Zagrożenie wodne w polskich podziemnych kopalniach soli

• Autorzy: Kortas G.

Warianty tytułu

EN

Water hazard in underground salinas in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W perspektywie wieloletniej działalności górniczej polskich kopalń soli omówiono prawną definicję zagrożenia wodnego i podano jej nowe ujęcie. Przedstawiono warunki geologiczno-górnicze i charakterystyczne objawy zagrożenia wodnego. Określono dopływy wód do podziemnych kopalń soli i wyłoniono cztery kategorie ich skutków. Dopływy zestawiono w nowym uporządkowaniu i w skali logarytmicznej. Wskazano na główne czynniki wpływające na stan zagrożenia wodnego oraz stosowane sposoby zapobiegania awariom i katastrofom wodnym. Omówiono podstawowe związki matematyczne probabilistycznego modelu zagrożenia wodnego, wiążące zagrożenie wodne podziemnych kopalń soli z zagrożeniem terenów górniczych, wskazując na potrzebę uzgadniania wartości zagrożonej z miejscowym samorządem.

EN

This article presents a new take on legal definition of water hazard on the basis of perennial mining activity of salt mines in Poland. The geological-mining conditions and typical symptoms of water hazard were described. The effects of water inflow to the underground salinas were divided into four categories. The inflows were put in a new order in logarithmic scale. Main factors affecting water hazard level as well as the applied prevention methods in case of emergency and water disasters were determined. The essential mathematic relations for the water hazard model of probability calculus, which correlate between the water hazard of the underground salinas and the hazard of mining areas were presented. This article shows the importance of reaching a mutual agreement with the local government on the endangered value.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenie wodne; kopalnie soli; dopływy wód kopalnianych; zagrożenie powszechne; zarządzanie ryzykiem

EN

water hazard; salina; water inflow; common danger; risk management

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 69, nr 5
• Strony: 83--88
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kortas G.

• Instytut Mechaniki Górotworu PAN

Bibliografia

• 1. Berest P., Broudard B., Feuga B.: Dry mine abandonment, SMRI Spring Conf. 2004 Kanasas USA.
• 2. Budryk W.: Zapadliska na terenie miasta Inowrocławia, Przegląd Górniczo-Hutniczy T.25 1933, nr. 8.
• 3. Charkot J., Jaworski W.: Zarys problematyki zagrożeń naturalnych kopalni soli w Wieliczce w ujęciu historycznym, Materiały z IV Spotkania PSGS. Ślesin, 1997 r.
• 4. Duliński M., Garlicki A., Grabarczyk J., Zuber A.: Badania Izotopowe pochodzenia wód w polskich kopalniach, Materiały z IV Spotkania PSGS Ślesin, 1997.
• 5. Garlicki A., Wilk Z.: Geologiczne i hydrogeologiczne tło awarii na poziomie IV kopalni soli Wieliczka, Przegląd Geologiczny nr 3, 1993.
• 6. Górski J., Rasała M.: Hydrogeologia wybranych wysadów solnych regionu kujawskiego – aspekty poznawcze i utylitarne, Bogucki Wyd. Nauk. UAM Poznań, Geologos, monographiea 5, z.13, 2008.
• 7. d’Obyrn K.: The analysis of destructive water infiltration into the Wieliczka Salt Mine – a unique UNESCO site, Geological Quarterly, 56 (1), 2011, str. 85÷94.
• 8. Hus M., Jasiński Z., Lepiarz J.: Kontrolowane zatapianie kopalni soli Solno w Inowrocławiu, Materiały z IV Spotkania PSGS, Ślesin 1997.
• 9. Kortas G.: Model stanu zagrożenia wodnego kopalń soli, Archiwum Górnictwa, T. 27, z. 1-2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Kraków, 1982.
• 10. Kortas G.: Wpływy eksploatacji górniczej w Inowrocławiu na powierzchnię, Przegląd Górniczy 4/1997.
• 11. Kortas G., Maj A.: Warunki geomechaniczne w caliznach chroniących kopalnię przed wodami na przykładzie kopalni soli Kłodawa, Przegląd Górniczy z. 12, 2012.
• 12. Kortas G., Wilk Z.: Variations in the Yield of Water Effluents in a Salt Mine as Basis for the Prediction of their Behaviour, Archiwum Górnictwa, T. 29, z. 1, PWN, Warszawa–Kraków, 1984.
• 13. Kunstmann A., Lepiarz J., Poborska-Młynarska K., Urbańczyk K.: Wstępne koncepcje likwidacji Kopalni Soli Kłodawa..., Gospodarka Surowcami Mineralnymi. Przegląd Solny 2007 t. 23 z. spec. 1
• 14. Spackeler G.: Bergbaukund Leberbrief, Verl. Technik, Berlin, 1953.
• 15. Śliwowski K., Kortas G.: Zagrożenie powierzchni spowodowane eksploatacją wysadów solnych na przykładzie Kopalni Soli im. T. Kościuszki w Wapnie, Ochrona Terenów Górniczych, nr 51, KOPPSG WUG, Katowice, 1980.
• 16. Wiewiórka J., Charkot J., Gawroński W.: Podsadzanie kopalni soli w Wieliczce, Mat. ISS. Quo Vadis Sal, Dolina Demianowska 2008.
• 17. Projekt Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych z dnia 17.12.2012, www.wug.gov.pl
• 18. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych, Dz. U. Nr 94, poz. 841
• 19. Ustawa Prawo Geologiczne i Górnicze z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dz. U. Nr 163 poz. 981 z późn.zm.)
• 20. Ustawa Prawo Ochrony Środowiska, z dnia 27 kwietnia 2001 r., tekst jednolity Dz.U. Nr 25 poz.150,2008 r.
• 21. Zarządzenie Dyrektora ZKSChem z dnia 25 września. 1977 nr ew. 27 w sprawie realizacji wniosków Komisji powołanej przez Prezesa WUG zarządzeniem nr 5 z 10 sierpnia 1977 r.