Pomiar biokoncentracji zanieczyszczeń w ocenie skażenia środowiska, narażenia organizmów oraz prognozowaniu ekologicznych efektów zanieczyszczeń

• Autorzy: Bonda-Ostaszewska E.

Warianty tytułu

EN

Measurement of pollutants bioconcentration in point of the environmental assessment of contamination, exposure of organisms and forecasting the ecological effects of pollution

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Koncepcja zrównoważonego rozwoju zakłada taki sposób zaspokajania potrzeb współczesnego człowieka, który nie ogranicza możliwości zaspokojenia potrzeb przez przyszłe generacje. Oznacza to, że każde współczesne działanie mające na celu polepszenie jakości życia powinno odbywać się w trosce o zachowanie równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. Nie da się ukryć, że rozwój gospodarczy pociąga za sobą intensywną chemizację środowiska. Rozwój komunikacji i przemysłu oznacza wzrost emisji spalin oraz wytwarzania odpadów przemysłowych, podnoszenie wydajności produkcji rolnej nieodłącznie związana jest z wprowadzaniem do środowiska substancji chemicznych w postaci nawozów sztucznych czy środków ochrony roślin. Stały wzrost populacji ludzkiej związany z podniesieniem jakości życia to dodatkowo zwiększenie ilości odpadów komunalnych. Wszystkie zanieczyszczenia mogą potencjalnie oddziaływać na organizmy bytujące w danym środowisku, co w efekcie może prowadzić do zaburzenia równowagi w ekosystemach. Aby przeciwdziałać temu zjawisku koniecznością staje się więc stałe monitorowanie wpływu zanieczyszczeń na systemy biologiczne.

EN

Intensive environmental contamination by chemicals caused by human activities makes the monitoring of biological systems response necessary. It is difficult to predict the effects of pollutants basing only on measuring their concentrations in the abiotic environment. Toxic effects of pollutant are determined by its bioavailability for the accumulation in the body. Measurement of bioconcentration of pollutants in organisms is one of the types of biomonitoring. This allows the tracking the distribution of pollutants in the environment, not only allowing the assessment of environmental pollution, but also the real threat posed by these pollutants for the organisms living in this environment. Monitoring of bioconcentration of pollutant in conjunction with the analysis of their physiological effects and trophic relationships in ecosystems allows the prediction of ecological effects of pollution.

Słowa kluczowe

PL

biomonitoring; zanieczyszczenia; skażenie środowiska; system biologiczny

EN

biomonitoring; pollutants; ecological effects of pollution; biological system

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Ekonomia i Środowisko
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 2
• Strony: 288--297
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Bonda-Ostaszewska E.

• Uniwersytet w Białymstoku Instytut Biologii ul. Świerkowa 20B,15-950 Białystok

Bibliografia

• D. Kiełczewski, Rozwój zrównoważony w skali regionalnej. Środowisko przyrodnicze – czynnik czy bariera rozwoju?, w: Zrównoważony rozwój – aspekty rozwoju społeczności lokalnych, red. M. Skup, Fundacja Forum Inicjatyw Rozwojowych, Białystok 2009.
• Toksykologia: podręcznik dla studentów, lekarzy i farmaceutów, red. W Seńczuk, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2002.
• CH. Walker i in., Podstawy ekotoksykologii ,Wyd. Naukowe PWL, Warszawa 2002.
• T. Włostowski, E. Bonda, A. Krasowska, Free-ranging European bisons accumulate more cadmium in liver and kidneys than domestic cattle in north-eastern Poland, "Science of the Total Environment” 2006 nr 364, s. 295-300.
• S.P. Hopkin, In situ biological monitoring of pollution in terrestrial and aquatic ecosystems w: Handbook of Ecotoxicology, red. P. Calaw, Blakwell, Oxford 1993, s. 397-42.
• A. Kłos, Porosty – biowskaźniki i biomonitory zanieczyszczenia środowiska „Chemia, Dydaktyka, Ekologia, Metrologia” 2007 nr 12(1-2), s. 61-77.
• E. Malzahn, J. Wójcik, Metody stosowane w bioindykacji środowiska leśnego Puszczy Białowieskiej „Acta Agrophysica” 2012 nr 19(2), s. 355-364.
• M.C. Duff, M.L. Ramsey, Accumulation of radiocesium by mushrooms in the environment: a literature review “Journal of Environmental Radioactivity” 2008 nr 99(6), s. 912-32.
• K. Hove i in., Fungi; a major source of radiocesium contamination of grazing ruminants in Norway Health Physics” 1990 nr 59, s. 189-192.
• M. Rościszewska i in., Zależność między zawartością niektórych metali ciężkich w podłożu i w dżdżownicy – Eiseniafetida, „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie” 2001 nr 386(36), s. 121-127.
• A. Roman, Kumulacja pierwiastków śladowych w organizmach pszczół w zależności od stopnia antropopresji środowiska ich życia, „Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu” 2004 nr 488, s. 361-366.
• H. Fisher, Cadmium in seawater by mussels: regionaldecline established, "Marine Ecology Progress Series” 1989 nr 55, s. 159-169.
• A.J. Gunther i in., Long-term bioaccumulation monitoring with transplanted bivalves in the San Francicso Estuary, "Marine Pollution Bulletin” 1999 nr 38, s. 170-181.
• O. Cattani i in., Biomonitoring of mercury pollution in wetland near Ravenna, Italy, by translocated bivalves (Mytilusgalloprovincialis), “Environmental Toxicology and Chemistry” 1999 nr 18, s. 1801-1805.
• T.M. Traczewska, Biologiczne metody oceny skażenia środowiska , Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 20 1 1.
• T. Włostowski, K. Dmowski, E. Bonda-Ostaszewska, Cadmium accumulation, metallothionein and glutathione levels, and histopathological changes in the kidneys and liver of magpie (Picapica) from zinc smelter area, „Ecotoxicology” 2010 nr 19, s. 1066-1073.
• Z. Dobrzański i in., Jaja drobiu wodnego jako indykator skażenia środowiska wiejskiego, „Acta Agrophysica” 2003 nr 1(3), s. 395-401.
• CH. Walker i in., Podstawy ekotoksykologii, Wyd. Naukowe PWL, Warszawa 2002.
• M. Damek-Poprawa, K. Sawicka-Kapusta, Damage to the liver, kidney, and testis with reference to burden of heavy metals in yellow-necked mice from areas around steelworks and zinc smelters in Poland “Toxicology” 2003 nr 186, s. 1-10.
• R. Wrzesień, E. Rudzińska-Wrzesień, M. Chudzicka, Problemy kumulacji wybranych metali ciężkich w organizmach bażanta i zająca związane z ich bazą żerową, „Annals of Warsaw Agricultural Uniwersity” 1999, s. 247-250.
• S. Satarug i in., A global perspective on cadmium pollution and toxicity in non-occupationally exposed population “Toxicology Letters” 2003 nr 137, s. 65-83.
• R. Swiergosz, Tissue changes in animals and their population effects, w: Demography in ecotoxicology, red. J. Kammenga, R. Laskowski, John Wiley&Sons Ltd 2000, s. 241-261.