Wykorzystanie podejścia multimetaforycznego w refleksji nad rzeczywistością organizacyjną rezylientnego łańcucha dostaw

• Autorzy: Świerczek Artur

Identyfikatory

DOI

10.33226/1231-2037.2020.3.2

Warianty tytułu

EN

Use of multi-metaphor approach in the reflection on the organizational reality of resilient supply chain

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Łańcuchy dostaw są organizacjami złożonymi i pełnymi paradoksów, które można rozumieć na różne sposoby. Stąd wiele koncepcji związanych z kształtowaniem i funkcjonowaniem łańcuchów dostaw wywodzi się z określonych metafor. Niektóre z nich prowadzą do znanych sposobów myślenia, inne natomiast sprzyjają rozwijaniu nowych poglądów i interpretacji łańcucha dostaw. Jedne mogą odnosić się do całej organizacji, podczas gdy inne mogą uwypuklać pewien jej komponent lub dotyczyć określonego aspektu funkcjonowania. Metafory mogą być również użytecznym instrumentem poznania złożonej i wieloaspektowej problematyki rezylientnego łańcucha dostaw, czyli takiego, który zachowuje ciągłość operacyjną dzięki umiejętności radzenia sobie z niepewnością, a więc odznacza się zdolnością do osiągania nowego stanu w wyniku wystąpienia zakłóceń. W artykule podjęto próbę rozpoznania mechanizmu funkcjonowania rezylientnego łańcucha dostaw, wykorzystując podejście multimetaforyczne. W tym celu posłużono się metaforami charakterystycznymi dla paradygmatu neopozytywistycznego. W dalszej części artykułu zaprezentowano płaszczyzny interpretacyjne rezylientnych łańcuchów dostaw, przedstawiono rolę metafor w objaśnianiu rzeczywistości organizacyjnej, a następnie wyjaśniono poszczególne fragmenty rzeczywistości rezylientnego łańcucha dostaw przez pryzmat metafory organizacji jako organizmu, przepływu i transformacji, struktury dyssypatywnej oraz mózgu.

EN

Supply chains are complex structures full of paradoxes that can be understood in different ways. Thus, many concepts related to supply chain formation and operation originate from specific metaphors. Some of them lead to well-known ways of thinking, whereas others contribute to the development of new ideas and interpretations of supply chain. Certain metaphors may refer to an entire organization, while others may emphasize one of its components, or concern a specific operational aspect. Metaphors may also be a useful instrument for learning about complex and multi-dimensional problems of resilient supply chain, i.e. supply chain that maintains operational continuity thanks to its ability to handle uncertainty, and thus is characterised by the capability of achieving a new status in consequence of disruptions. The paper attempts to identify the operational mechanism of resilient supply chain, using the multi- metaphor approach. For this purpose, metaphors characteristic for the neopositivist paradigm were applied. Following the summary, the paper depicts the interpretative fields of resilient supply chains, the role of metaphors in explaining the organizational reality, and then explains particular elements of reality of a resilient supply chain through the metaphor of organization as an organism, flux and transformation, dissipative structure and brain.

Słowa kluczowe

PL

rezyliencja; łańcuch dostaw; metoda organizacyjna; paradygmat

EN

resilience; supply chain; organizational metaphor; paradigm

• Wydawca: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne SA
• Czasopismo: Gospodarka Materiałowa i Logistyka
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 3
• Strony: 7--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 49 poz., rys.

Twórcy

autor

Świerczek Artur

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Bak P. (1996). How Nature Works: The Science of Self-Organized Criticality. New York: Copernicus.
• Bergmann Lichtenstein B. M. (2000) Emergence as a Process of Self Organizing. New Assumption and Insights from the Study of Non-linear Dynamic Systems. Journal of Organizational Change Management, 6(13), s. 526–544. https://doi.org/10.1108/09534810010378560.
• Brodbeck P. W. (2002). Complexity Theory and Organization Procedure Design. Business Process Management Journal, 4(8), s. 377–402. https://doi.org/10.1108/14637150210435026.
• Choi T., Wu Z. (2009). Go Ahead, Leap: Triads and Their Practical and Theoretical Import. In Response to 'To leap or Not to Leap: Triads as Arbitrary Subsets of Networks of Connected Dyads' by Anna Dubois. Journal of Purchasing & Supply Management, 4(15), s. 269–270. https://doi.org/10.1016/j.pursup. 2009.09.002.
• Choi T. Y., Dooley K. J., Rungtusanatham M. (2001). Supply Networks and Adaptive Systems: Control versus Emergence. Journal of Operations Management, 19, s. 351–366, s. 351–366. https://doi.org/10.1016/s0272-6963 (00) 00068-1.
• Choi T. Y., Hong Y. (2002). Unveiling the Structure of Supply Networks: Case Studies in Honda, Acura, and DaimlerChrysler. Journal of Operations Management, 5(20), s. 469–493, s. 469–493. https://doi.org/10.1016/s0272-6963 (02) 00025-6.
• Christopher M., Peck H. (2004). Building the Resilient Supply Chain. International Journal of Logistics Management, 2(15), s. 1–13. https://doi.org/10.1108/09574090410700275.
• Coutu D. L. (2002). How Resilience Works. Harvard Business Review, May s. 46–51.
• Drazin R., Sandelands L. (1992). Autogenesis: A Perspective on the Process Organizing. Organization Science, 2(3), s. 230–249. https://doi.org/10.1287/orsc.3.2.230.
• Folke C. (2006). Resilience: The Emergence of a Perspective for Social-ecological Systems Analyses. Global Environmental Change, 16, s. 253–267. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2006.04.002.
• Goldstein J. (1994). The Unshackled Organization. Portland, Oregon: Productivity Press.
• Holling C. S. (1996). Engineering Resilience versus Ecological Resilience. W: Engineering within Ecological Constraints, ed. P. Schulze. Washington DC: National Academy, s. 31–44.
• Juttner U., Maklan S. (2011). Supply Chain Resilience in the Global Financial Crisis: An Empirical Study. International Journal of Supply Chain Management, 4(16), s. 246–259. https://doi.org/10.1108/13598541111139062.
• Juttner U. (2005). Supply Chain Risk Management. Understanding the Business Requirements from a Practitioner Perspective. International Journal of Logistics Management, 1(16), s. 120–141. https://doi.org/10.1108/09574090510617385.
• Kauffman S. A. (1993). The Origins of Order: Self-organization and Selection in Evolution. New York: Oxford University Press.
• Kellert S. H. (1993). In the Wake of Chaos: Unpredictable Order in Dynamical Systems. University of Chicago Press.
• Kempny D. (1993). Paradygmat samorozwoju w naukach ekonomicznych. Ekonomista, 4, s. 507–516.
• Kostera M. (2003). Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych. Warszawa: WN PWN, s. 19.
• Koźmiński A. K., Jemielniak D. (2011). Zarządzanie od podstaw. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Koźmiński A. K., Latusek-Jurczak D. (2011). Rozwój teorii organizacji. Od systemu do sieci. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Koźmiński A. K., Obłój K. (1989). Zarys teorii równowagi organizacyjnej, Warszawa: PWE.
• Krupski R. (2010). Krawędź chaosu jako stan organizacji. W: Problemy zarządzania organizacjami w warunkach nieprzewidywalności zmian. red. J. Rokita, Katowice: GWSH.
• Krupski R. (red.). (2005). Zarządzanie przedsiębiorstwem w turbulentnym otoczeniu. Warszawa: PWE.
• Krzyżanowski L. (1999). O podstawach kierowania organizacjami inaczej. Warszawa: WN PWN.
• Krzyżanowski L. (1992). Podstawy nauk o organizacji i zarządzaniu. Warszawa: WN PWN, s. 237.
• Łukaszewicz R. (1975). Dynamika systemów zarządzania. Warszawa: PWN, s. 53.
• Morgan G. (1997). Obrazy organizacji. Warszawa: PWN, s. 11.
• Obłój K. (1986). Zarządzanie. Ujęcie praktyczne. Warszawa: PWE.
• Petchey O. L., Gaston K. J. (2009). Effects on Ecosystem Resilience of Biodiversity Extinctions and in the Structure of Regional Species Pools. Theoretical Ecology, 3(2), s. 177–187. https://doi.org/10.1007/s12080-009-0041-9.
• Peterson G., Allen G. R., Holling C. S. (1998). Ecological Resilience. Biodiversity and Scale. Ecosystems, 1(1), s. 6–18. https://doi.org/10.1007/s100219900002.
• Pettit T. J., Fiksel J., Croxton K. L. (2010). Ensuring Supply Chain Resilience: Development of a Conceptual Framework. Journal of Business Logistics, 1(31), s. 1–22. https://doi.org/10.1002/j.2158-1592.2010.tb00125. x.
• Płoszajski P. (1988). Paradygmat nauk organizacyjnych. W kierunku nowej metafory. W: L. Krzyżanowski (red.) Przedmiot, metoda i paradygmat nauki organizacji i zarządzania. Materiały i Studia IAiZ, 65.
• Ponis S. T. (2012). Supply Chain Resilience: Definition, of Concept and its Formative Elements. Journal of Applied Research, 5(28), s. 921–930. https://doi.org/10.19030/jabr.v28i5.7234.
• Ponomarov S. Y., Holcom M. C. (2009). Understanding the Concept of Supply Chain Resilience. International Journal of Logistics Management, 1(20), s. 124–143. https://doi.org/10.1108/09574090910954873.
• Rokita J. (2009). Dynamika zarządzania organizacjami. Katowice: AE.
• Rokita J. (2011). Myślenie systemowe w zarządzaniu organizacjami. Katowice UE.
• Rokita J. (2007). Problemy zarządzania w warunkach nowej ekonomii. W: J. Rokita, W. Grudzewski (red.) Zarządzanie strategiczne w warunkach nowej gospodarki. Katowice: GWSH, s. 32. https://doi.org/10.7172/978-83-65402-93-6.2018.wwz.11.3.
• Senge P. (1990). The Fifth Discipline: The Art & Practice of the Learning Organization. New York.
• Senge P. M. (2000). Piąta dyscyplina. Warszawa: ABC.
• Smith M. Y., Stacey R. (1997). Governance and Cooperative Networks: An Adaptive Systems Perspective. Technological Forecasting and Social Change, 54, s. 79–94. https://doi.org/10.1016/s0040-1625(96)00100-x.
• Stacey R. (2011). Strategic Management and Organisational Dynamics. The Challenge of Complexity to Ways of Thinking about Organizations. London: Prentice Hall.
• Stacey R. D. (1996). Complexity and Creativity in Organizations. San Francisco: Berrett-Koehler Publishers.
• Stańczyk-Hugiet E. (2013). Dynamika strategiczna w ujęciu ewolucyjnym. Wrocław UE.
• Sułkowski Ł. (2012). Epistemologia i metodologia zarządzania. Warszawa: PWE, s. 113–115.
• Sułkowski Ł. (2011). Metafory, archetypy i paradoksy organizacji. Organizacja i Kierowanie, 2, s. 55–69.
• Sutcliffe K. M., Vogus T. J. (2003). Organizing for Resilience. W: Positive Organizational Scholarship. eds. K. Cameron, J. E. Dutton, R. E. Quinn. Berrett-Koehler, San Francisco, s. 94–110.
• Walker B., Salt D. (2006). Resilience Thinking: Sustaining Ecosystems and People in a Changing World. Washington: Island Press.
• Widlavsky A. (1988). Searching for Safety. Transaction Books. New Brunswick.
• Zimmerman B., Lindberg C., Plsek P. (1998). Edgeware: Lessons from Complexity Science for Health Care Leaders. VHA Incorporated.