Stan chemiczny jezior w Polsce

• Autorzy: Bielczyńska A. , Ochocka A.

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2016.3.2

Warianty tytułu

EN

The chemical status of lakes in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono ocenę stanu chemicznego i skalę zanieczyszczeń wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi wód jezior polskich monitorowanych w latach 2011–2014. Na 277 jezior badanych pod kątem stanu chemicznego, przekroczenia środowiskowych norm jakości w zakresie stężenia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu odnotowano w 32 jeziorach znajdujących się w zachodniej części Polski. Podano również potencjalne źródła zanieczyszczeń wód jeziornych wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi.

EN

Chem. pollution of 277 lakes particularly with polycyclic arom. hydrocarbons was surveyed in 2011–2014 and assessed in accordance with European Water Framework Directive requirements. The analyses showed exceeded environmental quality stds. in the concns. of (i) the sum of benzo(g,h,i)perylene and indeno(1,2,3-cd)pyrene, (ii) Hg and its compds. and (iii) Cd and its compds., in 32, 6 and 3 lakes, resp., located in western Poland. The (i) and (ii) limit values were simultaneously exceeded in waters of 4 lakes.

Słowa kluczowe

PL

stan chemiczny; zanieczyszczenie wód; jeziora polskie; monitoring wód powierzchniowych

EN

chemical status; water pollution; Polish lake; monitoring of surface waters

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 95, nr 3
• Strony: 340--344
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Bielczyńska A.

• Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Kolektorska 4, 01-692 Warszawa

autor

Ochocka A.

• Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• [1] Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Dz.Urz. UE L 327/1 z 22 grudnia 2000 r.
• [2] Dz. U. 2012, poz. 145.
• [3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych, Dz.U. 2014, poz. 1482.
• [4] J.R. Dojlido, Chemia wód powierzchniowych, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995.
• [5] J.M. Neff, S.A. Stout, D.G. Gunster, Integr. Enviro. Assess. Manage. 2005, 1, nr 1, 22.
• [6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych Dz. U. 2011, nr 257, poz. 1545.
• [7] K. Srogi, Environ. Chem. Lett. 2007, 5, 169.
• [8] S.O. Baek, R.A. Field, M.E. Goldstone, P.W. Kirk, J.N. Lester, R. Perry, Water Air Soil Pollut. 1991, 60, 279.
• [9] M. Malawska, A. Ekonomiuk, B. Wiłkomirski, Mires Peat 2006, 1, art. 5.
• [10] M-T. Lo, E. Sandi, [w:] Residues of pesticides and other contaminants in the total environment, (red. F.A. Gunther), Springer-Verlag, Nowy Jork 1978, 35.
• [11] T. Dutkiewicz, G. Lebek, J. Masłowski, D. Mielżyńska, S. Ryborz, Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w środowisku przyrodniczym, Instytut Kształtowania Środowiska, PWN, Warszawa 1988.
• [12] E. Manoli, C. Samara, Trends Anal. Chem. 1999, 18, nr 6, 417.
• [13] N. Gmitrzuk, Inż. Ochr. Środ. 2013, 16, nr 4, 477.
• [14] Praca zbiorowa, Toksykologia, podręcznik dla studentów farmacji, (red. W. Seńczuk), Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1990.
• [15] IARC (International Agency for Research on Cancer), IARC monographs on the evaluation of the carcinogenic risk of chemicals to humans. Polynuclear aromatic compounds, Part I, Chemical, environmental and experimental data, World Health Organization, Lyon 1983.
• [16] WHO Selected heterocyclic polycyclic aromatic hydrocarbons, Environmental Health Criteria 202, World Health Organization, Genewa 1998.
• [17] IARC (International Agency for Research on Cancer) IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans. Some Nonheterocyclic Polycyclic Aromatic Hydrocarbons and Some Related Exposures, World Health Organization, Lyon 2010.
• [18] R. Kalinowski, Ocena oddziaływania wybranych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych na organizmy osadów dennych, praca doktorska, Politechnika Warszawska, Warszawa 2008.
• [19] M. Załęska-Radziwiłł, M. Łebkowska, R. Kalinowski, Ochr. Środ. 2008, 30, nr 4, 19.
• [20] PN-ISO 5667-4:2003, Jakość wody. Pobieranie próbek. Cz. 4. Wytyczne dotyczące pobierania próbek z jezior naturalnych i sztucznych zbiorników zaporowych.
• [21] PN-EN ISO 5667-3:2013-05, Jakość wody. Pobieranie próbek. Cz. 3. Utrwalanie i postępowanie z próbkami wody.
• [22] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 listopada 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych, Dz. U. 2013, poz. 1558.
• [23] M. Howsam, K. Jones, [w:] PAHs and related compounds, (red. A.H. Neilson), Springer-Verlag, Berlin 1998, 137.
• [24] N.R. Khalili, P.A. Schefft, T.M. Holsen, Atmos. Environ. 1995, 29, nr 4, 533.
• [25] A.H. Miguel, P.A.P. Pereira, Aerosol Sci. Technol. 1989, 10, nr 2, 292.
• [26] K. Skotak, Z. Prządka, A. Degórska, Ochr. Środ. 2014, 36, nr 3, 55.
• [27] Cyfrowa mapa pokrycia terenu CORINE Land Cover, GIOŚ, Warszawa 2012.
• [28] Praca zbiorowa, Ochrona środowiska 2013. Informacje i opracowania statystyczne, (red. D. Bochenek), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2013.
• [29] B. Dębski, A. Olecka, K. Bebkiewicz, I. Kargulewicz, J. Rutkowski, D. Zasina, M. Zimakowska-Laskowska, M. Żaczek, Krajowy bilans emisji SO2, NOx, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO w układzie klasyfikacji SNAP I NFR, raport podstawowy, Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, IOŚ-PIB, Warszawa 2015, http://www.kobize.pl/uploads/materialy/Inwentaryzacje_krajowe/2015/ Bilans%20emisji%20-%20raport%20podstawowy_2013.pdf, dostęp 8 października 2015 r.
• [30] J. Arey, [w:] PAHs and related compounds, (red. A.H. Neilson), Springer-Verlag, Berlin 1998, 347.
• [31] D. Mackay, D. Callcott, [w:] PAHs and related compounds, (red. A.H. Neilson), Springer-Verlag, Berlin 1998, 325.
• [32] S.R. Wild, K.C. Jones, Environ. Pollut. 1995, 88, 91.
• [33] I.D. Bossert, R. Bartha, Bull. Environ. Contam. Toxicol. 1986, 37, 490.
• [34] F. Halek, Gh. Nabi, A. Kavousi, Environ. Monit. Assess. 2008, 143, 303.

Uwagi

PL

3. Jednostką odpowiedzialną za realizację projektu Corine Land Cover 2012 w Polsce, w ramach programu Copernicus GIO Land Monitoring, finansowanego ze środków Unii Europejskiej, był Instytut Geodezji i Kartografii, pełniący rolę jednego z krajowych centrów referencyjnych EIONET ds. pokrycia terenu (NRC Land Cover). Właścicielem danych powstałych w ramach ww. projektu jest Unia Europejska. Jednostką odpowiedzialną za rozpowszechnianie danych krajowych jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, w którym ulokowany jest Krajowy Punkt Kontaktowy ds. współpracy z EEA w ramach EIONET oraz krajowe centrum referencyjne EIONET ds. pokrycia terenu (NRC Land Cover).