Nowe cele klimatyczne UE w świetle dyrektywy o OZE z 2023 r. Wyzwania dla polityki gospodarczej

• Autorzy: Kawecka-Wyrzykowska Elżbieta

Warianty tytułu

EN

New EU climate goals in light of res directive of 2023. Challenges for economic policy and entrepreneurs in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Istotną część przepisów UE służących osiągnięciu neutralności klimatycznej UE do 2050r.stanowi dyrektywa o odnawialnych źródłach energii z 2023 r. Przewiduje ona znaczne rozszerzenie OZE w państw członkowskich. Celem artykułu jest identyfikacja skali oraz zakresu sektorowego wyzwań, jakie dyrektywa zrodziła oraz wskazanie na pożądane działania w Polsce w celu sprostania tym wyzwaniom. Ważnym instrumentem ułatwiającym wdrożenie dyrektywy w Polsce powinna być strategia klimatyczno-energetyczna kraju, która skoordynuje niezbędne działania czasowo, finansowo, organizacyjnie i informacyjnie. Dokument taki powinien uwzględniać także zróżnicowane możliwości adaptacyjne poszczególnych grup społecznych, regionów i sektorów oraz zapewniać wsparcie grupom najbardziej narażonym na dostosowania. Podkreślono też, że OZE, to nie tylko wysokie koszty ich wdrożenia, ale też nowe szanse specjalizacji i stworzenia dodatkowych miejsc pracy w gospodarce.

EN

An important part of EU laws aimed at achieving EU climate neutrality by 2050 is the Renewable Energy Sources Directive of 2023. It envisages significant expansion of renewable energy in Member States. The aim of the article is to identify scale of challenges posed by the directive and to indicate actions to meet these challenges. An important instrument facilitating the implementation of the directive in Poland should be country's climate and energy strategy, which will coordinate the necessary activities in terms of time, finances, organization, information, and also necessary support for actors most at risk of adjustments. Renewable energy means not only high costs, but also new opportunities for specialization and the creation of additional jobs in the economy.

Słowa kluczowe

PL

odnawialne źródła energii (OZE); transformacja energetyczna; dyrektywa RED III

EN

renewable energy sources(RES); energy transformation; importance of RES; implications of using RES

• Wydawca: KAPRINT
• Czasopismo: Rynek Energii
• Rocznik: 2025
• Tom: Nr 1
• Strony: 3--15
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., tab.

Twórcy

autor

Kawecka-Wyrzykowska Elżbieta

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-6655-874X

Bibliografia

• [1] Salamon J., Nowe źródła energii — zagrożenia i zalety,ttps://Www.obserwatorńnansowypl/tematyka/makro ekonomia/trendy- go spodarcze/nowe-zrodla-ener gii-zagrozenia-i-zalety/ =_Dostęp [1 O.1 0.2024].
• [2] Wojtyło M., Musiałek P. red., „Europejski Zielony Ład. Stan realizacji, wyzwania, nadziej e”, Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego 2022.
• [3] https ://WWW.gramwzielone.pl/trendy/20 153 980/czy-oze-faktycznie jest-przyszloscia— energetykiLDostęp [15.09.2024]
• [4] https://www.money.pl/gospodarka/mamy-prawie-najdrozszy-prad-w-europie-kto-jest-Winny-i-czym-to- moze-grozic-analiza-7095021984799296a.html,_Dostęp [1.09.2024].
• [5] https://WWW.un.org/en/climatechange/raising-ambition/renewable—energy_Dostęp [1.09.2024] % httpsz//Www.iea.org/commentafieS/the-importance-of—focusing—on-jobs-and—faimess-in-clean-energy-transitions, Dostep [10.10.2024].
• [6] Krupińska A., Bielecki Z., Ochowiak M., Włodarczak S., Smyła J., Dziuba J., Bielecki M., „Perspektywy Optymalizacji procesu spalania węgla: nowe kierunki badań w kontekście zrównoważonej energetyki”, Rynek Energii 2(171)/2024.
• [7] Dresler K., Biczel P, „Produkcja zielonego wodoru stabilizatorem gospodarki energetycznej”, Rynek Energii 5(168)/2023,
• [8] Kielichowska I., Steinbacher K., Sach T., Dóring M., Fabian Wigand, „8 sposobów integracji OZE. Bezpieczeństwo systemu wobec wzrostu źródeł zmiennych”, Analizy i dialog, Forum Energii 2017.
• [9] Bank J., Badyda K., „Badanie wpływu generacji z OZE na zmianę ceny energii elektrycznej”, Rynek Energii l(170)/2024.
• [10] Rybiński M., Dzierwa P., Kowalczyk S., Kamińska K., „Wyzwania stojące przed bilansowaniem energii elektrycznej W związku ze zmianami W polskim mixie energetycznym”, Rynek Energii, nr 5(168)/_2_(23.
• [11] https://konkret24.tvn24.pl/polityka/farmy-wiatrowe-janusz-kowalski-walczy—z-wiatrakami-bo-zabij aj a-ptaki-i-nietoperze-co-wiemy-na—ten-temat—st6732930,_Dostęp [1. 10.2024].
• [12] https://energetyka24.com/co-roku-przez—turbiny-wiatrowe-ginie-nawet-pol-miliona-ptakow, Dostęp [1.10.2024].
• [13] https://konkret24.tvn24.pl/polityka/farrny-wiatrowe-j anusz-kowalski-walczy—z-wiatrakami-bo-zabijaja—ptaki-i-nietoperze-co-wiemy-na-ten—temat-st6732930, Dostęp [05.10.2024].
• [14] Foramitti .J., Tsagkari M., Zografos C., "Why degrowth is the only responsible way forward". Open Democracy. 2019.
• [15] Różańska A., Badyda K, „Metody utylizacji instalacji fotowoltaicznych — przegląd możliwości i ich ograniczeń wraz z oceną skali problemu”, Rynek Energii 3(172)/2024 oraz Łukasik J., Wajs J., „Recycling of photovoltaic modules - legal status, technolog , market prospects”, Rynek Energii 5(l68)/2023,
• [16] Jędral W., „Wytwarzanie W Polsce 100% energii elektrycznej z OZE — cel realny czy utopia?”, Rynek Energii 3(160)/2022,
• [17] Dusiło M., „Transformacja energetyczna w Polsce. Edycja 2024”, Analizy i dialog, Forum Energii 2024, s. 27.
• [18] https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/View/nrg_ind__ren/default/table?lang=en, Dostęp [15.09.2024].
• [19] https :// ec.europa. eu/euro stat/databrowser/View/nrg_ind_ei/ default/ table?lang=en,_Dostęp [l 5.09.2024] oraz https ://energia.rp.pl/surowce-i-paliwa/artl 8 123 72 1-szwecj a-kraj -niezalezny-od—ropy_._Dostęp [10.10.2024].
• [20] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Renewable_energy_statistics#Share_of_ renewable__energy_more_than__doubled_between__2004_and_2022, Dostep [15.11.2024].
• [21] Dusiło M., „Transformacja energetyczna w Polsce. Edycja 2023”, Amalia; i dialog, Forum Energii 2023.
• [22] Dusiło M. (2024). Transformacja energetyczna w Polsce. Edycja 2024, Analizy i dialog, Forum Energii, Warszawa, s. 33.
• [23] https://ec.europa.eu/eurostat/web/interactive-publications/energy-2023,_Dostęp [1. 10.2024].
• [24] https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/View/nrg_ind_ei/default/table?lang=en, Dostęp [15.09.2024].
• [25] https://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/index.php?title=Greenhouse_gas_emission_statistics__- _air_emissions_accounts#Analysis_across__EU_Member_S tates, Dostęp [I 0. l 0.2024] oraz https ://www. statista. com/statistics/ 1 3 7341 9/eu-gdp-percentage—share—member-state-2022/,_Dostęp [15.11.2024].
• [26] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2413 z dnia 18 października 2023 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2018/2001, rozporządzenie (UE) 2018/1999 i dyrektywę 98/70/WE w odniesieniu do promowania energii ze źródeł odnawialnych oraz uchylaj ąca dyrektywę Rady (UE) 2015/652.
• [27] Adamczewski T., Wójcik J., „Zrozumieć cele OZE”, Analizy i dialog, Forum Energii 2023, s.3.
• [28] Polska będzie największym beneficjentem tych środków, mając zagwarantowany W nich udział na poziomie 43,4% wszystkich dochodów (Załącznik IIb dyrektywy 2023/959 o ETS 2). Dyrektywa 2023/959.
• [29] Śniegocki Ś. i Wetmańska Z., „Społeczny Fundusz Klimatyczny —czy tym razem wykorzystamy szansę na zaplanowanie transformacji?”, Instytut Reform 2023 s. 8.
• [30] Zmodyfikowana ustawa o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, potocznie nazywana ustawą wiatrakową, weszła w życie 23 kwietnia 2023 roku. Złagodziła ona nieco warunki budowy wiatraków. Poprzednio, na mocy ustawy z 2016 r. tzw. ustawy odległościowej) minimalna odległość wiatraka od najbliższego budynku mieszkalnego nie mogła być poniżej 10-krotności jego wysokości (10H). W praktyce oznaczało to odległość równą 1500 - 1700 m. Po nowelizacji ustawy jest to 700 m (Dz.U. z 2023, poz. 553). Jednak, zdaniem specjalistów, wprowadzenie minimalnej odległości równej 500 m, nad czym toczyła się dyskusja w k. 2023 r., pozwoliłoby na ponad 25-krotne zwiększenie dostępności terenów pod inwestycje wiatrowe w po-równaniu ze stanem na podstawie ustawy z 2016 r.. Juszczak A., Maj M. (2020), Rozwój i potencjał energetyki odnawialnej W Polsce, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
• [31] W ciągu dwóch lat (2021-2022) operatorzy sieci odmówili wydania warunków przyłączenia dla prawie 11 tysięcy źródeł o łącznej mocy 65,6 GW. Było to” ponad 20 razy więcej odmówi o 10 razy większa sumaryczna ich moc niż dekadę wcześniej. Poza problemami technicznymi, wymagającymi inwestycji, barierą są kwestie administracyjne i regulacyjne, por. Miniszewski M., Pilszyk M., t„Scenariusze polskiego miksu energetycznego 2040”, Policy Paper, nr 4, Polski Instytut Ekonomiczny 2023, Warszawa, s. 14.
• [32] Juszczak A., Maj M., „Rozwój i potencjał energetyki odnawialnej W Polsce”, Polski Instytut Ekonomiczny 2020, s. 7.
• [33] https://energia.rp.pl/c02/art3 7951 161 budzet-polski-mniej -zarobi-na-uprawnieniach-do emisji-co2 Dostep [10.11.2024].
• [34] https://www.pibr.orgpl/pl/prawo-i-regulacje-ESG2, Dostep [10.11.2024] oraz https://www.sejm. gov.pl/sejmlO.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=7 26, [10.1 1.2024].
• [35] https://www.prawo.pl/biznes/implementacj a-dyrektywy—csrd—w-polsce,52735 1 .html, Dostęp [10.1 1 .2024].
• [36] Buchholtz S., Kleinschmidt P., Wiśniewska J., „Czyste cieplo jako motor polskiej gospodarki. Dlaczego potrzebujemy nowego otwarcia w ciepłownictwie”, Analizy i dialog, Forum Energii 2022.
• [37] Miniszewski M., Pilszyk M., „Scenariusze polskiego miksu energetycznego 2040”, Policy Paper, nr4, Polski Instytut Ekonomiczny 2023. '
• [38] Zgodnie 2 Umowa Partnerstwa, tylko w ramach polityki spójności finansowanej z WRF Polska może liczyć na ok. 27mld euro (ceny 2024 r.) przeznaczonych na transformacje energetyczna i realizacje polityki klimatycznej, por. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (2022) oraz szacunki wlasne. Z kolei W ramach Funduszu Modernizacyjnego i Społecznego Funduszu Klimatycznego dla Polski zarezerwowane zostalo odpowiednio 13 mld euro do wykorzystania wl. 2021-2030 i 11,4 mld euro wl. 2026-2033(ceny 2024 r.), por. przepisy powołające oba fundusze oraz własne szacunki. Do tych sum należy doliczyć jeszcze większe środki, jakie są przewidywane ze sprzedaży uprawnień do emisji C02 (W ramach ETS 1 oraz przygotowywanego ETS2, jeśli oczywiście wejdzie on w życie, por. Buchholtz, Wróbel, 2021, p. 12, Buchholtz S., Wróbel P. (2021), „Gotowi na 55%. Przewodnik po finansowaniu transformacji energetycznej od 2021 r.”, Analizy i dialog, Forum Energii, Warszawa, s. 12 oraz Stefańczyk, A., Śniegocki, A. Wetmańska, Z. (2024), „ Społeczny Fundasz Klimatyczny —— miliardy na walkę z ubóstwem energetycznym i transportowym Instytut Reform, Warszawa.
• [39] Kawecka-Wyrzykowska E., “Proposal for the EU Carbon Adjustment Mechanism as an Instrument of the European Green Deal: Possible Implications for Poland”. W: Poland in the European Union. Report 2022, red. Ambroziak A.A., SGH Publishing House 2022, 11-38.
• [40] https://wise-europa.eu/2022/09/06/raport-zielone-kolo-ratunkowe-dostep-do-czystej-energii-warunkiem— konkurencyjnosci—polskiego-przemyslu/,_Dostęp [11 .11.2024]

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).