Reducing food waste as a base of innovative Lean Society philosophy

• Autorzy: Dąbrowska Magdalena , Zielińska Anetta , Monastyrskyi Grygorii , Drozda Mariola

Identyfikatory

DOI

10.34659/eis.2023.85.2.585

Warianty tytułu

PL

Ograniczanie marnowania żywności podstawą innowacyjnej filozofii Lean Society

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Due to the high level of losses and food waste nowadays, the problem become global. The main causes of food loss in households are: exceeding shelf life, excessive purchases, damage and low quality, additionally excessive portions of meals, wrong food storage, the bad taste of the product, lack of idea on how to use available ingredients, as well as reckless purchases, too large packaging. Negative effects of food loss can be grouped into three areas: environmental, economic and social, consistent with sustainable development's basic goals. The aim of this article is to present an original proposal for an approach to Lean Society philosophy with respect to the problem of food loss. The authors reviewed conventional and unconventional methods of food preservation, identified available and innovative solutions in terms of reducing food loss and indicated directions and opportunities for reducing food loss on the basis of Lean Society philosophy.

PL

Ze względu na wysoki poziom strat i marnowania żywności w dzisiejszych czasach, problem stał się globalny. Głównymi przyczynami strat żywności w gospodarstwach domowych są: przekroczenie terminu przydatności do spożycia, nadmierne zakupy, zniszczenia i niska jakość, dodatkowo nadmierne porcje posiłków, niewłaściwe przechowywanie żywności, zły smak produktu, brak pomysłu na wykorzystanie dostępnych składników, jak również a także lekkomyślne zakupy, zbyt duże opakowanie. Negatywne skutki utraty żywności można pogrupować w trzy obszary: środowiskowy, ekonomiczny i społeczny, zgodny z podstawowymi celami zrównoważonego rozwoju. Celem artykułu jest przedstawienie oryginalnej propozycji podejścia do filozofii Lean Society w odniesieniu do problemu utraty żywności. Autorzy dokonali przeglądu konwencjonalnych i niekonwencjonalnych metod utrwalania żywności.

Słowa kluczowe

EN

reducing food waste; Lean Society; conventional methods of food preserving; unconventional methods of food preserving; rational food management; prevention

PL

zmniejszenie marnotrawstwa żywności; Lean Society; konwencjonalne metody konserwacji żywności; niekonwencjonalne metody konserwacji żywności; racjonalne zarządzanie żywnością; prewencja

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Economics and Environment
• Rocznik: 2023
• Tom: No. 2
• Strony: 8--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 63 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dąbrowska Magdalena

• Witelon Collegium State University

• https://orcid.org/0000-0002-9305-7123

autor

Zielińska Anetta

• Wroclaw University of Economics and Business

• https://orcid.org/0000-0001-8592-3530

autor

Monastyrskyi Grygorii

• West Ukrainian National University

• https://orcid.org/0000-0001-6694-1960

autor

Drozda Mariola

• Complex of Vocational and Comprehensive High Schools of 29th Infantry Regiment of 2nd Polish Army

• https://orcid.org/0000-0002-8785-8397

Bibliografia

• 1. Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności. Dz. U. poz. 1680 ze zm.
• 2. Adamczyk, G. (2010). Popularność „żywości wygodnej”. Journal of Agrobiznesu i Rozwoju Wsi, 04(18), 5-13. (po polsku).
• 3. Babicz-Zielińska, E., Jeżewska-Zychowicz, M., & Laskowski, W. (2010). Postawy i zachowanie żywności w stosunku do żywności wygodnej. Żywność Nauka Technologia Jakość, 17(4), 141-153. (po polsku).
• 4. Baryłko-Pikielna, N. (1995). Konsument a jakość żywności. Żywność. Technologia. Jakość, 4(5), 3-10. (po polsku).
• 5. Bilska, B., Grzesińska, W., Tomaszewska, M. i Rudziński, M. (2015). Marnotrawstwo żywności jako przykład nieefektywnego zarządzania w gospodarstwach domowych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 17(4), 39-43. (po polsku).
• 6. Borys, T. (2011). Zrównoważony rozwój – jak ładowanie użytkowe. Problemy ekorozwoju, 6(2), 75-81. (po polsku).
• 7. Borys, T. (red.). (2005). Wskaźniki rozwoju. Warszawa-Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko. (po polsku).
• 8. Burchard-Dziubińska, M., Rzeńca, A. i Drzazga, D. (2014). Zrównoważony rozwój-naturalny wybór. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. (po polsku).
• 9. BZSOS. (2016). Marnowanie jedzenia na śmierdzącą sprawę. https://bzsos.pl/wp-content/uploads/2016/10/Raport-Nie-marnuj-jedzenia-2016-_-cz%C4%99%C5%9B%C4%87-1-.pdf (w Polski).
• 10. Ciarko, M. i Paluch-Dybek, A. (2014). Ład ekonomiczny, środowiskowy oraz społeczny triadą rozwoju. Współczesne Problemy Ekonomiczne, 9, 16-27. (po polsku).
• 11. Czaja, S. i Fiedor, B. (2010). Ekonomia środowiska i ekologiczna jako filary ekonomii rozwoju. W: B. Poskrobko (red.), Ekonomia rozwoju (s. 30-53). Białystok: Wyższa Szkoła Ekonomiczna. (po polsku).
• 12. Dąbrowska, A. i Janoś-Kresło, M. (2013). Marnowanie żywności jako problem społeczny. Handel wewnętrzny, 4(345), 14-26. (po polsku).
• 13. Dąbrowska, M., Drozda, M., Monastyrskyi, G. i Zielińska, A. (2022). Lean Society jako innowacyjna filozofia zarządzania współczesnym społeczeństwem. W: J. Lewandowska-Bratek, R. Gnitecka i B. Wątorek (red.), Inteligentna gospodarka (s. 29-53). Poznań: Wydawnictwo PTE. (po polsku).
• 14. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 stycznia 2012 r. w sprawie sposobów zapobiegania marnowaniu żywności: strategie na rzecz bardziej wydajnego łańcucha żywnościowego w UE, Pub. L. nr 52012IP0014, 227E Dz.U. C (2012). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX%3A52012IP0014
• 15. FAO, IFAD i WFP. (2013). Stan braku bezpieczeństwa żywnościowego na świecie 2013. Wielowymiarowość bezpieczeństwa żywnościowego. http://www.fao.org/docrep/018/i3434e/i3434e.pdf
• 16. FAO. (2011). Globalne straty i marnotrawstwo żywności. Zakres, przyczyny i zapobieganie. http://www.fao.org/docrep/014/mb060e/mb060e00.pdf
• 17. Forsyth, P. i Tatar, K. (2004). Jak motywować ludzi. Gliwice: Wydawnictwo Helion. (po polsku).
• 18. Fung, F., Wang, HS i Menon, S. (2018). Bezpieczeństwo żywności w XXI wieku. Dziennik biomedyczny, 41(2), 88-95. https://doi.org/10.1016/j.bj.2018.03.003
• 19. Gawęcki, J. (2002). Żywność nowej generacji aracjonalne żywienie. Żywność Nauka Technologia Jakość, 4(33), 5-15.
• 20. Gawęcki, J. i Mossor-Pietraszewska, T. (red.). (2008). Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu: praca zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (po polsku).
• 21. Górska-Warsewicz, H. (2007). Żywność przystosowana do obciążenia. Przemysł Spożywczy, 7, 36-38. (po polsku).
• 22. Gupta, J. i Vegelin, C. (2016). Cele zrównoważonego rozwoju i rozwój włączający. Międzynarodowe umowy środowiskowe: polityka, prawo i ekonomia, 16(3), 433-448. https://doi.org/10.1007/s10784-016-9323-z
• 23. Harasym, J., Bogacz-Radomska, L. i Olędzki, R. (2016). Postęp cywilizacyjny w produkcji żywności – od żywności do żywności funkcjonalnej. W: M. Maciąg i F. Palakowski (red.), Postęp cywilizacyjny – stan dostępny i perspektywy (s. 106-129). Lublin: Wydawnictwo Naukowe TYGIEL. (po polsku).
• 24. Janicki, A. (1993). Żywność wygodna; definicje i etapy rozwoju. Przemysł Spożywczy, 9, 227-230. (po polsku).
• 25. Janicki, A. (2006). Żywność wygodna. W F. Świderski (red.), Żywność wygodna i żywność funkcjonalna: praca zbiorowa (s. 30-35). Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. (po polsku).
• 26. Kołożyn-Krajewska, D., Bilska, B., Krajewski, K., Wrzosek, M., & Trafiałek, J. (2016). Projekt MOST jako rozwiązanie dostępne dla produkcji i dystrybucji żywności. W: T. Tarko, I. Drożdż, D. Najgebauer-Lejko i A. Duda-Chodak (red.), Innowacyjne Rozwiązania w Technologii Żywności i Żywienia Człowieka (s. 185-194). Kraków: Polskie Towarzystwo Technologów Żywności. (po polsku).
• 27. Kowalczuk, I. (2004). Uwarunkowania konsumpcji koncentratów spożywczych. Acta Scientiarum Polonorum Technologia Alimentaria, 3(1), 187-198. (po polsku).
• 28. Kozłowski, W. i Rutkowska, A. (2018). Megatrendy w konsumpcji żywności i marketingu społecznie zaangażowane. Handel Wewnętrzny, 2(373), 261-269. (po polsku).
• 29. Kraciuk, J. (2015). Bezpieczeństwo żywnościowe z wpływu na środowisko słabo i głęboko zanieczyszczone. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 17(3), 205-209. (po polsku).
• 30. Kraciuk, J. (2016). Bezpieczeństwo żywnościowe w globalizacji sektora rolnego. Journal of Modern Science, 1(28), 251-262. (po polsku).
• 31. Kraciuk, J. (2017). Bezpieczeństwo żywnościowe krajów Unii Europejskiej. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 19(3), 150-155. (po polsku).
• 32. Kraciuk, J. (2018). Bezpieczeństwo żywnościowe Polski na tle wybranych krajów Europy Wschodniej. Zeszyty Naukowe SGGW: Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, (121), 41-53. (po polsku).
• 33. Krzysztofik, B., Dróżdż, T., Sobol, Z., Nawara, P. i Wrona, P. (2015). Metody zabezpieczania i utrwalania surowców oraz produktów spożywczych. Kraków: Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej. (po polsku).
• 34. Kwasek, M. (red.). (2016). Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Analiza strat i marnotrawstwa żywności na świecie w Polsce. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej-Państwowy Instytut Badawczy. (po polsku).
• 35. Leśkiewicz, K. (2012). Bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności–aspekty prawne. Przegląd Prawa Rolnego, 1(10), 179-198. (po polsku).
• 36. Leśkiewicz, K. (2015). Prawne aspekty zapobiegania marnowaniu żywności. Przegląd Prawa Rolnego, 2(17), 119-133. (po polsku).
• 37. Marszałek, A. (2018). Czy możliwe jest rozwiązanie problemu marnotrawstwa spożywczego? Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 54(2), 474-485. (po polsku).
• 38. Maslow, A. (1990). Motywacja i jednostki. Warszawa: PAX. (po polsku).
• 39. Maslow, A. (2004). W stronę psychologii istnienia. Warszawa: Dom Wydawniczy Rebis. (po polsku).
• 40. Matuszczak, A. (2009). Koncepcja rozwoju w środowisku finansowym, sanitarnym i publicznym. Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoskiej, 2, 125-141. (po polsku).
• 41. Max-Neef, M., Elizalde, A. i Hopenhayn, M. (1991). Rozwój na skalę ludzką. Poczęcie, zastosowanie i refleksje ojca. Londyn – Nowy Jork: The Apex Press.
• 42. Michalczyk, J. (2012). Bezpieczeństwo żywnościowe w procesie globalizacji. Ekonomia/Ekonomia, 18, 9-23. (po polsku).
• 43. Michalczyk, J. i Michalczyk, W. (2019). Problem marnotrawstwa i strat wobec zachowania bezpieczeństwa żywnościowego w ujęciu ogólnym. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 63(3), 50-69. (po polsku).
• 44. Miler-Zawodniak, A. (2012). Teoria potrzeb jako współczesna teoria. Obronność. Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej, 4, 101-116. (po polsku).
• 45. Mitka, M. (2020). Marnowanie żywności w gospodarstwach domowych w Polsce. Problemy Ekonomii i Prawa, 4(1), 1-14. (po polsku).
• 46. Molenda, J. (2007). Wybrane niekonwencjonalne metody utrwalania żywności. Medycyna Weterynaryjna, 63(9), 1016-1020. (po polsku).
• 47. Motarjemi, Y., Moy, G. i Todd, E. (red.). (2014). Encyklopedia bezpieczeństwa żywności. San Diego: prasa akademicka.
• 48. Niedek, M. i Krajewski, K. (2021). Problematyka marnowania żywności w Polsce a kształtowanie wzorca konsumpcji. Studia Ecologiae et Bioethicae, 19(2), 17-28. (po polsku).
• 49. Niezabitowska, ED (2017). Architektura-podejście naukowe. Budowniczy, 234(1), 30-31. (po polsku).
• 50. Papuziński, A. (2007). Filozofia rozwoju jako subdyscyplina badań filozoficznych. Problemy ekorozwoju, 2(2), 27-40. (po polsku).
• 51. Rogall, H. (2010). Ekonomia rozwoju. Teoria i praktyka. Poznań: Zysk i S-ka. (po polsku).
• 52. Schmidt, RH i Rodrick, GE (2003). Podręcznik bezpieczeństwa żywności. New Jersey: John Wiley & Sons.
• 53. Sienicka, M. i Kozłowska, J. (2022). Sharing Economy oraz foodsharing w bezpiecznych rozwiązaniach technologicznych. Akademia Zarządzania – Akademia Zarządzania, 6(1), 163-181. (po polsku).
• 54. Sitarz, S. i Janczar-Smuga, M. (2012). Współczesne zagrożenie bezpieczeństwa żywnościowego, możliwość ich kontroli oraz eliminacja. Nauki Inżynierskie i Technologie/Engineering Sciences & Technologies, 2(5), 68-93. (po polsku).
• 55. Skowroński, A. (2006). Zrównoważony rozwój perspektywy cywilizacyjnej. Problemy ekorozwoju, 1(2), 47-57. (po polsku).
• 56. Sokołowski, Ł. M. (2020). O potrzebie całkowitej regulacji, która zapobiega marnowaniu żywności. Przegląd Prawa Rolnego, 1(24), 53-69. (po polsku).
• 57. Stelmach, W. (2008). Jeszcze raz, ale inaczej, o teorii Masłowej. Magister administracji biznesowej, 16(4), 3-6. (po polsku).
• 58. Sztumski, W. (2006). Pomysł opracowania rozwoju a możliwości jej urzeczywistnienia. Problemy ekorozwoju, 1(2), 73-76. (po polsku).
• 59. Śmiechowska, M. (2013). Autentyczność jako zapewnienie jakości żywności. Anna. Acad. Med. Gedan., 43, 175-181. (po polsku).
• 60. Świderski, F. (red.). (2006). Żywność wygodna i funkcjonalna: praca zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. (po polsku).
• 61. Wielgosik, I. (2020). Towar jako przedmiot handlowy. HAN.01. Prowadzenie sprzedaży. Poznań: Wydawnictwo eMPi2. (po polsku).
• 62. Zabłocka, K., Rejman, K. i Prandota, A. (2016). Marnotrawstwo żywności w kontekście racjonalnego gospodarowania nią w gospodarstwach domowych polskich i użytkowych studentów. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego: Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, (114), 19-32. (po polsku).
• 63. Zielińska, A. (2013). Gospodarowanie na obszarach przyrodniczo cennych w Polsce w kontekście rozwoju gospodarczego. Seria: Monografie i Opracowania nr 236. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. (po polsku).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).