Wyniki badań mineralogicznych spalonej substancji organicznej : stanowisko archeologiczne Tell el Farkha, Delta Nilu, Egipt

• Autorzy: Pawlikowski M.

Warianty tytułu

EN

Results of mineralogical examination of burned organic susbstances : archaeological site Tell el Farkha, Nile Nelta, Egypt

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Substancje organiczne w stanowiskach zachowują się rzadko. Im starsze stanowiska tym mniej jest w nich substancji organicznych. Jedna z okoliczności sprzyjających jej zachowaniu jest spalenie bez dostępu powietrza, czyli zwęglenie. Badania tego typu materiału wymagają stosowania szeregu metod stosowanych m.in. w naukach mineralogicznych. Badania zwęglonych substancji ze stanowiska Tel el Fakha , które mają około 5 tyś. lat pozwoliły rozpoznać spaloną sieczkę zbożową, spalony chleb, dziegieć. spalone tkanki roślinne, spalone kości i ości ryb.

EN

Organic substances are rarely well-preserved at excavation sites. The older the site, the less of organic substances there is. One of the conditions that favor their preservation is burning without air, i.e. charring. Studies of this type of material require implementing a number of methods used, among others, in mineralogical sciences. Such methods were used in this publication. Studies of charred substances from the Tel el Fakha site, which are about 5 thousand years old, allowed us to recognize: burnt chopped cereals, burnt bread, wood tar, burnt vegetable tissues, burnt bones and fish bones.

Słowa kluczowe

PL

mineralogia; zwęglona substancja organiczna; stanowisko archeologiczne; Egipt

EN

mineralogy; burned organic substance; archaeological site; Egypt

• Wydawca: nakł. Maciej Pawlikowski
• Czasopismo: Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 23
• Strony: 1--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., wykr., tab., zdj.

Twórcy

autor

Pawlikowski M.

• Dept. Mineralogy, Petrography and Geochemistry, AGH-Univ. Science and Technology, Cracow

Bibliografia

• 1. Chłodnicki M., Ciałowicz K.M., 2008 Tell el-Farcha – Preliminary Report 2006, „Polish Archaeology in the Mediterranean”, Reports XVIII, Warszawa, , s. 127–153.
• 2. Chłodnicki M., 2012 History of the research, [w:] M. Chłodnicki, K.M. Ciałowicz, A. Mączyńska (red.), Tell el-Farcha I. Excavations 1998–2011, Poznań–Kraków, s. 9–15.
• 3. Ciałowicz K.M., 1999 Początki cywilizacji egipskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Kraków , s. 6.
• 4. Ciałowicz K.M., 2008 Dziesięć lat badań na Wzgórzu Kurczaka (Tell el-Farcha), „Alma Mater”, nr 99, , s. 200–209.
• 5. Ciałowicz K.M., 2009 The Early Dynastic Administrative-Cultic Centre at Tell el-Farcha, „British Museum Studies in Ancient Egypt and Sudan”, nr 13, 2009, s. 83–123.
• 6. Ciałowicz K.M., 2010 Tell el-Farcha – zapomniana stolica Egiptu w Delcie Nilu, „PAUza Akademicka”, nr 99, Kraków, s. 1–4.
• 7. Ciałowicz K.M., Dębowska-Ludwin J., 2013 Tell el-Farcha and its Implications for Understanding the Earliest Architecture of Lower Egypt, „Studies in Ancient Art and Civilization”, nr 17 (17), Kraków, s. 25–40.
• 8. Dębowska-Ludwin J., 2012 The Cemetery, [w:] M. Chłodnicki, K.M. Ciałowicz, A. Mączyńska (red.), Tell el-Farcha I. Excavations 1998–2011, Poznań–Kraków, s. 53–75.
• 9. Hendrickx S., Faltings D., Op de Beeck L., Raue D., Michiels C., 2002 Milk, Beer and Bread Technology during the Early Dynastic Period, „Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts Abteilung Kairo”, vol. 58, , s. 277–304.
• 10. Mączyńska A. (red.), 2012 Tell el-Farcha I. Excavations 1998–2011, Poznań–Kraków , s. 77–86.
• 11. Michel R.H., McGovern P.E., Badler V.R., 1992 Chemical Evidence for Ancient Beer, „Nature”, vol. 360, s. 24.
• 12. Michel R.H., McGovern P.E., Badler V.R., 1993 The First Wine & Beer. Chemical Detection of Ancient Fermented Beverages, „Analytical Chemistry”, vol. 65, nr 8, s. 408–413.
• 13. Pawlikowski M., Niedźwiedzki T., 2002 Mineralogia kości. (Mineralogy of bones). Wyd. PAN Oddział w Krakowie (2002), s. 128.
• 14. Pawlikowski M., 2010a Geology and Geomorphology as Reasons for Location ofArchaeological Sites. Egypt, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr 10, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 15. Pawlikowski M., 2010b Sedimentary Structures as Indicator of Natural Processes and Human Activity – Tell el Farcha aechaeological site. Nile Delta. Egypt, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr. 10, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 16. Pawlikowski M., 2010c Micro-Artefacts as Indicators of Human Activity. Tel el Farcha Archaeological Site. The Nile Delta Egypt, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr 10, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 17. Pawlikowski M., 2010d Tel el Farcha. Mineralogical Investigation of Stone Raw Materials Used at the Site, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr 10, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 18. Pawlikowski M., 2010e Mineralogical and Technological Investigation of Pottery and Raw Materials for Ceramic Production. Tel el Farcha, Nile Delta. Egypt, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr10, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 19. Pawlikowski M., 2010f Reconstruction of Gezira. Tel El Farcha Archaeological Site. Nile Delta, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr 10, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 20. Pawlikowski M., 2010g Geological Reconstruction of Occupation Phases. Tel el Facha Archeological Site – Kom W. Nile Delta – Egypt, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr 10, Kraków, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 21. Pawlikowski M., Strzelczyk J., 2010 Mineralogical Investigation of Selecte Phenomenon Present in Kom C. Tell el-Farcha Archaeological Site. The Nile Delta –Egypt, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr 10, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 22. Pawlikowski M., Such J., 2010 Reconstruction of Gezira. Tel El Farcha Archaeological Site. Nile Delta, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr 10, Kraków,. Ed. M. Pawlikowski.
• 23. Pawlikowski M., 2016 Wyniki badań mineralogiczno-petrograficznych elementów browarów Ze stanowiska archeologicznego Tel el Farka. Delta Nilu. Egipt. (RESULTS OF MINERALOGICA INVESTOGATION OF ELEMENTS OF BREWERIES. TEL EL FARKA ARCHAEOLOGICAL SITE. NILE DELTA. EGYPT). „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr 21, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 24. Pawlikowski M. and Dębowska-Ludwin J., 2011 Bone material and mineralogical processes of its destruction at the site of Tell el-Farkha. SAAC volum 15. Kraków.
• 25. Pawlikowski M., Słowioczek E., 2012 Results of the Mineralogical Examination of the Dried Bricks from Tombs and Mastaba: Tell el-Farcha Archaeological Excavation Site, The Nile Delta, Egypt, „Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering”, CD nr 11, Kraków, Ed. M. Pawlikowski.
• 26. Pawlikowski M., Wasilewski M., 2012 Geology, Sedimentology and Mineralogy, [w:] M. Chłodnicki, K.M. Ciałowicz, A. Mączyńska (red.), Tell el-Farcha I. Excavations 1998–2011, Poznań–Kraków, s. 375–382.
• 27. Pawlikowski M., 2013 The Geoarchaeology of Occupied Wadis in Egypt, „Archaeologia Polona”, Warszawa, vol. 49, s. 163–176.
• 28. Pawlikowski M., 2013 Why are There Very Few Archaeological Sites of the EarlyHolocene in the Egyptian Nile Valley? Geological and Geomorphological reasons, „Studies in Early Near Eastern Production, Subsistence, and Environment”, vol. 16, Berlin, s. 83–96.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).