Udział azotu mineralnego z opadów atmosferycznych w spływie powierzchniowym z obszaru zurbanizowanego

• Autorzy: Chmiel S.

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2016.8.32

Warianty tytułu

EN

The share of mineral nitrogen from precipitation in surface runoff from the urbanized area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki badań zawartości rozpuszczonego azotu mineralnego w wodach opadowych i wodach spływających powierzchniowo z obszaru zurbanizowanego (Lublin, Polska E). Stwierdzono, że w wodach spływu powierzchniowego udział azotu z opadu atmosferycznego stanowił średnio ok. 40% i zmieniał się w przedziale 23–87%. Wyniki te wskazują, że do szacowania potencjalnego zanieczyszczenia azotem wód spływających powierzchniowo z obszarów zurbanizowanych i ich wpływu na eutrofizację wód powierzchniowych można wykorzystać monitoring chemizmu wód opadowych.

EN

The content of dissolved inorg. N in 269 water samples from pptn. and in 127 samples of water flowing from municipal sewer into the local river was analyzed by chromatog. in 2009–2011. The share of the N from pptn. in water flowing into river was in av. 40% and varied in the range of 23–87% depending on weather conditions.

Słowa kluczowe

PL

azot mineralny; zanieczyszczenia związkami azotu; stężenie azotu; opady atmosferyczne; wody opadowe; spływ powierzchniowy; obszar zurbanizowany

EN

mineral nitrogen; nitrogen; pollution by nitrogen compounds; nitrogen concentrations; precipitation; surface runoff; urbanized area

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 95, nr 8
• Strony: 1574--1579
• Opis fizyczny: Bibliogr. 60 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Chmiel S.

• Zakład Hydrologii, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Al. Kraśnicka 2cd, 20-718 Lublin

Bibliografia

• [1] J.D. Allan, Ekologia wód płynących, PWN, Warszawa 1998.
• [2] Z. Kajak, Hydrobiologia-limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• [3] E.K. Berner, R.A. Berner, Global environment. Water, air, and geochemical cycles, Prentice-Hall, Inc., New Jersey 1996.
• [4] J.R. Dojlido, Chemia wód powierzchniowych, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995.
• [5] M. Ostojski, Modelowanie procesów odprowadzania do Bałtyku związków biogennych na przykładzie azotu i fosforu ogólnego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2012.
• [6] HELCOM, Review of the fifth Baltic Sea pollution load compilation for the 2013, HELCOM Ministerial Meeting [online]. Baltic Sea Environment Proceedings. No. 141. ISSN 0357-2994, 49 [Access 7.09.2014]; http://helcom.fi/Lists/Publications/BSEP141.pdf
• [7] Dyrektywa Azotanowa, Council Directive 91/676/EEC of 12 December 1991 concerning the protection of waters against pollution caused by nitrates from agricultural sources.
• [8] M. Dąbrowski, M. Zieliński, Usuwanie związków węgla, azotu i fosforu w systemach oczyszczania ścieków. Problemy eksploatacyjne i propozycje rozwiązań technologicznych, Verlag Dashöfer, Warszawa 2012.
• [9] KPOŚK, Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych. http://www.kzgw.gov.pl/pl/Krajowy-program-oczyszczania-sciekowkomunalnych. html
• [10] Ochrona Środowiska, Environment 2014, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa, www.stat.gov.pl
• [11] O. Buck, D.K. Niyogi, C.R. Townsend, Environ. Pollut. 2004, 130, 287.
• [12] S. Chmiel, Rola zasilania podziemnego i spływu powierzchniowego w kształtowaniu cech fizykochemicznych wód rzecznych Wyżyny Lubelskiej i Roztocza, Wyd. UMCS, Lublin 1995.
• [13] Praca zbiorowa, Dynamika związków biogennych w wodach opadowych, powierzchniowych i podziemnych w zlewniach o różnym użytkowaniu na Pogórzu Wiśnickim, (red. M. Żelazny), IGiGP UJ, Kraków 2005.
• [14] P. Banaszuk, M. Krasowska, A. Kamocki, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 2009, 9, nr 4(28), 5.
• [15] P. Skowron, J. Igras, Przem. Chem. 2012, 91, nr 5, 970.
• [16] S. Pietrzak, P. Wesołowski, A. Brysiewicz, M. Dubil, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 2013, 13, nr 3(43), 115.
• [17] M. Pope, E. Bevans, Relation of urban land-use and dry-weather. Storm and snowmelt flow characteristics to stream-water quality, Shunganunga Creek Basin, Topeka, Kansas, U.S. Geological Surwey, Paper 2283, Washington 1987.
• [18] R.N. Oltmann, M.V. Shulters, Rainall and runoff quantity and quality characteristics of urban land-use catchments in Fresno, California, October 1981 to April 1983. U.S. Geological Survey, Paper 2335, Washington 1989.
• [19] B. Osmólska-Mróz, Gospodarka Wodna 1992, nr 4, 89.
• [20] A. Nowakowska-Błaszczyk, J. Zakrzewski, Mat. VII Ogólnopolskiego Seminarium Naukowo-Technicznego „Ochrona jakości i zasobów wód. Zasady racjonalnej gospodarki wodą”. Zakopane 1996, 223.
• [21] A. Słomka, S. Chmiel, Z. Michalczyk, Badania hydrograficzne w poznawaniu środowiska, Wyd. UMCS, Lublin 2007, t. 8, 462.
• [22] Z. Badelski, Gaz, Woda, Technika Sanitarna 1999, nr 11, 414.
• [23] K. Grabarczyk, J. Gwoździej-Mazur, Analiza zanieczyszczeń ścieków opadowych ze zlewni zurbanizowanych, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN 2005, 32.
• [24] Ż. Polkowska, J. Namieśnik, Ecol. Chem. Eng. S 2008, 15, nr 3, 375.
• [25] E. Ociepa, A. Kisiel, J. Lach, Proc. ECOpole 2010, 4, nr 2, 465.
• [26] S. Chmiel, S. Głowacki, Z. Michalczyk, J. Sposób, Book of abstracts “14th Biennial Conference Euromediterranean Network of Experimental and Representative Basins”, St. Peterburg (Rosja), 17–20 września 2012 r., 113.
• [27] J. Królikowska, A. Królikowski, Wody opadowe, Wyd. Seidel-Przywecki, 2012.
• [28] RMŚ, Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych, Dz.U. nr 241 poz. 209, 2002.
• [29] M. Zawilski, Prognozowanie wielkości odpływu i ładunków zanieczyszczeń ścieków opadowych odprowadzanych z terenów zurbanizowanych, Politechnika Łódzka, Łódź 1997.
• [30] D. Słyś, Retencja i infiltracja wód deszczowych, Oficyna Wyd. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2008.
• [31] R. Edel, Odwodnienie dróg, Wyd. Komunikacji i Łączności, Warszawa 2010.
• [32] M. Zawilski, Zagospodarowywanie spływów opadowych zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN 2002, 12, 81.
• [33] F.S. Tużnik, Wodociągi Kanalizacja 2006, nr 7-8, 22.
• [34] M. Zawilski, G. Sakson, GWiTS 2004, nr 9, 298.
• [35] C. Baird, M. Jennings, Characterization of non point sources and loadings to the Corpus Christi bay national estuary program study area, Texas Natural Resource Conservation Commission, 1996.
• [36] S. Baldys, T.H. Raines, B.L. Mansfield, J.T. Sandlin, Urban stormwater quality, event-mean concentrations, and estimates of stormwater pollutant loads, DallasFort Worth area, Texas, 1992-93. U.S. Geological Survey Report 98. 1998.
• [37] L.H. Kim, M. Kayhanian, M.K. Stenstrom, Sci. Total. Environ. 2004, 330, 101.
• [38] M.F. Chow, Z. Yusop, S.M. Shirazi, Environ. Monit. Asses. 2013, 185, nr 10, 8321.
• [39] D. Li, J. Wan, Y. Ma, Y. Wang, M. Huang, Y. Chen, PLoS ONE 2015, 10, nr 3, doi:10.1371/journal.pone.0118776.
• [40] L.A. Rossmann, Storm water management model. User’s manual, Version 5.0. United States Environmental Protection Agency, 2010.
• [41] Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Chemizm opadów atmosferycznych – stężenia i ładunki. Chemizm opadów atmosferycznych za 2011 r., http://powietrze.gios.gov.pl/gios/site/chemistry?year=2011&chemistryType=S&contaminationType=Cl&show;http://powietrze.gios.gov.pl/gios/site/ measuringstation/C/preview/100062.
• [42] A. Sapek, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie, nr 29, 2011.
• [43] K. Juda-Rezler, Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko, Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000.
• [44] J.N.B. Bell, M. Treshow, Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin, Wyd. Nauk.-Tech., Warszawa 2004.
• [45] M. Błaś, Ż. Polkowska, M. Sobik, K. Klimaszewska, K. Nowiński, J. Namieśnik, Chem. Dydakt. Ekol. Metrol. 2008, 13, nr 1–2, 81.
• [46] Ż. Polkowska, M. Błaś, M. Sobik, K. Klimaszewska, S. Małek, J. Namieśnik, Ecol. Chem. Eng. S. 2008, 15, nr 4, 529.
• [47] M. Sobik, Ż. Polkowska, M. Błaś, K. Klimaszewska, B. Walna, J. Namieśnik, Ecol. Chem. Eng. S. 2009, 16, nr S, 81.
• [48] M. Błaś, Ż. Polkowska, M. Sobik, K. Klimaszewska, K. Nowiński, J. Namieśnik, Atm. Res. 2010, 95, 455.
• [49] B. Dębski, A. Olecka, K. Bebkiewicz, I. Kargulewicz, J. Rutkowski, D. Zasina, M. Zimakowska-Laskowska, M. Żaczek, Krajowy bilans emisji SO2, NOx, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO w układzie klasyfikacji SNAP i NFR. Raport Podstawowy, IOŚ-PIB, KOBiZE, Warszawa 2015.
• [50] P. Warneck, Chemistry of the natural atmosphere, Academic Press Inc., New York 2000, 511.
• [51] A. Sapek, Pos. Nauk Rolniczych 1995, nr 2, 3.
• [52] A. Sapek, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 2013, 13, nr 2(42), 95.
• [53] Praca zbiorowa, Ocena warunków występowania wody i tworzenia się spływu powierzchniowego w Lublinie, (red. Z. Michalczyk), Wyd. UMCS, Lublin 2012.
• [54] W. Jansen, A. Block, J. Knaack, Aura 1988, nr 4, 18.
• [55] W. Stumm, J.J. Morgan, Aquatic chemistry. Chemical equilibria and rates in natural waters, John Wiley and Sons, New York 1996.
• [56] A. Deletic, Water Res. 1998, 32, nr 8, 2462.
• [57] A. Taebi, R.L. Droste, J. Environ. Eng. 2004, nr 3, 301.
• [58] T. Molenda, Infrastruktura Ekol. Terenów Wiejskich 2006, nr 4/3, 117.
• [59] J.M. Hathaway, S. Tucker, J. Spooner, W.F. Hunt, Water. Air. Soil. Poll. 2012, 223, nr 9, 5903.
• [60] D. Li, J. Wan, Y. Ma, Y. Wang, M. Huang, Y. Chen, Plos One 2015, 10, nr 3, doi:10.1371/journal.pone.0118776.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.