated at the HGPRT Locus in the Standard and Suspension CHO Assays. Mutagenesis 6, 77-85.
30. NIOSH (1997) Pocket guide to chemical hazards. U.S. Department of Health and Human Services.
31. Oberly R., Tansy M.F. (1985) LCso values for rats acutely exposed to vapors of acrylic and methacrylic acid esters. J. Toxicol. Environ. Health 16, 811-822.
32. Przybojewska B., Dziubaltowska E., Kowalski Z. (1984) Genotoxicity effects of ethyl acrylate and methyl acrylate in the mouse evaluated by the micronucleus test. Mutat. Res. 135, 189-191.
33. Reininghaus W., Koestner A., Klimisch H.G. (1991) Chronic toxicity and oncogenicity of inhaled methyl acrylate and n-butyl acrylate in Sprague-Dawley rats. Food Chem. Toxicol. 29, 329-339.
34. Rohm & Haas Co. (1985) Two-year inhalation study of methyl acrylate in rats. T. I i II. Report A0135/1530. Koln, Institute for Biological Research, FRG (cyt. za ACGIH 2003).
35. Rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. DzU 1996 nr 121, poz. 571 (wraz z późn. zmianami) DzU 2003 nr 36, poz.314.
36. RTECS (2003), (Komputerowa baza danych).
37. Sandmeyer E.E., Kinwin C.J. (1981) Esters. W: Patty’s Industrial and hygiene and toxicology. T. 2, cz. A. 3 wyd. New York, Wiley 2292-2296.
38. Sapota A. (1993) The disposition and metabolism of methyl acrylate in male wistar albino rats. Pol. J. Occup. Med. Environ. Health. 6, 185-193.
39. Sax N.J. (1975) Dangerous properties of industrial materials. T. IV. New York, Van Nostrand Reinhold Company.
40. Seutter E., Rijntjes N.W. (1981) Whole body autoradiography after systemic and topical administration of methyl acrylate in the guinea pig. Arch. Dermatol. Res. 270, 273-284 (cyt. za ACGIH 2003).
41. Silver E.H., Murphy S.D. (1981a) Toxicol. Appl. Pharmacol. 45, 312-313.
42. Silver E.H., Murphy S.D. (1981b) Potentation of acrylate ester toxicity by prior treatment with the carboxylesterase inhibitor triorthotolyl phosphate (TOTP). Toxicol. Appl. Pharmacol. 57, 208-219.
43. Smyth H.F., Carpenter C.P. (1948) Further experience with the range-finding test in the industrial toxicology laboratory. J. Ind. Hyg. Toxicol. 30, 63-68 (cyt. za ACGIH 2003).
44. Sofuni T. i in. (1984) Cytogenetic effects of gaseous and volatile chemicals on mammalian cells in vitro and in vivo. Eisei Skikerso Hokoki. 102, 84 (cyt. za ACGIH 2003).
45. Sokolowski F. (1977) Allergie auf methylacrylat nach hauttests (talk). Berufs-Dermatosen 25, 92 (cyt. za MEDLINE).
46. Stott W.T., McKenna M.J. (1985) Hydrolysis of several glycol ether acetates and acrylate esters by nasal mucosal carboxylesterase fri vitro. Fund. Appl. Toxicol. 5, 399-404.
47. Treon J.F. i in. (1949) The toxicity of methyl and ethyl acrylate. J. Ind. Hyg. Toxicol. 31, 317-326.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-a8c3b0aa-362e-4af8-a779-23df1472adc0