Walcownia huty żelaza w Nietulisku. Problematyka zachowania trwałej ruiny

• Autorzy: Marchewka Michał

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK65NIETULISKO

Warianty tytułu

EN

Iron rolling mill in Nietulisko: the issue of preserving a permanent ruin

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono metodyczne podejście do ochrony konserwatorskiej obiektów zabytkowych zachowanych w formie trwałej ruiny, jak również próbę jego wdrożenia na przykładzie zespołu ruin dawnej walcowni huty żelaza w Nietulisku Dużym, symbolu przemysłu XIX wieku na terenach dzisiejszej Polski. Przeanalizowana została również problematyka zachowania obiektu zabytkowego w stanie trwałej ruiny w zgodzie z wymaganiami i zasadami bezpieczeństwa, zwłaszcza historycznych układów nośnych. Opisano koncepcję instrukcji konserwacji elementów zabytku wraz z wylistowaniem wariantu wytycznych projektowych. Proponowane wytyczne projektowe mogą posłużyć jako źródło inspiracji w dyskusji o zakresie konserwacji obiektów w trwałej ruinie oraz o rozwoju regionu świętokrzyskiego i jego promocji w kraju i za granicą.

EN

This paper focuses on a methodical approach to preserving historical buildings in a state of permanent ruin as well as its attempted implementation in the Nietulisko Duże Iron Rolling Mill, a nineteenthcentury Polish industrial symbol. The issue of preserving the historic structure in a state of permanent ruin was analyzed in accordance with safety requirements and rules, It specifically focused on historic load-bearing systems. A concept of conservation instructions for the elements of the monument has been described, along with a list of variants of design guidelines. The solutions proposed can serve as a source of inspiration in the discussion concerning the extent of the conservation of buildings in a state of permanent ruin, and a way to promote the development of the Świętokrzyskie Region, both in Poland and abroad.

Słowa kluczowe

PL

dziedzictwo industrialne; Zagłębie Staropolskie; Nietulisko Duże; problematyka; zachowania trwałej ruiny

EN

industrial heritage; Zagłębie Staropolskie; (Old-Polish Industrial Hub); Nietulisko Duże; issues with the preservation of a permanent ruin

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 65
• Strony: 120--133
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., fot., tab.

Twórcy

autor

Marchewka Michał

Bibliografia

• Opracowania / Secondary sources
• 1. Dudzińska-Jarmolińska Agnieszka, Rekultywacja i rewitalizacja jako sposoby przekształcenia terenów poprzemysłowych na tereny parkowo-rekreacyjne, Warszawa 2018.
• 2. Dyckhoff Tom, Architektura spektaklu, tłum. Agnieszka Rasmus-Zgorzelska, Kraków 2018.
• 3. Ivashko Oleksandr, The issues of conservation and revitalization of the monuments of industrial architecture, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2020, nr 58.
• 4. Janczykowski Jan, Zabytki postindustrialne – kłopot czy szansa, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2007, nr 22.
• 5. Jędrusiak Tadeusz, Turystyka kulturowa w obiektach poprzemysłowych - zagadnienia ogólne, Poznań 2011.
• 6. Kaptur Kamil, Walcownia żelaza w Nietulisku Dużym. Dziedzictwo Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, „Renowacje i Zabytki” 2020, nr 3 (75).
• 7. Karczmarczyk Stanisław, Zasady wykonywania ekspertyz obiektów zabytkowych, „Diagnostyka Obiektów Budowlanych” 2020, R. XIII, t. 1, nr 1.
• 8. Kotasiak Wojciech, Gminny program opieki nad zabytkami gminy Kunów na lata 2010–2014, Kunów 2010.
• 9. Molenda Marcin, Obiekty przemysłowe Zagłębia Staropolskiego jako produkt turystyczny Regionu Świętokrzyskiego, Szczecin 2010.
• 10. Nowak Stanisław, Szplit Andrzej, Region świętokrzyski w przemianach industrialnych lat 1870–1914, Warszawa 2018.
• 11. Sroczyńska Jolanta, Wartości społeczne w ochronie zabytków
• – jak nauczać ludzi ich wyróżniania, „Wiadomośc Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2019, nr 58.
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• 12. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Zaglebie-Staropolskie;3999829.html.
• 13. https://zabytek.pl/pl/obiekty/nietulisko-duze-zespol-urbanistyczno-przemyslowy.
• 14. http://anber.eu/wp-content/uploads/2018/03/Katalog_Remmers.pdf.
• 15. http://bc.pollub.pl/Content/599/PDF/ruina.pdf.
• 16. http://bc.pollub.pl/Content/12729/PDF/ochrona.pdf.
• 17. https://jedzwpolske.pl/porady/warto-zobaczyc/2019/
• 18. podziekuj-carowi-i-pracuj-czyli-jak-powstala-walcownia-zelaza-nietulisko-duze/.
• 19. https://roadtripbus.pl/nietulisko-duze-ruiny-walcowni.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).