Źródła sorbentów wapiennych do odsiarczania spalin w Polsce w kontekście potrzeb krajowej energetyki

• Autorzy: Galos K. , Szlugaj J. , Burkowicz A.

Warianty tytułu

EN

Sources of limestone sorbents for flue gas desulphurization in Poland in the context of the needs of domestic power industry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ostatnim ćwierćwieczu w polskiej elektroenergetyce zawodowej zbudowano znaczną liczbę instalacji odsiarczania spalin (IOS), co pozwoliło czterokrotnie ograniczyć całkowitą emisję SO2 do 0,4 mln Mg w 2013 r., a udział SO2 zatrzymanego w tych instalacjach wzrósł do ponad 80% w 2013 r. W konsekwencji zanotowano wzrost krajowego zapotrzebowania na sorbenty wapienne z poziomu praktycznie zerowego w 1990 r. do około 2,5 mln Mg rocznie obecnie, a branża energetyczna stała się jednym z najważniejszych odbiorców polskiego przemysłu wapienniczego. W artykule zaprezentowano metody odsiarczania stosowane w polskich elektrowniach i elektrociepłowniach i rodzaje użytkowanych w nich sorbentów oraz scharakteryzowano ich użytkowanie. Poddano analizie proces wdrażania systemów odsiarczania w krajowych elektrowniach z podaniem zdolności produkcyjnej i poziomu rzeczywistej produkcji gipsów syntetycznych. Przedstawiono bazę zasobową oraz wielkość podaży skał i surowców wapiennych w Polsce z uwzględnieniem głównych kierunków ich zastosowań. Przedstawiono także obecne i przyszłe źródła sorbentów wapiennych do odsiarczania spalin metodą mokrą wapienną. Na podstawie oficjalnych planów rozwojowych polskiej energetyki przedstawiono prognozę podaży gipsów z odsiarczania w najbliższej dekadzie, a także prognozę zużycia sorbentów wapiennych stosowanych w energetyce.

EN

In the last twenty five years a large number of flue gas desulphurization (FGD) installations was constructed in the Polish power industry, so domestic SO2 emission was reduced fourfold, and amounted to ca. 0.4 million Mg in 2013, while SO2 capture increased to over 80%, respectively. Consequently, a significant increase in domestic demand for limestone sorbents was recorded, from virtually zero in 1990 to about 2.5 million Mgpy today, and power industry has become one of the most important customers of limestone industry. The paper shows the methods used in the flue gas desulphurization in Polish heat and power plants, the types of utilized sorbents, characterizing also their use. Moreover, the paper presents process of the implementation of FGD along with potential and real gypsum production in domestic power plants. Furthermore, paper shows the resource base and the volume of supply of limestone and related rocks in Poland in relation to the main directions of their use. The current and future sources of limestone sorbents applied in FGD in wet method were also presented. Taking into account official plans of the development of the Polish energy production, the forecast of the synthetic gypsum production as well as the use of limestone sorbents in the next years has been made.

Słowa kluczowe

PL

odsiarczanie spalin; sorbenty wapienne; wapienie; gips syntetyczny

EN

flue gas desulphurization; limestone sorbents; limestone; synthetic gypsum

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 19, z. 2
• Strony: 149--170
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Galos K.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Szlugaj J.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Burkowicz A.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• ARE, 2015 – Emitor 2014. Emisja zanieczyszczeń środowiska w elektrowniach i elektrociepłowniach zawodowych. Agencja Rynku Energii, Warszawa.
• Bis, Z. 2002. Sorbenty wapienne w energetyce. [W:] Monografia Przeróbka i wykorzystanie surowców skalnych. Praca zbiorowa. Wyd. Instytutu GSMiE PAN, Kraków.
• Bilans gospodarki…, 2015 – Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata 2013 – praca zbiorowa pod red. T. Smakowskiego, K. Galosa i E. Lewickiej. Wyd. PIG-PIB Warszawa 2015 (oraz edycje wcześniejsze).
• Bilans zasobów…, 2015 – Bilans Zasobów Złóż Kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2014 r. – praca zbiorowa pod red. M. Szuflickiego, A. Malon i M. Tymińskiego. Wyd. PIG-PIB Warszawa 2015 (oraz edycje wcześniejsze).
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych – IED (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola).
• Galos i in. 2003 – Galos, K., Smakowski, T. i Szlugaj, J. 2003. Flue-gas desulphurisation products from Polish coal-fired power plants. Applied Energy 75, s. 257–265.
• Gawlicki i in. 2009 – Gawlicki, M., Galos, K. i Szlugaj, J. 2009. Mineralne surowce odpadowe z elektrowni, elektrociepłowni i ciepłowni. [W:] Surowce mineralne Polski. Mineralne surowce odpadowe. Praca zbiorowa pod red. K. Galosa. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
• Hycnar i in. 2015 – Hycnar, E., Ratajczak, T. i Jończyk, W. 2015. Węglanowe kopaliny towarzyszące a możliwości ich wykorzystania w charakterze sorbentów SO2 (na przykładzie złoża węgla brunatnego Bełchatów). Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN nr 90, Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
• Hycnar, J. 2006. Paleniska fluidalne przykładem racjonalnego rozwiązywania problemów odpadów. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 9, z. spec. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
• Knura, P. 2011. Półsucha metoda odsiarczania spalin z zastosowaniem reaktora pneumatycznego zintegrowanego z filtrem tkaninowym (metoda RP+FT) – kierunki rozwoju technologii, potencjał i możliwości.
• Materiały II Konferencji Wytwórców Energii Elektrycznej. Skawina. Krajowy program ochrony powietrza do roku 2020 (z perspektywą do 2030). Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2015.
• Niesler, J. 2011. Rozwój palenisk fluidalnych w energetyce. Piece przemysłowe & kotły Nr XI–XII.
• Ochrona Środowiska 2015. Rocznik Głównego Urzędu Statystycznego.
• Polityka… 2009 – Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, Załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady Ministrów z 10 listopada 2009 r.
• Roszczynialski, W. i Gawlicki, M. 1997. Kierunki zagospodarowania produktów odsiarczania spalin. Materiały VII Konferencji „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi”. Polanica Zdrój.
• Szlugaj, J. i Naworyta, W. 2015. Analiza zmian podaży gipsu w Polsce w świetle rozwoju odsiarczania spalin w elektrowniach konwencjonalnych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management t. 31, z. 2, Wyd. IGSMiE PAN, Kraków.
• Szmigielska, E. i Głomba, M. 2012. Analiza fizyko-chemiczna wapieni stosowanych w technologiach odsiarczania spalin energetycznych. Materiały 11 Konferencji POL-EMIS 2012, Ochrona powietrza atmosferycznego. Sienna-Czarna Góra.
• Trybuś, T. 1995. Fluidalne spalanie paliw jako metoda ograniczania emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu. Ochrona Środowiska nr 2(57).
• Wyszomirski, P. i Galos, K. 2007. Surowce mineralne i chemiczne przemysłu ceramicznego. UWND AGH, Kraków.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.