Use-wear analysis of flint artefacts from the barrows of the Corded Ware Culture in Ulów

• Autorzy: Pyżewicz K.

Identyfikatory

DOI

10.4467/21995923FQ.17.001.8148

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

As part of the interdisciplinary research conducted in the settlement microregion in the area of Ulów in central Roztocze (south-east Poland), a complex of late Neolithic Corded Ware Culture barrows was discovered. Apart from numerous ceramic items, grave inventories included flint artefacts, some of which underwent use-wear analysis in order to identify their potential function, and production techniques. This paper presents detailed results of use-wear analysis of arrowheads, blade and flake specimens, and axes discovered in four barrows located at sites 3 and 4 in Ulów.

Słowa kluczowe

EN

use-wear analysis; flint artefacts; Neolithic; Corded Ware Culture; Ulów; Roztocze Środkowe

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Folia Quaternaria
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 85
• Strony: 117--134
• Opis fizyczny: Bibliogr. 52 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Pyżewicz K.

• Institute of Archaeology, Adam Mickiewicz University in Poznań, Umultowska 89D, 61-614 Poznań

Bibliografia

• 1.Anderson P., Plisson H., Ramseyer D., 1992. La moisson au Néolithique final: approche tracéologique d’outils en silex de Montilier et de Portalban. Archéologie Suisse 15(2): 60–67.
• 2. Anderson-Gerfaud P., 1988. Using prehistoric stone tools to harvest cultivated wild cereals: preliminary observations of traces and impact. In: Beyries S. (Ed.), Industries Lithiques: Tracéologie et Technologie. British Archaeological Reports – International Series 411. Oxford: 175–198.
• 3. Barton R. N. E., Bergman C. A., 1982. Hunters at Hengistbury: some evidence from experimental archaeology. World Archaeology 14(2): 237–248.
• 4. Beugnier V., Plisson H., 2004. Les poignards en silex du Grand-Pressigny: fonction de signe et fonctions d’usage. In : Constantin C., Bodu P. (Eds.), Approches fonctionnelles en Préhistoire, Actes du XXVe congrès préhistorique de France, Nanterre, 24–26 novembre 2000. Société préhistorique française, Paris: 139–154.
• 5. Budziszewski J., Czeberszuk J., Winiarska-Kabacińska M., Chachlikowski P., 2008. Grób społeczności kultury ceramiki sznurowej z Dąbrowy Biskupiej, stan. 21, pow. Inowrocław, woj. kujawsko-pomorskie. In: Bednarczyk J., Czebreszuk J., Makarowicz P., Szmyt M. (Eds.), Na pograniczu światów. Studia z pradziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksnadrowi Kośko w 60. rocznicę urodzin. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 31–69.
• 6. Budziszewski J., Tunia K., 2000. A Grave of the Corded Ware Culture Arrowheads Producer in Koniusza, Southern Poland. Revisited. In: Kadrow S. (Ed.), A Turning of Ages. Jubilee Book Dedicated to Professor Jan Machnik on His 70th Anniversary. Institute of Archaeology and Ethnology. Polish Academy of Sciences, Kraków: 101–135.
• 7. Caspar J.-P., Kaczanowska M., Kozłowski J.K., 1989. Chipped stone industries of the Linear Band Pottery Culture (LBP): Techniques, morphology and function of the implements in Belgian and Polish Assemblages. Helinium 29(2): 157–205.
• 8. Crabtree D. E., Davis E., 1968. Experimental manufacture of wooden implements with tools of flaked stone. Science 159: 426–248.
• 9. Dmochowski P., Pyżewicz K., 2012. Łucznictwo eksperymentalne. Rola doświadczeń w aspekcie analiz technologicznych i funkcjonalnych na przykładzie wybranej sytuacji źródłowej z mezolitu. In: Gancarski J. (Ed.), Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymentalna. Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Krosno: 497–528.
• 10. Dockall J. E., 1997. Wear traces and Projectile Impact: A Review of the Experimental and Archaeological Evidence. Journal of Field Archaeology 24(3): 321–331.
• 11. Drobniewicz B., 1979. Analiza traseologiczna wyrobów krzemiennych z cmentarzyska kultury ceramiki sznurowej w Koniuszy, woj. Kraków. Sprawozdania Archeologiczne 31: 91–94.
• 12. Fischer A., Vemming Hansen P., Rasmussen P., 1984. Macro and Micro Wear Traces on Lithic Projectile Points. Experimental Results and Prehistoric Examples. Journal of Danish Archaeology 3: 19–46.
• 13. Howard C. D., 1999. Amorphous Silica, Soil Solutions, and Archaeological Flint Gloss. North American Archaeologist 20(3): 209–215.
• 14. Juel Jensen H., 1988. Functional Analysis of Prehistoric Flint Tools by High-Power Microscopy: A Review of West European Research. Journal of World Prehistory 2(2): 53–87.
• 15. Juel Jensen H., 1994. Flint tools and plant working. Hidden traces of stone age technology. A use wear study of some Danish Mesolithic and TRB implements. Aarhus University Press, Aarhus.
• 16. Keeley L. H., 1980. Experimental Determination of Stone Tool Uses. A Microwear Analysis, University of Chicago Press, Chicago.
• 17. Kelterborn P., 2000. Analysen und Experimente zu Herstellung und Gebrauch von Horgener Pfeilspitzen. Jahrbuch der Schweizerischen Gesellschaft für Ur- und Frühgeschichte 83: 37–64.
• 18. Knutsson K., 1995. Funktionsanalys av flintspan fran stridsyxegravar i Vikletice, Tjeckiska repuhliken. In: Knutsson H., Slutvandrat. Aspekter pa overgangen fran rorlig till bofast tillvaro. Societas Archaeologica Upsaliensis, Uppsala: 221–224.
• 19. Korobkowa G. F., 1999. Narzędzia w pradziejach. Podstawy badania funkcji metodą traseologiczną. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• 20. Kubicki R. Ł., 2015. Finalna obróbka krzemiennych siekier i narzędzi siekieropodobnych. Studium eksperymentalne. Folia Praehistorica Posnaniensia 20: 257–275.
• 21. Levi-Sala I., 1993. Use-Wear Traces: Process of Development and Post-depositional alterations. In: Anderson P. C, Beyries S., Otte M., Plisson H. (Eds.), Traces et fonction, les gestes retrouvés. Actes du colloque international de Liège, 8-9-10 décembre 1990. ERAUL 50. Service de Préhistoire, Université de Liège, Liège: 401–416.
• 22. Levi-Sala I., 1996. A Study of Microscopic Polish on Flint Implements. British Archaeological Reports – International Series 629. Oxford.
• 23. Małecka-Kukawka J., 2001. Między formą a funkcją. Traseologia neolitycznych zabytków krzemiennych z ziemi chełmińskiej. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• 24. Marquez B., Gibaja J. F., Gonzalez J. E., Ibañez J. J., Palomo A., 2008. Projectile points as signs of violence in collective burials during 4th and 3rd millennia cal. BC in the North-East of the Iberian peninsula. In: Longo L., Skakun N. (Ed.), “Prehistoric Technology” 40 Years Later: Functional Studies and the Russian Legacy. Proceedings of the International Congress Verona (Italy), 20–23 April 2005. British Archaeological Reports – International Series 1783. Oxford: 321–326.
• 25. Moss E., 1983. The Functional Analysis of Flint Implements. Pincevent and Pont d’Ambon: Two Cases from the French Final Paleolithic. British Archaeological Reports – International Series 177. Oxford.
• 26. Müller-Beck H., 1965. Seeberg. Burgäschisee-Süd. Teil 5. Holzgeräte und Holzbearbeitung. Acta Bernensia II. Stämpfli, Bern.
• 27. Niezabitowska-Wiśniewska B., Wiśniewski T., 2011. Kurhany kultury ceramiki sznurowej na stanowisku 3 w Ulowie, powiat tomaszowski. In: Kowalewska-Marszałek H., Włodarczak P. (Eds.), Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV–II tysiącleciu p.n.e. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk; Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Kraków, Warszawa: 329–369.
• 28. Niezabitowska-Wiśniewska B., Wiśniewski T., in press. Ulów, site 3. A new barrow of the Corded Ware Culture in Middle Roztocze (south-eastern Poland).
• 29. Odell G. H., Cowan F., 1986. Experiments with Spears and Arrows on Animal Target. Journal of Field Archaeology 13(2): 195–211.
• 30. Plisson H., Mallet N., Bocquet A., Ramseyer D. 2002. Utilisation et rôle des outils en silex du Grand- Pressigny dans les villages de Charavines et de Portalban (Néolithique final). Bulletin de la Société préhistorique française 99(4): 793–811.
• 31. Pyżewicz K., 2012. Tropem mezolitycznych łowców. Interpretacja funkcji zbrojników z wybranych stanowisk. Fontes Archaeologici Posnanienses 48: 95–108.
• 32. Pyżewicz K., 2013a. Analiza traseologiczna materiałów krzemiennych. In: Przybyła M. M., Szczepanek A., Włodarczak P. (Eds.), Koszyce, stanowisko 3. Przemoc i rytuał u schyłku neolitu. Stowarzyszenie Archeologów Terenowych „Stater”, Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna PROFIL-ARCHEO Magdalena Dzięgielewska, Kraków-Pękowice: 179–202.
• 33. Pyżewicz K., 2013b. Inwentarze krzemienne społeczności mezolitycznych w zachodniej części Niżu Polskiego. Analiza funkcjonalna. Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej, Zielona Góra.
• 34. Pyżewicz K. 2017. Materiały krzemienne z cmentarzyska ludności kultury mogiłowej w Górzycy. In: Socha K., Sójkowska-Socha J. (Eds.), Górzyca. Birytualne cmentarzysko ludności kultury mogiłowej nad środkową Wartą. Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej w Zielonej Górze, Kostrzyn nad Odrą: 267–282.
• 35. Pyżewicz K., Grużdź W., 2014. Possibilities of identifying transportation and use-wear traces of Mesolithic microliths from the Polish Plain. In: Marreiros J., Bicho, Gibaja Bao J. (Eds.), International Conference on Use-Wear Analysis. Use-Wear 2012. Cambridge Scholars Publishing, Newcastle upon Tyne: 479–487.
• 36. Pyżewicz K., Grużdź W., Dmochowski P., 2016. Lokalna wytwórczość form czworościennych w Wielkopolsce. Wstęp do problematyki. In: Borkowski W., Sałacińska B., Sałaciński S. (Ed.), Krzemień narzutowy w pradziejach. Materiały z konferencji w „Mądralinie” w Otwocku, 18–20 października 2010. Studia nad Gospodarką Surowcami Krzemiennymi w Pradziejach 8. Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Warszawa: 309–341.
• 37. Pyżewicz K., Rozbiegalski P., 2012. Sposoby rozpalania ognia w młodszej epoce kamienia na terenie ziem polskich w kontekście badań eksperymentalno-traseologicznych. Światowit, Fascykuł B, Archeologia pradziejowa i średniowieczna. Archeologia Polski 9(50): 259–272.
• 38. Rots V., 2003. Towards an understanding of hafting: the macro- and microscopic evidence. Antiquity 77: 805–815.
• 39. Rots V., 2008a. Hafting and raw materials from animals. Guide to the identification of hafting traces on stone tools. Anthropozoologica 43: 43–66.
• 40. Rots V., 2008b. Hafting traces on flint tools. In: Longo L., Skakun N. (Ed.), “Prehistoric Technology” Years Later: Functional Studies and the Russian Legacy. Proceedings of the International Congress Verona (Italy), 20–23 April 2005. British Archaeological Reports – International Series 1783. Oxford: 75–84.
• 41. Rots V., 2009. The functional analysis of the Mousterian and Micoquian assemblages of Sesselfelsgrotte, Germany: Aspect of tool use and hafting in the European Late Middle Paleolithic. Quartär 56: 37–66.
• 42. Rots V., 2010. Prehension and Hafting Traces on Flint Tools. A Methodology. Leuven University Press, Leuven.
• 43. Rots V., Vermeersch P. M., 2004. Experimental characterization of hafting traces and their recognition in archaeological assemblages. In: Walker E. A., Wenban-Smith F., Healy F. (Ed.), Lithics in Action Papers from the Conference “Lithic Studies in the Year 2000”. Oxbow, Oxford: 156–168.
• 44. Suter P. J., 1993. Holme, Hirschgeweihfassungen und Steinbeilklingen. Gedanken zur Entwicklung des neolithischen Beilen im schweizerischen Mitteland. Jahrbuch der Schweizerischen Gesellschaft für Ur- und Frühgeschichte 76: 27–44.
• 45. Van Gijn A. L., 1990. The Wear and Tear of Flint. Principles of Functional Analysis to Dutch Neolithic Assemblages. Analecta Praehistorica Leidensia 22.
• 46. Van Gijn A. L., 2010. Flint in focus. Lithic Biographies in the Neolithic and Bronze Age. Sidestone Press, Leiden.
• 47. Vaughan P.C., 1985. Use-Wear Analysis of Flaked Stone Tools. University of Arizona Press, Tucson.
• 48. Wentink K., Van Gijn A., Fontijn D., 2011. Changing contexts, changing meanings: Flint axes in Middle and Late Neolithic communities in the northern Netherlands. In: Davis V., Edmonds M. (Eds.). Stone Axe Studies 3. Oxbow, Oxford: 399–408.
• 49. Winiarska-Kabacińska M., 2007. Przywódca neolityczny z Zielonej. Badania traseologiczne. In: Dzieduszycki W., Wrzesiński J. (Ed.), Środowisko pośmiertne człowieka. Funeralia Lednickie, Spotkanie 9. Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Poznań: 169–175.
• 50. Winiarska-Kabacińska M., 2008. Functional analysis as a tool for the interpretation of mortuary practices. A case-study of the Corded Ware Culture graves at Zielona, southern Poland. In: Longo L., Skakun N. (Ed.), “Prehistoric Technology” 40 Years Later: Functional Studies and the Russian Legacy. Proceedings of the International Congress Verona (Italy), 20–23 April 2005. British Archaeological Reports – International Series 1783. Oxford: 331–335.
• 51. Włodarczak P., 2004. Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Karków.
• 52. Włodarczak P., Boroń T., Kurzawska A., Osypińska M., Szczepanek A., Winiarska-Kabacińska M., 2016. Grób kultury ceramiki sznurowej ze stanowiska 10 w Wilczycach, pow. sandomierski. Przegląd Archeologiczny 64: 29–57.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).