Metylenodifenylodiizocyjan - mieszanina izomerów

• Autorzy: Sapota A. , Kilanowicz A

Warianty tytułu

EN

Methylenediphenyl diisocyanate

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Metylenodifenylodiizocyjanian (MDI) stosowany w przemyśle jest na ogół mieszaniną trzech izomerów: diizocyjanianu 4,4’-metylenodifenylu ( 97%); diizocyjanianu 2,4’-metylenodifenylu (1,5 ÷ 2,5%) oraz diizocyjanianu 2,2’-metylenodifenylu ( 0,5%). Związki te występują w postaci białych lub jasnożółtych kryształów, lub płatków. Związek charakteryzuje się dużą aktywnością chemiczną, która przejawia się w samorzutnych reakcjach ze wszystkimi niemal związkami zawierającymi aktywne atomy wodoru, stwarzając zagrożenie pożarowe i wybuchowe. MDI jest stosowany głównie jako monomer do produkcji polimerów poliuretanowych mających powszechne zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Szacuje się, że w Polsce narażonych na działanie MDI jest kilkaset osób. MDI w warunkach przemysłowych wchłania się do organizmu głównie w drogach oddechowych. Z dostępnej literatury wynika, że większość opisanych skutków (zarówno ostrych, jak i przewlekłych) toksycznego działania MDI na ludzi narażonych zawodowo jest na ogół wynikiem narażenia mieszanego na różne diizocyjaniany (w tym diizocyjanian toluenu – TDI). Do głównych skutków toksycznego działania MDI u ludzi należy działanie drażniące na błony śluzowe dróg oddechowych, oczy i skórę. Związek ten wykazuje ponadto działanie uczulające w następstwie narażenia drogą oddechową. U ludzi narządem krytycznym w przypadku narażenia przewlekłego na MDI, podobnie jak dla innych di- izocyjanianów, jest układ oddechowy. Uważa się, że związek może być jedną z przyczyn zawodowej astmy oskrzelowej. Pomimo złożonego, mieszanego narażenia zawodowego na MDI należy podkreślić fakt, iż u ludzi narażonych na związek o stężeniach 0,005 ÷ 0,01 mg/m3 nie stwierdzano zmian czynnościowych w układzie oddechowym. Na podstawie wyników badań doświadczalnych na zwierzętach przeprowadzonych zarówno w warunkach narażenia ostrego, jak i przewlekłego inhalacyjnego można stwierdzić również, że układ oddechowy jest narządem docelowym działania MDI. Wyniki badań mutagenności i genotoksyczności w warunkach in vitro i in vivo są niejednoznaczne i w rezultacie nie dostarczają przekonującego dowodu działania mutagennego i genotoksycznego MDI. W Niemczech MDI zakwalifikowano do 4. grupy substancji rakotwórczych, czyli substancji o potencjalnym działaniu rakotwórczym, dla których główną rolę odgrywa niegenotoksyczny mechanizm tego działania. IARC zaliczył MDI do grupy 3., czyli substancji, które nie mogą być klasyfikowane pod względem działania rakotwórczego na ludzi. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono danych na temat wpływu narażenia na MDI na płodność, natomiast z badań nad rozwojem prenatalnym i postnatalnym u samic szczurów narażonych inhalacyjnie wynika, że związek powodował nieznaczny, choć istotny statystycznie, wzrost występowania częstości opóźnień kostnienia mostka, co w przyszłości może prowadzić do opóźnień w rozwoju (potencjalne działanie fetotoksyczne). Za podstawę ustalenia wartości NDS (najwyższego dopuszczalnego stężenia) MDI przyjęto wyniki dwuletnich badań inhalacyjnych na szczurach przeprowadzonych przez Hoymanna i in. (1995). Samice szczura Wistar narażano przez 2 lata na 4,4’-MDI (aerozol) o stężeniach: 0; 0,23; 0,7 lub 2,05 mg/m3 przez 17 h/dzień/5 dni/tydzień/24 miesiące. Uzyskane wyniki badań potwierdziły upośledzenie funkcji płuc w postaci zaporowo-restrykcyjnych zaburzeń z upośledzeniem dyfuzji i zwiększeniem masy płuc zależnej od wielkości stężenia oraz istotne zmniejszenie niektórych parametrów spirometrycznych. Wyniki badań histopatologicznych wykazały w płucach obecność odczynów zapalnych ze zwiększeniem limfocytów, jak również zależne od wielkości dawki zmiany w płucach obejmujące śródmiąższowe i okołooskrzelowe włóknienie, bronchiolozację pęcherzyków płucnych i rozrost nabłonka pęcherzyków płucnych. Za podstawę obliczeń wartości NDS MDI przyjęto wyznaczoną na podstawie wyników badań histopatologicznych wartość LOAEL równą 0,23 mg/m3. Zaproponowano przyjęcie stężenia 0,03 mg/m3 za wartość NDS 4,4’-MDI i pozostałych izomerów oraz mieszaniny izomerów MDI, a także wartość NDSCh (najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego) równą 0,09 mg/m3, ze względu na drażniące i uczulające działanie związku na układ oddechowy Zaproponowane wartości normatywów higienicznych powinny zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym i uczulającym MDI na układ oddechowy. Ze względu na działanie drażniące i uczulające związku, głównie na układ oddechowy, należy oznakować izomery MDI i ich mieszaninę literami „I” oraz „A”.

EN

Methylenediphenyl diisocyanate (MDI) is a mixture of three isomers ( 4,4-methylenediphenyl diisocyanate, > 97%, 2,4-methylenediphenyl diisocyanate, 1.5 ± 2.5% and 2,2- methylenediphenyl diisocyanate, > 0.5%) that occurs in the form of white or light yellow crystals or flakes. MDI is characterized by a high chemical activity, manifested by spontaneous reactions with almost all compounds containing one or more active hydrogen atoms; it generates fire and explosion hazards. MDI is mostly used as a monomer in the production of polyurethane polymers, which have many important uses in different branches of industry. It is estimated that several hundred persons are exposed to MDI in Poland. In industrial conditions, MDI enters the human body mainly via inhalation. Toxic effects (both acute and chronic) 8in persons occupationally exposed to MDI usually result from a mixed exposure to varied diisocyanates. Irritation of airways, eyes, skin and mucous membranes is the major effect of MDI. In addition, this compound has been observed to induce sensitization after inhalation exposure. In chronic human exposure to MDI and other diisocyanates, the airways are the target organ. It is thought that this compound may be one of the causes of occupational bronchial asthma. Despite the fact that MDI occupational exposure is complex and mixed, no functional changes in the respiratory tract have been found in people exposed to this compound at a concentration of 0.005 ÷ 0.01 mg/m3. The results of animal studies on inhalation exposure (both acute and chronic) show that MDI exposure is also targeted at the airways. The results of in vitro and in vivo studies of mutagenicity and genotoxicity are inconsistent, thus they do not provide irrefutable evidence that MDI exerts mutagenic and genotoxic effects. In Germany, MDI has been categorized as group 4 ― substances potentially carcinogenic, in which the non-genotoxic mechanism of carcinogenic effect plays a major role. The International Agency for Research on Cancer (IARC) has categorized MDI as group 3 ― not classifiable as to its carcinogenecity to hum ans.

Słowa kluczowe

PL

metylenodifenylodiizocyjanian; MDI; diizocyjanian metylenodifenylu; działanie toksyczne; narażenie zawodowe; NDS

EN

methylenediphenyl isocyanate; MDI; diisocyanatodiphenylmethane; toxicity; occupational exposure; MAC

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2009
• Tom: Nr 4 (62)
• Strony: 59--88
• Opis fizyczny: Bibliogr. 97 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sapota A.

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi 90-151 Łódź ul. J. Muszyńskiego 1

autor

Kilanowicz A

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi 90-151 Łódź ul. J. Muszyńskiego 1

Bibliografia

• 1.ACGIH, American Conference of Governmental Industrial Hygienists (2001) Documentation of the threshold limit values and biological exposure indices. Sixth ed. American Conference of Governmental Industrial Hygienists. Inc. Cincinnati.
• 2.ACGIH, American Conference of Governmental Industrial Hygienists (2007) Documentation of the threshold limit values.
• 3.Andersen M. i in. (1980) Mutagenic action of isocyanates used in the production of polyurethanes. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health 6, 221–226.
• 4.Baur X. (1983) Immunologic cross-reactivity between different albumin-bound isocyanates. J. Allergy Clin. Immunol. 71, 197–205.
• 5.Baur X., Dewair M., Rommelt H. (1984) Acute airway obstruction followed by hypersensitivity pneumonitis in an isocyanate (MDI) worker. J. Occup. Med. 26(4), 285–287.
• 6.Baur X., Fruhmann G. (1981) Specific IgE antibodies in patients with isocyanate asthma. Chest 80, 73–76.
• 7.Bolognesi C. (1999) International workshop on biomarkers for isocyanates. Scand. J. Work Environ. Health 25 (2), 157–159.
• 8.Bunge W., Ehrilicher H., Kimmerle G. (1977) Medical aspects of work with surface coating systems using the spraying technique. Z Arbeitsmed Arbeitswschutz Prophylaxe 4 (spec. ed.), 1–46.
• 9.Buschmann J. (1994) Teratogenicity study of monomeric 4,4’-methylenediphenyl diisocyanate (MDI) aerosol after inhalation exposure in Wistar rats. Poster presented at the 22nd Annual Conference of the European Teratology Society. Prague.
• 10.Buschmann J. i in. (1996) Embryotoxicity study of monomeric 4,4’-methylenediphenyl diisocyanate (MDI) aerosol after inhalation exposure in Wistar rats. Fundam. Appl. Toxicol. 32, 96–101.
• 11.Butcher B.T. i in. (1977) Longitudinal study of workers employed in the manufacture of toluene-diisocyanate. Am. Rev. Respir. Dis. 116, 411–421.
• 12.CalEPA (1997a) Toxic air contaminant identification list compound summaries. Final Report. State of California, California Environmental Protection Agency (CalEPA), Air Resources Board, Stationary Sources Division. September 1997, 691–693.
• 13.CalEPA (1997b) Chronic toxicity summary: methylene diphenyl diisocyanate polymer [W:] Determination of chronic toxicity reference levels. Draft for public review. A521–A525.
• 14.CCOHS (1987) Chemical Hazard Summary. Methylene biphenyl isocyanate (MDI) and polymethylene polyphenyl isocyanate (PMPPI). Canadian Centre for Occupational Health and Safety 30.
• 15.Chadwick D.H., Cleveland T.H. (1981) Organic isocyanates. [W:] Encycolpaedia of chemical technology. [Red.] Kirk-Othmer. Third ed., vol. 13. New York, Wiley, 789–818.
• 16.CHEMFINDER (1999) Chemfinder searching on-line. Cambridge Soft Corporation, Cambridge, MA. URL [http://www.chemfinder.com].
• 17.CICAD, Concise International Chemical Assessment Document 27 (2000) Diphenylmethane diisocyanate (MDI). Geneva, World Health Organization.
• 18.Clowes H.M. (1997) In vitro absorption from various doses of MDI through guinea pig, rat and human skin. Alderley Park Macclesfield, Cheshire UK, Central toxicology laboratory. Report No. CTL/P/5348, III Project 125, 3.
• 19.Dangerous properties of industrial materials (1989) [Red.] N.I. Sax. 7th ed. New York, Van Dusen, Van Nostrand Reinhold.
• 20.DFG (2006) Occupational toxicants. Critical data evaluation for MAK values and classification of carcinogens. Deutsche Forschungsgemeinschaft, VCH, 8, 65–95.
• 21.Duprat P., Gradiski D., Marignac B. (1976) Irritating and allergising power of two isocyanates. Toluene diisocyanate (TDI) and diphenylmethane diisocyanate (MDI). Eur. J. Tox. 9, 41–53.
• 22.EPA (1998) Toxicological Review of methylene diphenyl diisocyanate (MDI). In support of summary information on the integrated risk information system (IRIS). Washington, US Environmental Protection Agency, DC. February.
• 23.EU Risk Assessment Report (2005) Methylenediphenyl diisocyanate (MDI). Belgium, Final Report, 3rd Priority List, vol. 59.
• 24.Fabbri L. i in. (1976) Epidemiology of chronic non-specific lung disease in a population exposed to isocyanate. II. Analysis of respiratory impairment. Med. Lavoro 67 (4), 305–314.
• 25.Gahlmann R. (1993) A critical review for the International Isocyanate Institute. Wuppeltal, Bayer AG, Institute for Toxicology.
• 26.Gledhill A. i in. (2005) Absorption, distribution, metabolism and excretion of an inhalation dose of [14C] 4,4’-methylenediphenyl diisocyanate in the male rat. Xenobiotica 35(3), 273–292.
• 27.Griffiths-Johnson D. i in. (1990) Late-onset pulmonary responses in guinea pigs sensitized by inhalation of diphenylmethane-4,4’-diisocyanate (MDI). The Toxicologist 10, 222.
• 28.Hagmar L. i in. (1993b) Incidence of cancer and exposure to toluene diisocyanate and methylene diphenyldiisocyanate: a cohort based case–referent study in the polyurethane foam manufacturing industry. British Journal of Industrial Medicine 50, 1003–1007.
• 29.Hagmar L. i in. (1993a) Incidence of cancer and exposure to toluene diisocyanate and methylene diphenyldiisocyanate: a cohort based case-referent study in the polyurethane foam manufacturing industry. Brit. J. Ind. Med. 50, 1003–1007.
• 30.Hagmar L., Welinder H., Mikoczy Z. (1993c) Cancer incidence and mortality in the Swedish polyurethane foam manufacturing industry. Brit. J. Ind. Med. 50, 537–543.
• 31.Heinrich U. i in. (1991) Inhalation exposure of rats to 4,4’-methylenediphenyl-diisocyanate (MDI). Abstract of paper P6. 8, Seventh International Symposium on Inhaled Particles, The British Occupational Hygiene Society, Edinburgh [cyt. za EU Risk Assesment 2005].
• 32.Herbold B. (1980a) Desmodur 44M (MDI), Salmonella/Microsomen Test zur Untersuchung auf punkmutagene Wirkung, Bayer Institute für Toxikologie, Report 9130.
• 33.Herbold B. (1980b) Desmodur 44M (MDI), Erganzung zum Bericht 9130 vom 9 May 1980, Salmonella/Microsomen Test zur Untersuchung auf punkmutagene Wirkung, Bayer Institute für Toxikologie, Report nr 9303.
• 34.Herbold B.A. (1990) Special study, Salmonella/Microsome Test with Desmodur 44V20 using TA100. Bayer AG, Fachbereich Toxicology, Report nr 19561.
• 35.Herbold B.A. (1996a) 2,4’-MDI (in DMSO) Salmonella/Microsome test. Bayer AG, Fachbereich Toxicology, Report No. 25574, 25 October 1996.
• 36.Herbold B.A. (1996b) VP PU 1806 (in DMSO) Salmonella/Microsome test. Bayer AG, Fachbereich Toxicology, Report nr 25625.
• 37.Herbold B.A. (1996c) 2,4’-MDI, First Addendum to the final report, Salmonella/Microsome test. Bayer AG, Fachbereich Toxicology, Report nr 25574A.
• 38.Herbold B. i in. (1998) Studies on the effect of the solvents dimethylsulfoxide and ethyle-neglycoldimethylether on the mutagenicity of four types of diisocyanates in the Salmonella/microsome test. Mut. Res. 412, 167–175.
• 39.Holmén A. i in. (1988) Comparison among five mutagenicity assays in workers producing polyurethane foams. Int. Arch. Occup. Environ. Health 60, 175–179.
• 40.Hoymann H.G., Buschmann J., Heinrich U. (1995) Examinations about the chronic toxicity/ carcinogenicity of 4,4’-methylene diphenyl diisocyanate (MDI). Hannover, Fraunhofer Institute for Toxicology and Aerosol Research (Report nr 116-06-084) [cyt. za EU Risk Assesment 2005].
• 41.Ishizu S., Goto T. (1980) Preliminary study on skin sensitisation caused by MDI solution. Report to the International Isocyanate Institute.
• 42.Jang A. i in. (2000) Increase in airway hyperresponsiveness among workers exposed to methylene diphenyldiisocyanate compared to workers exposed to toluene diisocyanate at a petrochemical plant in Korea. Am. J. Ind. Med. 37, 663–667.
• 43.JETOC (1992) Micronucleus test. Report of the Japan Chemical Industry Ecology, Toxicology and Information Centre, August (1982).
• 44.Kaaria K. i in. (2001) Exposure to 4,4'-methylenediphenyl diisocyanate (MDI) during moulding of rigid polyurethane foam: determination of airborne MDI and urinary 4,4'-methylenedianiline (MDA). Analyst. Apr, 126(4), 476–9.
• 45.Łata A., Jutel M. (2005) Występowanie alergii kontaktowej wśród osób zatrudnionych w przemyśle elektrotechnicznym. Postępy Dermatologii i Alergologii 22, 278–282.
• 46.Lee H.S. i in. (1990) Occupational asthma due to isocyanates in Singapore. Singapore Med. J. 31(5), 434–438.
• 47.Lozewicz S. i in. (1987) Outcome of asthma induced by isocyanates. Br. J. Dis. Chest 81(1), 14–22.
• 48.Lutz W., Pałczyński C. (2002) Molekularne i immunologiczne uwarunkowania astmy wywołanej przez izocyjaniany: obecny stan wiedzy. Alergia Astma Immunologia 7(3), 131–139.
• 49.Maki-Paakkanen J., Norppa H. (1987) Chromosome aberrations and sister-chromatid exchanges induced by technical grade toluene diisocyanate and methylenediphenyl diisocyanate in cultured human lymphocytes. Toxicol. Lett. 36(1), 37–43.
• 50.Mapp C.E. i in. (1988a) Occupational asthma due to isocyanates. Eur. Respir. J. 1(3), 273–279.
• 51.Mapp C.E. i in. (1988b) Persistent asthma due to isocyanates. A follow-up study of subjects with occupational asthma due to toluene diisocyanate (TDI). Am. Rev. Respir. Dis. 137, 1326–1329.
• 52.Marczynski B. i in. (1992) DNA damage in human white blood cells after inhalative exposure to methylenediphenyl diisocyanate (MDI) – case report. Toxicology Letters 60(2), 131–138.
• 53.Marczynski B. i in. (1994a) Untersuchungen zur gentoxizität und apoptose im blut von diisocyanat-exponierten arbeitern. Atemw. Lungen Kr. 20, 456–457.
• 54.Marczynski B. i in. (1994b) Analysis of DNA fragmentation in white blood cell debris of workers exposed to diisocyanates. Book of Abstracts-Eurotox’94. Toxicol. Letters 74 (1), 53.
• 55.McGregor D.B., Harris W.J., Ross C.A. (1981a) Testing the mutagenic potential of HE1002 in the mouse lymphoma test. Inveresk Research International Report 1906, January 1981, to Bayer AG Institut für Toxikologie.
• 56.McGregor D.B., Harris W.J., Ross C.A. (1981b) Testing the mutagenic potential of HE1003 in the mouse lymphoma assay. Inveresk Research International Report 1883, January 1981, to Bayer AG Institut für Toxikologie.
• 57.Mobay Chemical Co. (1961) Toxicity and safe handling of isocyanates [cyt. za EU Risk Assesment 2005].
• 58.NIOSH (1988) Health hazard evaluation. Report Heta-87-099-1938. Louisiana-Pacific Corporation, Olathe, Colorado, National Institute for Occupational.
• 59.Norppa H. (1999) International workshop on biomarkers for isocyanates. Scand. J. Work Environ. Health 25 (2),157–159.
• 60.Norppa H. i in. (2000) Cytogenetic biomarkers in occupational exposure to diisocyanates: influence of genetic polymorphisms of metabolic enzymes. Environmental Mutagen Society Annual Meeting, New Orleans, April 8-12, abstract 146. Environ. Molec. Mutag. 35 (31), 45.
• 61.Pauluhn J. (1993) Test methods for respirtatory sensitization. Presenstation EUROTOX 1993, Arch. Toxicol., supp. 16.
• 62.Pauluhn J., Gollapudi B. (2001) MDI. Bone marrow micronucleus assay following inhalation exposure to the rat. III Project 179, III report 11418, 177.
• 63.Pauluhn J., Mohr U. (1994) Assessment of respiratory hypersensitivity in guinea-pigs sensitized to diphenylmethane-4,4’-diisocyanate (MDI) and challenged with MDI, acetylcholine or MDI-albumin conjugate. Toxicol. 92, 53–74.
• 64.Pauluhn J. i in. (2001) Bone marrow micronucleus assay in Brown-Norway rats exposed to diphenyl-methane-4,4’-diisocyanate. Arch. Toxicol. 75, 234–242.
• 65.Pauluhn J., Vohr H.W. (2006) Partial C-fiber ablation modulates diphenylmethane-4,4'-diisocyanate (MDI)-induced respiratory allergy in Brown Norway rats. Toxicology. Dec 7, 228(2-3), 188–99.
• 66.Pham Q.T. i in. (1978) Isocyanates and respiratory function. A study of workers producing polyurethane foam moulding. Ann. Occup. Hyg. 21, 121–129.
• 67.Pham Q.T. i in. (1988) Effects of chronic exposure to diisocyanates. Bull. Eur. Physiopathol Respir 23(6), 561–564 [cyt. za EPA 1999a].
• 68.Poole A., Harris W.J. (1980a) Testing of the cell transformation activity of HE1002. Inveresk Research International, Report 1862, November 1980, Bayer AG Institut für Toxicologie.
• 69.Poole A., Harris W.J. (1980b) Testing of the cell transformation activity of HE1003. Inveresk Research International, Report 1863, November 1980, Bayer AG Institut für Toxicologie.
• 70.Rattray N. i in. (1994) Induction of respiratory hypersensitivity to diphenylmethane-4,4'-diisocyanate (MDI) in guinea pigs. Influence of route of exposure. Toxicology 88, 15–30.
• 71.Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy DzU nr 217, poz. 1833 ze zm.; DzU 2005, nr 212, poz. 1769, DzU 2007, nr 161, poz. 1142.
• 72.Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 2 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. DzU nr 199, poz. 1948.
• 73.Saia B. i in. (1976) Epidemiology of chronic non-specific lung disease in a population exposed to isocyanate. I. Analysis of symptoms. Med. Lavoro 67 (3), 278–284 [cyt. za CICAD 2000].
• 74.Sangha G.K., Alarie Y. (1979) Sensory irritation by toluene diisocyanate in single and repeated exposures. Toxicol. Appl. Pharmacol. 50, 533–547.
• 75.Seel K. i in. (1999) Chemical behaviour of seven aromatic diisocyanates (toluenediisocyanates and diphenylmethanediisocyanates) under in vitro conditions in relationship to their results in the Salmonella/microsome test. Mutat Res. 438(2): 109–23.
• 76.Shimizu H. (1985) The results of microbial mutation test for forty-three industrial chemicals. Jpn. J. Ind. Health 27, 400–419.
• 77.Siegel P.D. i in. (1999) Genotoxicity and immunological changes in isocyanate exposed brown Norway rats. The Toxicol. 48 (1S), abstract 609, 130.
• 78.Sittig M. (1991) Handbook of toxic and hazardous chemicals and carcinogens. 3rd ed. NJ, Noyes Publications, Park Ridge.
• 79.Styles J.A. (1977) A method for detecting carcinogenic organic chemicals using mammalian cells in culture. Br J Cancer. 36(5): 558–63.
• 80.Sorahan T., Nichols L. (2001) Mortality and cancer morbidity of production workers in the United Kingdom flexible polyurethane foam industry: updated findings, 1958-98. III draft report 3 May.
• 81.Sorahan T., Nichols L. (2002) Mortality and cancer morbidity of production workers in the UK flexible polyurethane foam industry: updated findings 1958-98. Occup. Environ. Med. 59, 751–758.
• 82.Sorahan T., Pope D. (1993) Mortality and cancer morbidity of production workers in the United Kingdom flexible polyurethane foam industry. British Journal of Industrial Medicine 50, 528–536.
• 83.Sulotto F. i in. (1990) Short-term respiratory changes in polyurethane foam workers exposed to low MDI concentrations. Int. Arch. Occup. Environ. Health 62(7), 521–524.
• 84.Thorne P.S., Hillebrand J.A., Karol M.H. (1986) Pulmonary irritation and hypersensitivity in guinea pigs exposed to 4,4’-diphenylmethane diisocyanate (MDI) aerosol. Toxicologist 6, 15.
• 85.Van Dusen J. (1996) Ambient air quality guidelines for methylene diphenyl diisocyanate (MDI). Report nr 96-08. Winnipeg, Air Quality Management Section, Manitoba Environment, MB.
• 86.Vandenplas O. i in. (1993a) Occupational asthma and extrinsic alveolitis due to isocyanates: current status and perspectives. Brit. J. Indust. Med. 50, 213–228.
• 87.Vandenplas O. i in. (1993b) Hypersensitivity pneumonotis-like reaction among workers exposed to diphenylmethane diisocyanate (MDI). Am. Rev. Respir. Dis. 147, 338–346.
• 88.Vock E.H., Lutz W.K. (1995) Investigation of adduct formation of 4,4’-methylenediphenyldiisocyanate (MDI) or 4,4’-methylenedianiline (MDA) with DNA or chromatin protein in dermally-exposed rats. International Isocyanate Institute, III-Project number 123-EU-MTX, 28 November 1995.
• 89.Vock E.H. i in. (1995) 32P-Postlabeling analysis of DNA adducts formed in vitro and in rat skin by methylenediphenyl-4,4’-diisocyanate (MDI). Toxicol. Letters 76, 17–26.
• 90.Vock E.H. i in. (1996) 32P-postlabeling of a DNA adduct derived from 4,4’-methylenedianiline in the olfactory epithelium of rats exposed by inhalation to 4,4’-methylenediphenyl diisocyanate. Carcinogenesis 17(5), 1069–1073.
• 91.Vock E.H., Lutz W.K. (1997) Distribution and DNA adduct formation of radiolabeled methylenediphenyl-4,4’-diisocyanate (MDI) in the rat after topical treatment. Toxicology Letters 92, 93–100.
• 92.Vock E.H. i in. (1998) Investigation of the induction of DNA double-strand breaks by methylenediphenyl-4,4'-diisocyanate (MDI) in cultured human lung epithelial cells. Toxicol. Sci. 46, 83–89.
• 93.Wazeter F.X. (1964) Acute inhalation toxicity (LC50) in male albino rats 12.3.64. International Research and Development Corporation (unpublished report) [cyt. za EU Risk Assesment 2005].
• 94.Weyel D., Schaffer R. (1985) Pulmonary and sensory irritation of diphenylmethane-4,4'- and dicyclohexylmethane-4,4'-diisocyanate. Toxicol. Appl. Pharmocol. 77, 427–433.
• 95.Woolrich P.F. (1982) Toxicology, industrial hygiene and medical control of TDI, MDI and PMPPI. American Industrial Hygiene Association Journal 43, 89–97.
• 96.Zeiger E. (1987) Salmonella mutagenicity test: III. Result from testing of 225 chemicals. Environmental Mutagenesis 9(9), 1–110.
• 97.Zhong B.Z., Siegel P.D. (2000) Induction of micronuclei following exposure to methylene Di-phenyl diisocyanate. Potential genotoxic metabolites. Toxicol. Sci. 58, 102–108.