Rancieite from clinoptilolite-montmorillonite claystones of the Skole unit (the Polish Flysch Carpathians)

• Autorzy: Franus W. , Manecki A. , Wieser T.

Warianty tytułu

PL

Rancieit z iłowców klinoptilolitowo-montmorillonitowych jednoski skolskiej polskich Karpat fliszowych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Four horizons with Mn-oxide concretions were encountered in Nowa Wieś near Rzeszów in the profile of the Variegated Shale Formation of the Flysch Carpathians. These horizons occur in the upper part of the profile, within the so-called clinoptilolitemontmorillonite clays. The predominating mineral of the concretion examined is rancieite (Mn-oxyhydroxide rich in Ca2+) with the compositions established by scanning microprobe analysis: (Na0.04K0.07Ca1.731Mg0.133Ba0.004Al0.014Fe2+ 0.06)2.052Mn4+ 5.947O13.93 ⋅ (H2O)5.67 for its individually occurring grains, and (Na0.03K0.075Ca1.755Mg0.148Ba0.001Al0.014Fe2+ 0.052)2.048Mn4+ 5.98 O13.94 ⋅ (H2O)5.72 for the grains intergrown with smectite. The Lower Eocene rancieites from Nowa Wieś exhibit the higher content of calcium ions (ca 85%) in interlayer positions and almost completely oxidized manganese known so far.

PL

W dolnoeoceńskich iłowcach klinoptilolitowo-montmorillonitowych w Nowej Wsi koło Rzeszowa stwierdzono występowanie czterech choryzontów z konkrecjami manganowymi. W składzie mineralnym tych konkrecji dominuje rancieit. Wyróżniono dwie jego odmiany o wzorach: I - (Na0.04K0.07Ca1.731Mg0.133Ba0.004Al0.014Fe2+ 0.06)2.052Mn4+ 5.947O13.93 ⋅ (H2O)5.67 II - (Na0.03K0.075Ca1.755Mg0.148Ba0.001Al0.014Fe2+ 0.052)2.048Mn4+ 5.98O13.94 ⋅ (H2O)5.72. Z drugą odmianą związane są zorientowane przerosty smektytu. Pochodzenie badanych konkrecji należy wiązać z procesami diagenezy, co podkreśla bardzo niska zawartość metali ciężkich w porównaniu do typowych głębokomorskich hydrogenicznych konkrecji z osadów współczesnych.

Słowa kluczowe

EN

rancieite; chemical composition; X-ray; IR; DTA; Polish Flysch Carpathians

PL

rancieit; polskie Karpaty fliszowe

• Wydawca: Mineralogical Society of Poland
• Czasopismo: Mineralogia
• Rocznik: 2000
• Tom: Vol. 31, iss. 2
• Strony: 59--73
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Franus W.

• University of Mining and Metallurgy, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Manecki A.

• University of Mining and Metallurgy, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

autor

Wieser T.

• Polish Geological Institute, Skrzatów 1, 31-560 Kraków, Poland

Bibliografia

• BARRESE E., GIAMPAOLO C„ GRUBESI O., MOTTANA A., 1986: Rancieite from Mazzano Romano (Latium, Italy). Miner. Mag. 50, 111-118.
• FINKELMAN R.B., EVANS H.T.Jr., MATZKO J.J., 1974: Manganese minerals in geodes from Chihuachua, Mexico. Miner. Mag. 39, 549-558.
• GUCWAI., WIESER T., 1978: Ferromanganese nodules in the Western Carpathian Flysch deposits of Poland. Rocznik Pol. Tow. Geol. 48, 147-182.
• MUSZYŃSKI M., RAJCHEL ]., SALAMON W., 1978: Concretionary iron and manganese carbonates in Eocene shales of the environs of Dynów near Przemyśl (Flysch Carpathians). Miner. Polon. 9, 111-122.
• POTTER R.M., ROSSMAN G.R., 1979: Tetravalent manganese oxides: identification, hydration and structural relationships by infrared spectroscopy Amer. Miner. 64, 1199-1218.
• RAJCHEL J., 1990: Litostratygrafia osadów górnego palecenu i eocenu jednostki skolskiej. Z. Nauk. AGH, Geologia 48, 1-114.
• RENARD D., BOULEGE J., 1978: Concretions de bioxyde de manganese sudes affleurements granitiquedans une zone de balancement des marees. (Anse de Belmont, France) -1- analyse et mineralogie des encroutements. Mineral. Deposita 13, 65-81.
• WIESER T., 1982: Manganiferous carbonate micronodules of the Polish Carpathian Flysch deposits and their origin. Miner. Polon. 13/1, 25-39.
• WIESER T., 1985: Birnessite micronodules in the Polish Carpathians Flysch deposits. Miner. Polon. 16/2, 23-34.
• WIESER T., 1994: Origin of the lower clinoptilolite-montmorillonite claystones from the Skole Unit of the Flysch Carpathians. Miner. Polon. 25/2, 3-20.