Analiza niskotemperaturowego potencjału energetycznego obszarów młodoglacjalnych na przykładzie Pojezierza Kaszubskiego. Podejście metodologiczne

• Autorzy: Lemoine G.

Warianty tytułu

EN

Methodological approach analysis of low-temperature energy potential for late-glacial areas on the example of the Kashubian Lake District

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na wstępie przypomniana została specyfika geotermii i termogeologii ze szczególnym zwróceniem uwagi na wskaźnik mocy cieplnej i wskaźnik efektywności energetycznej jako podstawowych narzędzi stosowanych w tych domenach geoinżynierii cieplnej. Następnie zaprezentowano Pojezierze Kaszubskie jako obszar o wysokich walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Obszar ten posiada również potencjał dla powstania ośrodków typu spa, które mogłyby się stać główną osią zrównoważonego rozwoju turystyki w tym regionie. W perspektywie ewentualnej specjalizacji lokalnej w zakresie tej branży oceniono przydatność geotermiczną i hydrogeotermiczną zasobów rozpatrywanego terenu. Stwierdziwszy słabą dostępność głębokich zasobów hydrogeotermalych w rozpatrywanym regionie Niżu Polskiego, na przykładzie gminy Chmielno rozważono możliwości wykorzystania przypowierzchniowego, niskotemperaturowego potencjału energetycznego. Dla tego regionu zaprezentowano główne wyniki analizy uwarunkowań wykorzystania energii cieplnej płytkich warstw wodonośnych. Przeprowadzono także wstępną ocenę możliwości magazynowania ciepła w płytkich warstwach wodonośnych na skalę Pojezierza Kaszubskiego.

EN

Firstly, the specific application domains of geothermal and thermogeological disciplines are reminded with particular attention to the significance of the Power Factor and Coefficient of Performance. Secondly, a briefly overview is given of the Kashubian Lake District with regard to the high landscape value and the natural beauty of this site with a view of introducing a scenario of the sustainable development of tourism focused on spa activities. In this hypothesis, a brief assessment of the geothermal and hydrogeothermal suitability of this lake district is carried out. Thirdly, an assessment of subsurface low temperature potential is proposed, because of the very poor availability of deep geothermal resources in the considered region of the Polish Lowland. This analysis is expanded to include the low enthalpy potential of the shallow aquifer with a focus on the territory of the Chmielno municipality. Finally, a preliminary analysis of the shallow ground waters suitability for the Aquifere Thermal Energy Storage is conducted on the scale of the lake district referred to in this paper.

Słowa kluczowe

PL

termogeologia; utwory czwartorzędowe; gruntowe pompy ciepła; spa; rekreacja; ATES; Pojezierze Kaszubskie; Chmielno

EN

thermogeology; Quaternary sediments; Ground Source Heat Pumps; spa; thermoludism; ATES; Kashubian Lake District; Chmielno

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Technika Poszukiwań Geologicznych
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 55, nr 1
• Strony: 151--171
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Lemoine G.

• Nieetatowy konsultant ds. termogeologii, Członek Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego

Bibliografia

• 1. AUSSEUR J.Y., SAUTY J.P., 1982 — Exploitation thermique des aquifères peu profonds- Manuel de préparation des pré-études de faisabilité technique. Rap. B.RG.M. 82 SGN 023 EAU.
• 2. BANKS D., 2012 — An Introduction to Thermogeology: Ground Source Heating and Cooling, 2nd Edition. ISBN: 978-0-470-67034-7.
• 3. BRALCZYK M., JANKOWSKI M., KWATERKIEWICZ A., 1997 — Dokumentacja Hydrogeologiczna zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych i mioceńskich strefy krawędziowej Pojezierza Kaszubskiego. Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL, Zakład w Gdańsku.
• 4. BUJAKOWSKI W., 2005 — A review of Polish experiences in the use of geothermal water. Proceedings World Geothermal Congress 2005, Antalya, Turkey, paper no 142.
• 5. CRUTZEN P.J., STOEMER E.F., 2000 — The Anthropocene. Global Change News 41, s. 17–18.
• 6. GANCARZ M., 2015 — Właściwości zbiornikowe utworów wapienia muszlowego na Niżu Polskim. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 31 (1), s. 65–80.
• 7. GÓRECKI W. (red. nauk.) i in., 2006a — Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na Niżu Polskim. ZSE AGH, Kraków.
• 8. GÓRECKI W. (red. nauk.) i in., 2006b — Atlas zasobów geotermalnych formacji paleozoicznej na Niżu Polskim. ZSE AGH, Kraków.
• 9. GOURMEZ D., LEMALE J., 2008 — Guide technique pompe à chaleur géothermique sur aquifère : Conception et mise en ceuvre, Collection Scientifique et Technique, ADEME, ARENE et BRGM Editions.
• 10. GRINGARTEN A.C., LANDEL P.A., MENJOZ A., SAUTY J.P., 1980 — Stockage longue durée en nappe phréatique de calories ŕ basse température pour l’habitat. Rap. BRGM n°79 SGN 683 HYD.–1979 Paris, Plan Construction, F.
• 11. HAJTO M., 2014 — Modelowanie parametrów hydrogeologicznych i geotermicznych oraz automatyzacja obliczeń zasobów geotermalnych w skali regionalnej na przykładzie konstrukcji współczynnika mocy. Przegląd Geologiczny 62 (12), s. 852–855.
• 12. JANCZAK J., GOŁĘBIEWSKI R, 2007 — Typy morfogenetyczne jezior na tle kształtowania się rzeźby czwartorzędowej. [W:] Borowiak [Red.] Jeziora Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Ser. Bad. Limn. 5,Wyd. KLUG, Gdańsk, s. 53–68.
• 13. JAWORSKA-SZULC B., 2006 — Problem zasobów odnawialnych wód podziemnych w wielowarstwowych systemach wodonośnych na przykładzie Regionu Gdańskiego. Geologos 10, s. 91–99.
• 14. Państwowa Służba Hydrogeologiczna (PSH) ̶ Jednolite części wód podziemnych (JCWPd), charakterystyka geologiczna i hydrogeologiczna – Nr JCWPd: 13. http://www.psh.gov.pl.
• 15. KAPUŚCIŃSKI J., RODZOCH A., 2010 — Geotermia niskotemperaturowa w Polsce i na świecie – Stan aktualny i perspektywy rozwoju, uwarunkowania techniczne, środowiskowe i ekonomiczne. Wyd. Borgis. Warszawa.
• 16. KĘPIŃSKA B., 2011 — Energia geotermalna w Polsce – stan wykorzystania, perspektywy rozwoju. Technika Poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój 50 (1–2), s. 7–18.
• 17. KŁONOWSKI M., KOZDRÓJ W., 2014 — Broszura informacyjna na temat stosowania płytkiej geotermii PIG-PIB OD we Wrocławiu. (Link: http://www.transgeotherm.eu/graf/pobierz/broszura_2014/123737004-Geothermie).
• 18. KOZERSKI B., KRECKO M., PŁOCHNIEWSKI Z., 2000 — Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Egiertowo (0053). PIG, Warszawa.
• 19. KUBSKI P., LEMOINE G., 2011 — Typologia gruntów jako pierwszy etap oceny lokalnego potencjału geotermii niskiej entalpii – Na przykładzie regionu Kościerskiego (Polska). Technika Poszukiwań Geologicznych Geotermia, Zrównoważony Rozwój 50 (1–2), s. 295–308.
• 20. LACHMAN P., 2012 — COP dla pomp ciepła – wartości realne i … te „niezwykłe” prospektów reklamowych. InstalReporter, lipiec 2012 (07) [http://instalreporter.pl/wp-content/uploads/2012/07/ IR_2012_07_COP_dla-pomp_ciepła.pdf.
• 21. LEE K.S., 2013 — Underground Thermal Energy Storage. London: Springer London. Doi:10.1007/978-1-4471-4273-7.
• 22. LEMOINE G., 2014 — Uwarunkowania wykorzystania wód podziemnych do celów energetycznych, leczniczych i rekreacyjnych w centralnej części Pojezierza Kaszubskiego, na terenie gminy Chmielno, Cześć I: Wody czwartorzędowe. Opracowanie dobrowolne, arch. PSG. Niepublikowane.
• 23. LIDZBARSKI M., PŁOCHNIEWSKI Z. PRUSSAK W., 2000 — Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Kartuzy (0025). PIG, Warszawa.
• 24. MALINOWSKI J. (red.), 1976 — Atlas zasobów zwykłych wód podziemnych i ich wykorzystania w Polsce. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• 25. PACZYŃSKI B., SADURSKI A. (red.), 2007 — Hydrogeologia regionalna Polski. Tom I Wody słodkie. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• 26. PETELSKI K., PRUSSAK W., 2001 — Wpływ rzeźby podłoża osadów czwartorzędowych na morfologię Pojezierza Kaszubskiego. Geneza Litologia i Stratygrafia Utworów Czwartorzędowych, Tom IV, seria geograficzna 64, UAM, Poznań.
• 27. SIKORSKA M., PACZEŚNA J., 1997 — Quartz cementation in Cambrian sandstones on the background of their burial history (Polish part of the East European Craton). Geological Quarterly 41 (3), s. 265–272.
• 28. SZEWCZYK J., 2002 — Ślady zmian klimatycznych plejstocenu oraz holocenu w profilach temperatury w głębokich otworach wiertniczych na Niżu Polskim. Przegląd Geologiczny 50 (11), s. 1109–1114.
• 29. SZEWCZYK J., 2005 — Wpływ zmian klimatycznych na temperaturę podpowierzchniową Ziemi. Przegląd geologiczny 53 (1), s. 77–86.
• 30. SZEWCZYK J., GIENTKA D., 2009 — Terrestrial heat flow den sity in Po land – a new approach. Geological Quarternary 53 (1), s. 125–140.
• 31. SZEWCZYK J., 2010 — Geofizyczne oraz hydrogeologiczne warunki pozyskiwania energii geotermicznej w Polsce. Przegląd Geologiczny 58 (7), s. 566–573.
• 32. SZYPERKO -ŚLICZYŃSKA A., 1979 — Trias dolny w północno-wschodniej Polsce. Prace Inst. Geol. T. 91.
• 33. WILHELM J., BIANCHETTI G., VUATAZ F.D., 2003 — Evaluation du potentiel géothermique du canton de Vaud. Groupement PGV – Service Cantonal de l’Enrvironnement et de l’Energie (SEVEN).
• 34. WITKOWSKI A., 1989 — Ewolucja i tektonika staropaleozoicznego kompleksu strukturalnego południowego Bałtyku. Kwartalnik Geologiczny, 34 (1), s. 51–66.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.