Analiza rozmycia dna cieku poniżej bystrza o zwiększonej szorstkości (przykład z potoku Poniczanka w miejscowości Ponice)

• Autorzy: Plesiński K.

Warianty tytułu

EN

Gravel bed river scouring analysis downstream of block ramp (example from the Poniczanka stream in Ponice village)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca dotyczy rozmycia nieumocnionego dna cieku poniżej bystrza o zwiększonej szorstkości na potoku Poniczanka w miejscowości Ponice. Obliczono głębokość rozmycia dna poniżej budowli wykorzystując formuły empiryczne różnych autorów. Wyniki obliczeń zweryfikowano z rezultatami pomiarów terenowych, typując formuły, których uzyskane wyniki były o największej zgodności z obserwacjami terenowymi, jak i te o najgorszej. Celem pracy jest weryfikacja formuł obliczeniowych głębokości rozmycia dna poniżej bystrza na podstawie wyników badań terenowych. Stwierdzono, że zależności empiryczne służące do obliczenia głębokości rozmycia dna poniżej bystrza są niedokładne, ale mogą służyć do analizy porównawczej.

EN

The work describes the scouring process downstream of boulder block ramps on Poniczanka Stream in Ponice village. The depth of the down-stream scouring rate was calculated using empirical formulae due to different authors. The results of the calculations were verified basing on the field measurements. Finally only those formulae which results were most consistent with field observations and those with were the worst consistent with field observations are presented along a paper. Thus the aim of the study was to verify the existing formulae of the scouring depth calculation downstream of block ramp hydraulic structure on the basis of the results of field research. It was found that the empirical relationships for calculating the scouring depth in observed case are not satisfied enough, however they can be used for comparative analysis for designers.

Słowa kluczowe

PL

rozmycie dna; wzory empiryczne; bystrze o zwiększonej szorstkości; potok Poniczanka

EN

scouring depth; empirical formulas; block ramp; Poniczanka stream

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 167 (47)
• Strony: 77--87
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., fot., rys., tab., wzory

Twórcy

autor

Plesiński K.

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki

Bibliografia

• 1. ATTARI J., AFCRI F., GOLZARI F. 2002. A review of phisical models of scour holes below large dams in Iran. Rock Scour due to Falling High-Velocity Jets, Schleiss and Bollaert eds., Swets and Zeitlinger, Lisse, Szwajcaria, 73.80.
• 2. CHIVIDINI M. F. 1983. Evaluation of maximum scour downstream ski-jamp spillways. Proceedings of the XI Water National Congress, Cordoba, Argentina, 6, 187-210.
• 3. DĄBKOWSKI S.L., SKIBIŃSKI J., ŻBIKOWSKI A. 1982. Hydrauliczne podstawy projektów wodnomelioracyjnych. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
• 4. DĄBKOWSKI S.L., SIWICKI P., URBAŃSKI J. 2007. Rozmycia na modelu jazu przepuszczającego wodę pod i nad zasuwą. Acta Scientiarum Polonorum: Architectura, 6(3), 3-14.
• 5. DOBIJA A. 1985 Charakterystyka hydromorfologiczna górnej części zlewni Poniczanki [w:] Bandoła-Ciołczyk E. Badania fizjograficzne i ekologiczne na obszarze zlewni Poniczanki w Gorcach. Studia Naturae, Seria A – Wydawnictwa Naukowe, PWN – PAN, Warszawa – Kraków, 29, 15-23.
• 6. KONDRACKI J. 2000. Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• 7. LANGER M. 1985 Hydrografia górnej części doliny Poniczanki [w:] Bandoła-Ciołczyk E. Badania fizjograficzne i ekologiczne na obszarze zlewni Poniczanki w Gorcach. Studia Naturae, Seria A – Wydawnictwa Naukowe, PWN – PAN, Warszawa – Kraków, 29, 85-97.
• 8. LEOPARDO R. A., LEOPARDO M. C., CASADO J. M. 2002. Local rock scour downstream large dams. Rock Scour due to Falling High-Velocity Jets, Schleiss and Bollaert eds., Swets and Zeitlinger, Lisse, Szwajcaria, 55.61.
• 9. NOVAK P. 1955. Study of silting basins with special regard to their end sills. [in:] 6th Congress of the IAHR, Hague, paper Cl5.
• 10. NOVAK P., MOFFAT A. I. B., NALLURI C. NARAYMANN R. 1997. Hydraulics Structures. Spon. Chapman and Hali, London.
• 11. PAGLIARA S. 2007. Influence of sediment gradation on scour downstream of block ramps. Journal of Hydraulic Engineering-Asce, 133, 1241-1248.
• 12. PAGLIARA S., PALERMO M. 2008. Scour control and surface sediment distribution downstream of block ramps. Journal of Hydraulic Research, 46(3), 334-343.
• 13. PAGLIARA S., RADECKI-PAWLIK A., PALERMO M., PLESIŃSKI K. 2017. Block ramps in curved rivers: morphology analysis and prototype data support of design criteria for mild bed slopes. River Research and Applications, 33(3), 427-437.
• 14. PLESIŃSKI K., JADACH A., LASZEK W., RADECKI-PAWLIK A. 2014. Zmiany warunków hydrodynamicznych w rejonie bystrza o zwiększonej szorstkości na rzece Rabie w Karpatach. Nauka Przyroda Technologie, 8, 4, #57, 1-16.
• 15. RADECKI-PAWLIK A. 2009. Bystrza jako bliskie naturze rozwiązania utrzymania koryt rzek i potoków górskich. Nauka Przyroda Technologie, Dział Melioracje i Inżynieria Środowiska, 3(3), 1-8.
• 16. RADECKI-PAWLIK A. 2010b O niektórych bliskich naturze rozwiązaniach utrzymania koryt rzek i potoków górskich. Gospodarka Wodna, 2, 78-85.
• 17. SINDELAR C. 2011. Design of a Meandering Ramp, Ph.D. Thesis, Technische Universität Graz.
• 18. SINGH K. Y. H. 1983. Fundamentals of Irrigation Ingeneering. Nemchand, Roorkee.
• 19. ŚLIZOWSKI R. 1990. Bystrza w świetle badań czechosłowackich. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie, 240, 14, 19-35.
• 20. ŚLIZOWSKI R. 1993. Bystrza o zwiększonej szorstkości jako element zabudowy potoków górskich. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie. Seria Rozprawy Habilitacyjne, 181, Kraków.
• 21. ŚLIZOWSKI R. 1995. Ekologiczne formy regulacji potoków górskich. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie, 298(45), 225-233.
• 22. ŚLIZOWSKI R. 2004. Increased roughness Rapids as an element used for stabilization of mountains streams. Prace Komisji Geodezji i Inżynierii Środowiska. PAN. Kraków.
• 23. ŚLIZOWSKI R., RADECKI-PAWLIK A. 2003. Weryfikacja formuł do obliczania rozmycia nieumocnionego dna poniżej bystrza o zwiększonej szorstkości na podstawie pomiarów laboratoryjnych. Acta Scientiarum Polonorum: Formatio Circumiectus, 2(2), 25-34.
• 24. URBAŃSKI J. 2007 Rozmycia dna na modelu jazu ze zmienną długością umocnień w dolnym stanowisku. Acta Scientiarum Polonorum: Architectura, 6(2), 27-36.
• 25. VINCENT J. 1968. Vysukum zdrasnych sklozov na tokach s pevnym dnom. YUYH, Bratislava.
• 26. VOLKART P. 1972. Die Stabilisierung von Flusslaufen mittels einer Folge von Querschwellen. Mitteilungen der Versuchsanstalt fur Wasserbau, Hydrologie, Glaziologie, ETH Zurich, 6.
• 27. WHITTAKER J .G., JÄGGI M. 1986. Blockschwellen. Mitteilungen der Versuchsanstalt fur Wasserbau, Hydrologie, Glaziologie, ETH Zurich, 91.
• 28. YANG T. C. 1996. Sediment Transport-theory and practise. McGraw-Hill, New York.
• 29. ZÁSTĚRA Z. 1984. Balvanite Skluzy. Hydroprojekt O.Z., Rezortni Ukol R-4, Brno.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).