Nazwy przystanków komunikacji miejskiej (na przykładzie Lublina)

• Autorzy: Goral Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.24.005.22200

Warianty tytułu

EN

Names of public transport stops (on the example of the city of Lublin)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest analiza formalno-semantyczna systemu nazewniczego przystanków komunikacji miejskiej w Lublinie - jednym z najdynamiczniej rozwijających się miast południowo-wschodniej Polski. Zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym z dnia 20.06.1997 r., termin komunikacja miejska odnosi się do regularnego przewozu osób, realizowanego na zlecenie organu samorządu terytorialnego. Publiczny transport zbiorowy funkcjonuje w oparciu o sieć wyznaczonych tras komunikacyjnych oraz system oznakowania i informowania pasażerów. Przystanek komunikacyjny definiowany jest jako punkt wyznaczony przez organizatora ruchu miejskiego, w którym pojazdy zatrzymują się w celu obsługi pasażerów danej linii komunikacyjnej. Materiał źródłowy wykorzystany w analizie pochodzi ze strony internetowej Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego Lublin Sp. z o.o. i obejmuje 1257 nazw przystanków komunikacji miejskiej funkcjonujących na terenie miasta. Przeprowadzone badanie wykazało, że z lingwistycznego punktu widzenia system nazewniczy lubelskich przystanków zasadniczo nie odbiega od innych systemów znaków językowych określających obiekty miejskie, takich jak ulice, instytucje, przedsiębiorstwa czy punkty usługowe. Kluczowa różnica dotyczy jednak funkcji, jaką pełnią te nazwy. W odróżnieniu od nazw lokali gastronomicznych czy instytucji komercyjnych, które często mają charakter perswazyjny lub identyfikacyjny, nazwy przystanków pełnią funkcję przede wszystkim orientacyjną. Ich głównym celem jest precyzyjne umiejscowienie danego punktu w przestrzeni miejskiej, najczęściej poprzez odniesienie do obiektu charakterystycznego dla danego obszaru. Tego rodzaju relacyjność wynika z funkcji pragmatycznej omawianego systemu, podporządkowanej potrzebom informacyjno-komunikacyjnym użytkowników transportu zbiorowego. O  wartości użytkowej analizowanych leksemów świadczy ich funkcjonalność - oparta na przejrzystym, jednoznacznym i  możliwie zwięzłym komunikacie, który ułatwia pasażerom orientację w strukturze przestrzennej miasta.

EN

The aim of this article is a formal and semantic analysis of the naming system used for public transportation stops in Lublin - one of the most dynamically developing cities in south-eastern Poland. According to the current provisions of the Road Traffic Law of 20 June 1997, the term public transportation refers to the regular transport of passengers carried out on behalf of a local government authority. Public transport operates based on a network of designated routes and a system of signage and passenger information. A transport stop is defined as a point designated by the municipal traffic organizer where vehicles halt to serve passengers of a given transit line. The source material used in the analysis was obtained from the official website of the Municipal Transport Company Lublin Ltd. (Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Lublin Sp. z  o.o.) and includes 1,257 names of public transport stops currently in operation within the city. The conducted research demonstrates that, from a linguistic perspective, the naming system of Lublin’s transport stops does not fundamentally differ from other systems of linguistic signs used to denote urban objects such as streets, institutions, enterprises, or service points. However, a  key distinction lies in the function these names perform. In contrast to the names of restaurants or commercial entities, which are often persuasive or identificatory in nature, stop names primarily serve an orientation function. Their main purpose is to indicate the precise location of a given point in urban space, most often by referencing a locally characteristic object. This relational character stems from the pragmatic function of the naming system, which is subordinated to the informational and communicative needs of public transport users. The practical value of the analyzed lexemes lies in their functionality - based on clear, unambiguous, and as concise a message as possible, facilitating spatial orientation within the structure of the city.

Słowa kluczowe

PL

komunikacja miejska; transport publiczny; przystanek autobusowy; urbanonim; nazwa miejska; Lublin

EN

public transport; bus stop; urban name; city name; Lublin

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 27(1)
• Strony: 57--66
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz.

Twórcy

autor

Goral Agnieszka

• Katedra Językoznawstwa i Literaturoznawstwa Słowiańskiego, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Plac M. Curie-Skłodowskiej 4a, 20-031 Lublin

• https://orcid.org/0000-0003-1622-970X

Bibliografia

• [1] Belchnerowska A., Białecki T., 1987, Toponimia miasta Szczecina, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
• [2] Bieńkowska D., Umińska-Tytoń E., 2012, Nazewnictwo miejskie Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• [3] Buczyński M., 1962, Nazwy dzielnic i przedmieść Lublina, Rocznik Lubelski, 5, 251-268.
• [4] Buczyński M., 1996, Nazwy ulic i placów Lublina, Onomastica, 11, 136-181.
• [5] Chojnacki J., 2008, Nazwy ciągów i obiektów komunikacyjnych (ulic, alei, placów, mostów, itp.), [w:] Z. Zagórski (red.), Nazewnictwo geograficzne Poznania. Zbiór studiów, Wydawnictwo UAM, Poznań, 427-537.
• [6] Dzikowski W., Kopertowska D., 1976, Toponimia Kielc. Nazwy części miasta i obiektów fizjograficznych oraz nazwy ulic i placów, PWN, Warszawa-Kraków.
• [7] Goral A., 2023, Pamiątkowe nazwy ulic Lublina w ujęciu językoznawczym, Annales UMCS Sectio FF Philologiae, 41(2), 149-171.
• [8] Handke K., 1992, Polskie nazewnictwo miejskie, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
• [9] Handke K., 1998, Nazewnictwo miejskie, [w:] E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia, PAN, Warszawa-Kraków, 283-307.
• [10] Handke K., 2004a, Nazewnictwo miejskie - składnik edukacji społecznej, [w:] R. Mrózek (red.), Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 89-98.
• [11] Handke K., 2004b, Nazewnictwo miejskie - świadek epoki i cenny zabytek, Ochrona Zabytków, 3-4, 115-126.
• [12] Handke K., 2011, Dzieje Warszawy nazwami pisane, Muzeum Historyczne Miasta Stołecznego Warszawy, Warszawa.
• [13] Handke K., 2012, Wtórne motywacje w systemie nazewnictwa miejskiego, [w:] I. Łuc, M. Podłódek (red.), W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 201-209.
• [14] Kaczorowski J., 2021, Wykorzystanie analiz sieciowych GIS w planowaniu lokalizacji przystanków komunikacji miejskiej miasta Brzeg Dolny, Transport Miejski i Regionalny, 9, 12-19.
• [15] Kania S., 1989, Z badań nad urbanonimami Zielonej Góry, [w:] S. Urbańczyk (red.), Nazewnictwo miejskie, PWN, Warszawa-Poznań, 93-101.
• [16] Madej B., Pruciak K., Madej R., 2017, Publiczny transport miejski: zasady tworzenia rozkładów jazdy w komunikacji lokalnej (miejskiej i aglomeracyjnej), Akademia Transportu i Przedsiębiorczości, Warszawa.
• [17] Myszka A., 2016, Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• [18] Nosek U., 2018, Przystanki komunikacji miejskiej w przestrzeni Warszawy i okolic - analiza semantyczna ich nazw, Linguarum Silva, 7, 135-155.
• [19] Nowotyńska I., Kut S., 2016, Nowoczesne systemy transportowe w komunikacji miejskiej, Logistyka, 12, 1643-1646.
• [20] Pańkowska A., Piechocka J., 2008, Nazewnictwo miejskie współczesnej Łomży, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Łomża.
• [21] Siwiec A., 2012, Nazwy własne obiektów handlowo-usługowych w przestrzeni miasta, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• [22] Sydorów M., Chmiel B., Żukowska S., 2023, Wyzwania zrównoważonej mobilności miejskiej na tle polityki miejskiej Unii Europejskiej: wybrane przykłady, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26(1), 9-21.
• [23] Świtała-Cheda M., 2013, Nazwy firm jako przedmiot językoznawczych opracowań naukowych, Conversatoria Linguistica, 7, 165-181.
• [24] Tomasik P., 2015, Nazwy przystanków komunikacji miejskiej w Polsce. Punkt widzenia językoznawcy i organizatora komunikacji miejskiej, [w:] A. Gałkowski, R. Gliwa (red.), Mikrotoponimy i makrotoponimy w komunikacji i literaturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 229-238.
• Publikacje w massmediach:
• [25] „Dziennik Wschodni”, 28.02.2012 – Nie ma Kina Kosmos, trzeba zmienić nazwę przystanku – https://www.dziennikwschodni.pl/lublin/nie-ma-kina-kosmos-trzebazmienic-nazwe-przystanku,n,1000145705.html [dostęp: 17.02.2024].
• [26] „Nasze Miasto”, 7.03.2012 – Nowe nazwy przystanków w Lublinie – https://lublin.naszemiasto.pl/nowe-nazwy- -przystankow-w-lublinie-wieniawa-stadion-fabryka/ar/c4-3164027 [dostęp: 17.02.2024].
• [27] „Kurier Lubelski”, 26.02.2011 – Wólka Abramowicka w Lublinie? Tylko na przystanku – https://kurierlubelski. pl/wolka-abramowicka-w-lublinie-tylko-na-przystanku/ar/373735 [dostęp: 17.02.2024].
• [28] Krawczyk M., 7.10.2009 – Przystanki – zmiany nazw i lokalizacji – https://www.lubus.info/index.php/artykuly/14-artykuly-komunikacyjne/102-przystanki-zmianynazw-i-lokalizacji [dostęp: 17.02.2024].
• [29] O nazwach przystanków – https://www.ztm.lublin.eu/ uploads/Nazwy%20przystank%C3%B3w.pdf [dostęp: 10.02.2024].
• [30] Strategia Lublin 2030 - https://bip.lublin.eu/strategia-iplanowanie/strategia-rozwoju-plan-dzialania/strategiilublin-2030,11,23515,2.html [dostęp: 20.02.2024].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).