Analiza czynników ryzyka zachorowania na raka piersi u kobiet po mastektomii : badania wstępne

• Autorzy: Karczmarek-Borowska B. , Walowska A.

Warianty tytułu

EN

Analysis of risk factors for breast cancer in women after mastectomy : preliminary study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wstęp i cel: Profilaktyka pierwotna ma na celu zmniejszyć zachorowalność na raka piersi poprzez modyfikację czy eliminację niekorzystnych czynników ryzyka. Metody: 61 kobiet chorujących na raka piersi zapytano o styl ich życia przed zachorowaniem. Oceniono wpływ niektórych czynników na wystąpienie raka piersi. Wyniki: Wiek, wystąpienie nowotworu u członka rodziny (zwłaszcza więcej niż jednej osoby), siedzący tryb życia, nieodpowiednia dieta, nadwaga są czynnikami ryzyka wystąpienia nowotworu piersi. Wnioski: Zaawansowany wiek i uwarunkowania genetyczne to najczęstsze czynniki wystąpienia raka piersi. Mała aktywność fizyczna, nieodpowiednia dieta, wysoki wskaźnik BMI wpływają na wzrost zachorowalności na raka piersi. Wiek rozpoczęcia i zakończenia miesiączkowania oraz miejsce zamieszkania nie są czynnikami ryzyka wystąpienia raka piersi, ale potrzebne są dalsze badania.

EN

Introduction and aim: Primary prevention aims to reduce the incidence of breast cancer by modifying or eliminating the negative risk factors. Material and methods: 61 breast cancer patients were questioned about their lifestyle before the illness. The influence of some factors on the occurrence of breast cancer was evaluated. Results: Age, occurrence of breast cancer in the family (especially more than one person), sedentary lifestyle, unsuitable nutrition, obesity are risk factors of the occurrence of breast cancer. Early menarche, late menopause and place of residence have no influence on the occurrence of breast cancer. Conclusion: Increasing age, genetic conditions are the prevalent risk factors of the occurrence of breast cancer. Little physical activity, bad nutrition, high BMI could increase the occurrence of breast cancer. Age, when first or last period occurred or the place of residence are irrelevant but further investigation is necessary.

Słowa kluczowe

PL

rak piersi; czynniki ryzyka; profilaktyka pierwotna

EN

breast cancer; risk factors; primary prevention

• Wydawca: Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Szczecinie
• Czasopismo: Problemy Nauk Stosowanych
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 6
• Strony: 135--146
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Karczmarek-Borowska B.

• Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Medyczny, Zakład Onkologii
• Klinika Onkologii Klinicznej Podkarpackiego Centrum Onkologii w Rzeszowie

autor

Walowska A.

• Instytut Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszowskiego

Bibliografia

• [1] Brinton L.A., Schairer C., Hoover R.N.: Menstrual factors and risk of breast cancer. Cancer Investigation 2001, 6, pp. 245-254.
• [2] Bulsa M., Rzepa T., Foszczyńska-Kłoda M., Czaja-Bulsa G., Teichert H.: Stan psychiczny kobiet po mastektomii. Doniesienie z badań. Postępy Psychiatrii i Neurologii 2002, 11, s. 55-70.
• [3] Friedenreich C.M., Orenstein M.R.: Physical activity and cancer prevention: etiologic evidence and biological mechanisms. Journal of Nutriton 2002, 132, pp. 3456S-3464S.
• [4] Grodecka-Gazdecka S.L.: Związki otyłości z rakiem piersi. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2011, 4, s. 231-238.
• [5] Holmes M.D., Chen W.Y., Feskanich D., Kroenke C.H., Colditz G.A.: Physical activity and survival after breast cancer diagnosis. JAMA 2005, 293, pp. 2479-2486.
• [6] Horner M.J., Ries LAG, Krapcho M., et al.: SEER cancer Statistics Review, 1975-2006, National Cancer Institute. Bethesda, MD: National Cancer Institute; 2009 dostępna: [http://seer.cancer.gov/csr/1975_2006] 5.05.2016.
• [7] Janssens J., Vandeloo M.: Rak piersi: bezpośrednie i pośrednie czynniki związane z wiekiem i stylem życia. Nowotwory 2009; 53: 159-167.
• [8] Jarosz M.: Nowotwory złośliwe. PZWL, Warszawa 2008.
• [9] Jokiel M.: Społeczne aspekty wczesnego wykrywania raka piersi po wprowadzeniu w Polsce skryningów populacyjnych. Przegląd Epidemiologiczny 2009, 63, s. 445-449.
• [10] Jokiel M., Bielska-Lasota M.: Czynniki ryzyka raka piersi - możliwości profilaktyki pierwotnej. Przegląd Epidemiologiczny 2010, 64, s. 435-438.
• [11] Kalinowski P., Krawulska A.: Rola fizjoterapii po mastektomii w opinii pacjentek. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu. 2012, 4, s. 291-296.
• [12] Karczmarek-Borowska B.: Poziom wiedzy kobiet z terenów wiejskich na temat raka piersi. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków 2013, 3, s. 298-310.
• [13] Koprowski C., Ross R.K., Mack W.J. i wsp.: Diet, body size and menarche in a multiethnic cohort. British Journal of Cancer 1999, 79, pp. 1907-1911.
• [14] Kruk J.: Jedzenie owoców i warzyw a ryzyko raka piersi. Współczesna Onkologia 2006, 10(5), s. 224-230.
• [15] Lorenc A., Pop T., Bojczuk T.: Wiedza kobiet po 40 roku życia o czynnikach ryzyka i profilaktyce raka piersi. Young Sport Science of Ukraine 2012, 4, s. 59-65.
• [16] Mc Tiernan A.: Cancer Prevention and Management Through Exercise and Weight Control. Boca Raton: Taylor & Francis Group, LLC, 2006.
• [17] Makowski M., Połać I., Petryński T.: Oestrogens and breast cancer. Przegląd Menopauzalny 2007, 3, s. 150-154.
• [18] Malczyk E., Majkrzak Ż.: Wybrane elementy stylu życia a ryzyko rozwoju raka piersi. Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, 95(4), s. 827-830.
• [19] Mazur-Roszak M., Litwiniuk M., Grodecka-Gazdecka S.: Otyłość a rak piersi. Współczesna Onkologia 2010, 14(4), s. 270-275.
• [20] Miller A.B.: Early detection of breast cancer in the emerging world. Zentralblatt für Gynäkologie 2006, 128(6), pp. 191-195.
• [21] Narod S.A.: Hormonal prevention of hereditary breast cancer. Annals of the New York Academy of Sciences 2001, 952, pp. 36-43.
• [22] Paździor A., Stachowska M., Zielińska A.: Wiedza kobiet na temat profilaktyki raka piersi. Nowiny Lekarskie 2011, 80(6), s. 419-422.
• [23] Pięta B., Grodecka-Gazdecka S., Chmaj-Wierzchowska K., Kramer L., Opala T.: Analiza ilorazu szans zachorowania na nowotwory złośliwe gruczołu piersiowego kobiet. Ginekologia Polska 2011, 82, s. 755-760.
• [24] Pinto B.M., Frierson G.M., Rabin C., Trunzo J.J., Marcus B.H.: Home-based physical activity intervention for breast cancer patients. Journal of Clinical Oncology 2005, 23, s. 3577-3587.
• [25] Plata A., Orłowska B.: Czynniki żywieniowe a ryzyko wystąpienia nowotworu gruczołu piersiowego w ocenie kobiet. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2011, XLIV (3), s. 970-974.
• [26] Pruthi S., Brandt K., Degnim A., Goetz M., Perez E., Reynolds C.: Postępowanie w raku sutka - podejście interdyscyplinarne. Część 1. Profilaktyka i diagnostyka. Medycyna po dyplomie 2008, 17, s. 28-43.
• [27] Ray A.: Aromatase activity in health and disease. AMBI Bull 1999, 1, p. 45.
• [28] Rosner B., Colditz G., Willet W.: Reproductive risk factors in a prospective study of breast cancer: the nurses health study. American Journal of Epidemiology 1994, 139, pp. 819-835.
• [29] Sowa M., Smuczyński W., Tarkowski M., Wójcik K., Kochański B.: Analysis of the selected risk factors for breast cancer - literature review. Journal of Education, Health and Sport 2015, 5(4), pp. 245-250.
• [30] Stein C.J., Colditz G.A.: Modifiable risk factors for cancer. British Journal of Cancer 2004, 90, pp. 299-303.
• [31] Szewczyk K.: Epidemiologia i profilaktyka raka piersi. [W:] Kornafel J. (red.) Rak piersi. CMKP, Warszawa, 2011.
• [32] Szkiela M., Worach-Karadas H., Marcinowski J.: Nowotwór złośliwy piersi - epidemiologia, znaczenie profilaktyki pierwotnej i wtórnej. Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, 95(2), s. 292-302.
• [33] Tuchowska P., Worach-Kardas A., Marcinkowski J.: The most frequent malignant tumors in Poland - the main risk factors and opportunities to optimize preventive measures. Problemy Higieny i Epidemiologii 2013, 94(2), pp. 166-171.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).