Współczesne murale w Opolu - lokalizacja i znaczenie w przestrzeni miejskiej

• Autorzy: Szczegielniak Anna

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0016.0604

Warianty tytułu

EN

Contemporary murals in Opole - location and importance in the urban space

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W Polsce od kilkunastu lat powstaje coraz więcej murali, a prace polskich muralistów charakteryzują się wysokim poziomem. Szczególnie wiele murali można spotkać w największych miastach, ale ten rodzaj street artu pojawia się również w mniejszych ośrodkach - jak Opole. W artykule przeanalizowano 64 murale zlokalizowane w tym mieście. Zastosowano następujące metody badawcze: analiza źródeł internetowych, wywiady, wizje lokalne, analiza lokalizacji urbanistycznej oraz architektonicznej. Na podstawie wykonanych analiz zauważono skupisko murali w centralnej części miasta, a jednocześnie w ostatnich latach tendencję do lokalizowania murali poza centrum. Wyróżniono sześć typów lokalizacji murali: ślepa ściana budynku, ściana budynku z oknami/drzwiami, strefa wejściowa do budynku, brama/przejście, mur, filar mostu/wiaduktu. Najpopularniejszymi typami lokalizacji są - mury, ślepe ściany budynków, filary mostów. W Opolu, podobnie jak w innych miastach, w których powstają murale - często do tworzenia tego typu obrazów wykorzystywane są miejsca o zdegradowanym charakterze. Dokonano oceny znaczenia badanych murali w przestrzeni miasta. Za murale o największym znaczeniu uznano te, które: zajmują całą płaszczyznę na której się znajdują, są dużych rozmiarów, zlokalizowane w centrum miasta i dobrze widoczne. Za murale o średnim znaczeniu uznano te, które spełniały tylko trzy z tych warunków, za murale o znikomym znaczeniu w mieście uznano te, które spełniały dwa lub mniej z tych warunków. Badania opisane w niniejszym artykule - to jest skatalogowanie opolskich murali oraz stworzenie mapy - mogą być przydatne przy opracowywaniu materiałów promocyjnych miasta, np. szlaku zwiedzania opolskich murali, mapy poszukiwań murali itp. Z kolei metoda oceny znaczenia murali w przestrzeni miejskiej może pozwolić w przyszłości na sprawne planowanie lokalizacji kolejnych.

EN

In Poland, more and more murals are being created in the last several years. The works of Polish muralists are known for their high quality. Particularly high number of murals can be found in the largest cities, but this type of street art also appears in smaller cities - such as Opole. In the article 64 murals located in this city were analysed. The following research methods were used: analysis of Internet sources, interviews, local visions, analysis of the urban and architectural location of murals. Based on the analyses carried out, a cluster of murals in the central part of the city was noticed, and at the same time in recent years a tendency to locate murals outside the city center. Six types of mural locations were distinguished: blind wall of the building, wall of the building with windows/doors, entrance zone to the building, gate/passage, fence wall, pillar of the bridge/viaduct. The most popular types of locations are - fence walls, blind walls of buildings, pillars of bridges. In Opole, as in other cities where murals are created - places with a degraded character are often used to create this type of paintings. The significance of the studied murals in the city space was also assessed in the article. Murals of the greatest importance were those that: occupy the entire surface which they are located on, are of large size, located in the city center and well visible. Murals of medium importance were considered to be those that met only three of these conditions, murals of negligible importance in the city were considered to be those that met two or less of the above conditions. The research described in this article - i.e. cataloguing Opole murals, and creating a mural map can be useful in developing promotional materials of the city, e.g. a trail of Opole murals, a map of mural searches, etc. In turn, the method of assessing the importance of murals in urban space may allow for efficient planning of the location of subsequent murals in the future.

Słowa kluczowe

PL

sztuka uliczna; mural; przestrzeń miejska; Opole; lokalizacja; znaczenie

EN

street art; mural; urban space; Opole; location; importance

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2022
• Tom: R.26, nr 11
• Strony: 44--53
• Opis fizyczny: Bibliogr. 73 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Szczegielniak Anna

• Politechnika Opolska, Wydział Budownictwa i Architektury

• https://orcid.org/0000-0002-1212-249X

Bibliografia

• [1] Słownik Języka Polskiego, PWN, dostępne na https://sjp.pwn.pl/slowniki/mural.html (dostęp 1.08.2022).
• [2] Duchowski Mirosław i in., Mury. Diagnoza dynamiki środowiska twórców malarstwa monumentalnego - raport badawczy. Instytut Badań Przestrzeni Publicznej.
• [3] Wikipedia, hasło: Mural, dostępne na https://en.wikipedia.org/wiki/Mural (dostęp 1.08.2022).
• [4] Jagiełło Ewa i in., 2014, Dialogi wokół murali. Raport z badań opinii przeprowadzonych w ulicznych punktach konsultacyjnych. Serwis badawczy Qualio, Urban Forms, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
• [5] Stasiak Anna, 2016, Mural i jego rola w przestrzeni zurbanizowanej. Inegracja Sztuki i Techniki w Architekturze i Urbanistyce. Tom IV/II, s. 83-91.
• [6] Mokras-Grabowska Justyna, 2014, Art-Tourism Space in Łódź: The Example of the Urban Forms Gallery. Tourism 2014, 24/2 DOI: 10.2478/tour-2014-0013.
• [7] Świeściak Martyna, Matulewski Paweł, Makohonienko Mirosław, 2015, Turystyka graffiti w opinii respondentów z wybranych miast: Gdańsk, Łódź, Poznań. Turystyka kulturowa. Nr 8/2015.
• [8] Jażdżewska Iwona, 2017, Mural jako atrakcja turystyczna w mieście poprzemysłowym - przykład Łodzi. Turyzm/Tourism, 27(2), s. 45-57, https://doi.org/10.18778/0867-5856.27.2.04.
• [9] Niemczyk Agata, Paliś Beata, 2017, Mural jako narzędzie promocji turystycznej miasta. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 18(8/III), s. 169-181.
• [10] Upalevski Ilija, 2017, Murals make (Our) history: paintings on the wall as media of cultural memory. Interpreting the current state of Warsaw’s commemorative murals. Przegląd Socjologii Jakościowej, tom XIII nr 4.
• [11] Salij-Hofman Barbara, 2022, Z piedestału na ścianę. Wrocławskie murale upamiętniające jako nowe pomniki w przestrzeni miejskiej. Quart Nr 1(63)/2022, s. 102-121.
• [12] Pałys Justyna, 2014, Sztuka uliczna jako medium komunikacji społecznej w Europie. Analiza materiałów źródłowych z Wielkiej Brytanii, Niemiec i Polski z lat 1970-2012, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Jerzego Olędzkiego, Uniwersytet Warszawski, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Warszawa, 2014.
• [13] Maluga Leszek, 2019, Mural jako forma plastyczna w przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej Meksyku. Architectus 3(59) 2019, DOI: 10.5277/arc190306.
• [14] Rutkiewicz Marcin, 2014, Street art w Polsce. Znak, lipiec-sierpień 2014, dostępne na https://www.miesiecznik.znak.com.pl/7102014marcin-rutkiewiczstreet-art-w-polsce/ (dostęp 1.08.2022).
• [15] Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Opowieść_śródecka_z_trębaczem_na_dachu_i_kotem_w_tle (dostęp 26.09.2022).
• [16] https://radio.opole.pl/101,443019,przebojem-na-mural-muzyczne-i-kolorowe-podsumowa (dostęp 12.07.2022).
• [17] https://terazpolska.pl/pl/a/Muralepolskaspecjalnosc (dostęp 26.09.2022).
• [18] https://www.urbanforms.org (dostęp 02.08.2022).
• [19] https://muralegdanskzaspa.pl (dostęp 02.08.2022).
• [20] Poznańska Wiki, Wszystko o Poznaniu, https://poznan.fandom.com/wiki/Festiwal_Outer_Spaces (dostęp 2.08.2022).
• [21] https://www.9hf.pl (dostęp 2.08.2022).
• [22] https://radio.opole.pl/100,114934,murale-na-ii-kampusie-politechniki-opolskiej (dostęp 12.07.2022).
• [23] https://radio.opole.pl/100,88699,opolski-bulwar-im-musiola-zyska-nowe-kolory (dostęp 12.07.2022).
• [24] https://plus.nto.pl/grupa-murki-chce-uczynic-opole-i-swiat-bardziej-kolorowym/ar/13946350 (dostęp 7.07.2022).
• [25] https://radio.opole.pl/468,339380,mural-anny-jantar-powstal-w-opolu (dostęp 12.07.2022).
• [26]https://radio.opole.pl/101,478872,mural-krzysztofa-krawczyka-uroczyscie-odsloniety (dostęp 12.07.2022).
• [27] https://radio.opole.pl/100,589620,mural-poswiecony-andrzejowi-nowakowi-czeka-na-ur (dostęp 12.07.2022).
• [28] Stępień B., Łodzkie murale. Niedoceniona grafika użytkowa PRL-u, Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2010, Łódź.
• [29] Smoczyńska Adrianna, Łapiński Jacek Leszek, 2019, Murale jako galeria sztuki w krajobrazie miejskim na przykładzie miasta Lublin. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 41 (1)/2019, s. 7-24, https://doi.org/10.30450/201901.
• [30] Gruba Monika, 2012, Sztuka uliczna jako narzędzie kontestacji w przestrzeni publicznej metropolii. Przestrzeń Społeczna (Social Space) 2/1 (3), 177-196.
• [31] Statucki Piotr Mikołaj, 2019, Jak badać murale z perspektywy socjologicznej? Przykład Łodzi, Człowiek i Społeczeństwo, 48, s. 107-122, https://doi.org/10.14746/cis.2019.48.7.
• [32] Krzywik Adrianna, 2022, Rola murali we współczesnym funkcjonowaniu miejskich ruchów społecznych w przestrzeni publicznej. Przegląd wybranych działań artystycznych. Przegląd Socjologii Jakościowej, tom XVIII nr 2. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.2.06.
• [33] Lachowska Karolina, Pielużek Marcin, 2020, Miasto jako przestrzeń ideologiczna - analiza sztuki ulicznej towarzyszącej aktualnym protestom w Chile. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia de Cultura 12(2) 2020. DOI 10.24917/20837275.12.2.7
• [34] Gzell S., Nyka L., 2011, Street art a architektura [w:] Street Art. Między wolnością a anarchią, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa, s. 67-83.
• [35] https://radio.opole.pl/101,116455,street-art-w-opolu-na-ul-sienkiewicza-powstanie- (dostęp 12.07.2022).
• [36] https://radio.opole.pl/101,120208,mural-na-scianie-budynku-stowarzyszenia-opak-got (dostęp 12.07.2022).
• [37] https://radio.opole.pl/100,172092,druhna-na-muralu-maria-makuszewska-bedzie-bohat (dostęp 12.07.2022).
• [38] https://radio.opole.pl/100,210743,na-przystani-nad-odra-odslonieto-mural-poswiecony (dostęp 12.07.2022).
• [39] https://radio.opole.pl/101,250578,mural-antysmogowy-powstal-w-opolu (dostęp 12.07.2022).
• [40] https://radio.opole.pl/101,273403,szesc-kobiet-stworzylo-nowy-artystyczny-mural-na (dostęp 12.07.2022).
• [41] https://radio.opole.pl/101,285534,opole-prawie-kilometrowy-mural-powstaje-na-bulwa (dostęp 12.07.2022).
• [42] https://radio.opole.pl/100,331178,remigiusz-mroz-zawita-do-opola-mural-z-jego-wize (dostęp 12.07.2022).
• [43] https://radio.opole.pl/100,334376,kolorowa-miejska-dzungla-zdobi-sciane-przy-domu- (dostęp 12.07.2022).
• [44] https://radio.opole.pl/101,455312,komiksowy-bohater-wilq-bedzie-czuwac-nad-opolem- (dostęp 12.07.2022).
• [45] https://radio.opole.pl/548,1435,panorama-opola-jakiej-nie-znamy-przy-zamku-gorny (dostęp 12.07.2022).
• [46] https://radio.opole.pl/100,494903,opole-na-osiedlu-ak-powstal-mural-ktory-nie-tylk (dostęp 7.07.2022).
• [47] https://radio.opole.pl/100,505724,na-budynku-uniwersytetu-opolskiego-powstal-mural (dostęp 7.07.2022).
• [48] https://www.24opole.pl/18689,Przy_ul_Sienkiewicza-_powstaje_ogromny_mural,wiadomosc.html (dostęp 15.07.2022).
• [49] https://www.24opole.pl/23707,Opolanki_pomalowaly_mural_nad_Odra,wiadomosc.html (dostęp 15.07.2022).
• [50] https://www.24opole.pl/33778,Remigiusz_Mroz_ma_juz_swoj_mural_w_Opolu_Oficjalne_odsloniecie_15_lipca,wiadomosc.html (dostęp 15.07.2022).
• [51] https://www.24opole.pl/34395,Mural_Anny_Jantar_oficjalnie_odsloniety._W_uroczystosciach_uczestniczyla_Natalia_Kukulska,wiadomosc.html (dostęp 15.07.2022).
• [52] https://www.24opole.pl/37400,Nowy_mural_przy_Narodowym_Centrum_Polskiej_Piosenki,wiadomosc.html (dostęp 15.07.2022).
• [53] https://www.24opole.pl/38281,Grupa_Murki_ukonczyla_mural_w_dzielnicy_AK._Za_chwile_powstanie_kolejny,wiadomosc.html (dostęp 15.07.2022).
• [54] https://www.24opole.pl/38365,Piekna_panorama_Opola_powstaje_na_murze_przed_Zamkiem_Gornym,wiadomosc.html (dostęp 15.07.2022).
• [55] https://www.24opole.pl/38992,Mural_Krzysztofa_Krawczyka_oficjalnie_odsloniety,wiadomosc.html (dostęp 15.07.2022).
• [56] https://www.24opole.pl/43607,Uroczyscie_odslonieto_nowy_mural_w_Opolu,wiadomosc.html (dostęp 15.07.2022).
• [57] https://opole.wyborcza.pl/opole/7,35086,22246533,murale-w-opolu-kolejny-powstal-na-murze-zoo-bedziecie-zachwyceni.html (dostęp 15.07.2022).
• [58] https://opole.wyborcza.pl/opole/7,35086,22497925,dr-danuta-berlinska-bohaterka-herstorycznego-szlaku-nad-odra.html (dostęp 15.07.2022).
• [59] https://opole.wyborcza.pl/opole/7,35086,23913005,antysmogowy-mural-nad-odra-wydzwiek-optymistyczny.html (dostęp 15.07.2022).
• [60] https://opole.wyborcza.pl/opole/7,35086,26126156,w-srode-oficjalne-odsloniecie-muralu-z-remigiuszem-mrozem-beda.html (dostęp 15.07.2022).
• [61] https://opole.wyborcza.pl/opole/7,35086,27375995,przy-zamku-gornym-powstaje-mural-to-panorama-opola-z-poczatku.html (dostęp 15.07.2022).
• [62] https://opole.wyborcza.pl/opole/7,35086,27533211,opole-2021-krzysztof-krawczyk-zasluguje-w-opolu-na-honory-jak.html (dostęp 15.07.2022).
• [63] https://opole.wyborcza.pl/opole/7,35086,27777405,uniwersytet-opolski-ma-swoj-mural-320-metrow-kwadratowych-powierzchni.html (dostęp 15.07.2022).
• [64] https://www.se.pl/opole/w-opolu-powstaje-mural-remigiusza-mroza-tych-szczegolow-nie-poznasz-nigdzie-wizualizacja-tylko-u-nas-aa-YS5c-fdkP-BQic.html (dostęp 7.07.2022).
• [65] https://www.se.pl/opole/opole-z-bliska-reklama-z-lat-70-z-daleka-anna-jantar-natalia-kukulska-mama-nie-miala-szczescia-do-nagrod-w-opolu-zdjecia-aa-TRu3-mPXK-EMMv.html (dostęp 7.07.2022).
• [66] https://www.se.pl/opole/tomasz-chada-ma-swoj-mural-steprecords-publikuje-nieznany-bit-zdjecia-wideo-aa-cUEg-Epaw-PjoY.html (dostęp 7.07.2022).
• [67] https://www.facebook.com/monstfur (dostęp 10.08.2022).
• [68] https://www.facebook.com/rotenbot (dostęp 10.08.2022).
• [69]https://www.facebook.com/profile.php?id=100063551643963 (dostęp 10.08.2022).
• [70]https://www.facebook.com/GRUPAMURKI (dostęp 10.08.2022).
• [71] Rozmowy z członkami Grupy Murki za pośrednictwem komunikatora internetowego Messenger oraz Instagram, w dniach 24 czerwca - 11 sierpnia 2022 r.
• [72] Szajba, mail z dnia 18.07.2022.
• [73]https://kluczbork.naszmiasto.pl/zobacz-wszystkie-kluczborskie-murale-na-taki-spacer/ar/c1-7821948 (dostęp 10.08.2022).

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"