Metafizyczność obrazu

• Autorzy: Widelski A. A.

Warianty tytułu

EN

Painting metaphysics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Stawiane w artykule pytania o metafizyczność obrazu często odnoszą się do mojego doświadczenia wynikającego z własnej twórczości malarskiej. Przytoczona w tekście twórczość: Paula Cézanne’a, Piet’a Mondrian’a czy Wassilego Kandinskiego mówi językiem metafizycznym, ponieważ daje możliwość dostępu do rzeczywistości absolutnej. Taki rodzaj malarstwa ma charakter transcendentny, a zatem dokonuje się w nim – czy za jego pośrednictwem – przekraczanie rzeczywistości fizycznej w kierunku tego, co duchowe i idealne. Obrazy Kandinskiego czy Mondriana, chociaż abstrahują od figury, mają cechy metafizyczności, gdyż poprzez siebie dążą do ukazania innego wymiaru rzeczywistości. Sztuka ta, w odizolowaniu od świata zewnętrznego, inspiracje swoje odnajduje we wnętrzu artysty. W odróżnieniu od abstrakcjonistów nie wykluczam postrzegania zmysłowego, które może być początkiem procesu poznania, tak jak u Cezanne’a czy Mondriana. Jest to bardzo naturalny sposób percepcji otaczającego świata w przypadku twórczego docierania do istoty malarstwa metafizycznego. Analiza twórczości Giorgio de Chirico, założyciela kierunku peinture métaphysique, wbrew przyjętej nazwie, nie odnosi się według mnie do postawionego problemu, ponieważ głębia metafizycznego poznania zostaje tu zastąpiona powierzchownym, choć poruszającym odczuciem, a metafizyczne pytania – labiryntem zagadek. Metafizyczność obrazu to podejmowanie prób przekraczania materii malarskiej w kierunku wyrażenia innego, duchowego wymiaru. Intuicja przekraczająca granice czysto racjonalnej percepcji utożsamia się z doświadczeniem metafizycznym, które prowadzi do transcendentalnego poznawania niewidzialnej rzeczywistości. Twórczość malarska m.in. Pieta Mondriana, Paula Cézanne’a, Wassilego Kandinskiego nie istnieje sama dla siebie, lecz przez siebie odsłania istotę niewyrażalnego, a swoją siłę zawdzięcza głębokiemu przeświadczeniu o przekazanej prawdzie.

EN

The questions posed in the article, about metaphysics of painting often relate to my experience resulting from my own paintings. The works of: Paul Cézanne, Piet Mondrian, or Vasili Kandinsky, discussed in the article, speak a metaphysical language, since they provide the possibility of access to absolute reality. This type of painting possesses a transcendental character, meaning in it, or with its aid a transcendence of physical reality occurs, moving towards that which is spiritual and ideal. The paintings of Kandinsky or Mondrian, although disregarding the figure, possess metaphysical qualities, because through themselves they strive to show another dimension of reality. This art, in isolation from the outside world, finds its inspiration within the artist. As opposed to abstractionists, I do not exclude sensual perception, which can be the beginning of the cognitive process, just as with Cézanne or Mondrian. This is a very natural way of perceiving the surrounding world in the case of creatively attaining the essence of metaphysical painting. The analysis of the works of Giorgio de Chirico, the founder of the peinture métaphysique art movement, despite its name, does not in my opinion, relate to the problem posed, because the depth of metaphysical cognition is replaced with a superficial, although moving feeling, and the metaphysical question – with a labyrinth of riddles. Metaphysics of painting is an attempt to transcend the painting matter in the direction of expressing a different spiritual dimension. The intuition which often transcends the borders of purely rational perception identifies itself with metaphysical experience, which leads to transcendental cognition of the unseen reality. The paintings of Piet Mondrian, Paul Cézanne and Vasyli Kandinsky as well as others do not exist just for their own sake, but through themselves reveal the essence of the unexpressed, while drawing their strength from a deep conviction the imparted truth.

Słowa kluczowe

PL

metafizyczność obrazu; malarstwo metafizyczne; intuicja; malarstwo duchowe; zdarzenia subtelne; Giorgio de Chirico; Piet Mondrian; Paul Cézanne; Wassily Kandinsky

EN

metaphysics of painting; metaphysical painting; intuition; spiritual painting; Giorgio de Chirico; Piet Mondrian; Paul Cézanne; Wassily Kandinsky

• Wydawca: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 8
• Strony: 229--236
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., fot.

Twórcy

autor

Widelski A. A.

• Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach, Wydział Architektury, Budownictwa i Sztuk Stosowanych, ul. Rolna 43, 40-555 Katowice

Bibliografia

• [1] Tatarkiewicz W.: Dzieje sześciu pojęć. Warszawa: PWN, 1975.
• [2] Janicka K.: Surrealizm. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1985.
• [3] Od Moneta do Pollocka. Słownik malarstwa nowoczesnego. Praca zbiorowa, tłumaczyła z francuskiego Helena Devechy. Warszawa: Arkady, 1995.
• [4] Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa. Oprac. Elżbieta Grabska i Helena Morawska, Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1977.
• [5] Kandyński W.: O duchowości w sztuce. Wstęp Max Bill, tłum. Stanisław Fijałkowski, Łódź: Wyd. PGS, 1996.
• [6] Bławatska H.: Klucz do teozofii. T. 1–2, Warszawa 1996.
• [7] Jaroszyński P.: Metafizyka i sztuka. Warszawa: Gutenberg Print, 1996.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).