Dynamika wahań poziomu wody na zdegradowanych torfowiskach bałtyckich

• Autorzy: Duda F. , Woźniak E. , Jereczek-Korzeniewska K. , Cieśliński R.

Warianty tytułu

EN

Diversity of water level fluctuations in degraded Baltic raised bogs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Baltic-type raised bog (dome-shaped) is a type of peatbog with predominant atmospheric water supply and a convex shape, known as the dome. In Poland, 72 Baltic peatbogs have been distinguished, with various degrees of transformation, in the coastal zone and lake districts of the South Baltic Sea. None of them has natural water conditions. Their common name indicates significant similarities due to water supply conditions. However, due to the differences in morphology, both primary and secondary (resulting from the different course and scale of anthropogenic transformations), they may be expected to show some variability within the subtype. The aim of the paper is to present the diversity of water-level fluctuations in degraded Baltic raised bogs. An attempt was made to answer the question how strong the diversity of fluctuations is, both within each object and between two objects situated close to each other. Moreover, speed and value of the response of water level to atmospheric precipitation were analysed. The spatial scope of the paper covers two Baltic raised bogs in the lower part of the Łeba River valley: Czarne Bagno and £ebskie Bagno. To answer the questions asked, the results of measurements of water level and precipitation on the peat bogs were used. The study found that both the bogs show high dynamics in the variation of groundwater level. Lowering of the water level on both peatlands has always been recorded in the summer months, whilst its increase, which lasted until spring, has been observed in autumn. The water retention amount and water level on the peatlands were influenced primarily by precipitation. Extreme meteorological conditions that make it less conspicuous is the variation resulting from factors such as location in different parts of the bog, or type of degradation.

Słowa kluczowe

PL

torfowisko; degradacja; wahania poziomu wody; osad

EN

peatbog; degradation; water-level fluctuations; precipitation

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 65, nr 8
• Strony: 526--532
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Duda F.

• Wydział Oceanografii i Geografii, Instytut Geografii, Katedra Hydrologii, Uniwersytet Gdański, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk

autor

Woźniak E.

• Wydział Oceanografii i Geografii, Instytut Geografii, Katedra Hydrologii, Uniwersytet Gdański, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk

autor

Jereczek-Korzeniewska K.

• Wydział Oceanografii i Geografii, Instytut Geografii, Katedra Hydrologii, Uniwersytet Gdański, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk

autor

Cieśliński R.

• Wydział Oceanografii i Geografii, Instytut Geografii, Katedra Hydrologii, Uniwersytet Gdański, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk

Bibliografia

• 1. BŁASZKOWSKA B. (red.) 1990 - Studium warunków gruntowo-wodnych Bielawskich Błot wraz z prognoza zmian wód podziemnych. Wyd. Inst. Ochrony Środ. oddz. Gdańsk, Gdynia.
• 2. CHARMAN D. 2002 - Peatlands and environmental change. John Wiley & Sons, Chichester.
• 3. CHURSKI Z. 1993 - Zmiany hydrologiczne i przestrzenne obszarów podmokłych. [W:] Dynowska l. (red.), Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych. Wyd. UJ, Kraków: 206-210.
• 4. DEMBEK W., PAWLACZYK P., SIENKIEWICZ J., DZIERŻA P. 2004 - Obszary wodno-błotne w Polsce. IMUZ, Falenty.
• 5. FAC-BENEDA J. 2005 - Komentarz do Mapy Hydrograficznej Polski w skali 1 : 50 000, arkusz N-33-60-A Lębork Zachód. Polkart, Rzeszów.
• 6. FAY E., LAVOIE C. 2009 - The impact of birch seedlings on evapotranspiration from a mined peatland: an experimental study in southern Quebec, Canada. Mires and Peat, 5: 1-7.
• 7. GORE A.J.P. 1983 - Introduction. [W:] Gore A.J.P. (red.), Mires: swamp, bog, fen and moor, general studies, Ecosystems of the World. Elsevier S.P.C., Amsterdam - Oxford - New York.
• 8. HERBICH J., HERBICHOWA M. 2011 - Przyroda rezerwatów Łebskie Bagno i Czarne Bagno. Wyd. FRUG, Gdańsk.
• 9. HERBICHOWA M. 1998 - Ekologiczne studium rozwoju torfowisk wysokich właściwych na przykładzie wybranych obiektów z środkowej części Pobrzeża Bałtyckiego. Wyd. UG, Gdańsk.
• 10. HERBICHOWA M. 2003 - Ochrona siedlisk torfowiskowych w sieci Natura 2000. [W:] Makomaska-Juchiewicz M., Tworek S. (red.), Ekologiczna sieć Natura 2000. Problem czy szansa. Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków: 79-91.
• 11. HERBICHOWA M., HERBICH J., BUDYŚ A., ANTCZAK J., JANKOWSKA M., JASKUŁA R. 2007a - Plan ochrony rezerwatu Czarne Bagno. Maszynopis, RDOŚ Gdańsk.
• 12. HERBICHOWA M., HERBICH J., BUDYŚ A., ANTCZAK J., JANKOWSKA M., JASKUŁA R. 2007b - Plan ochrony rezerwatu Łebskie Bagno. Maszynopis, RDOŚ Gdańsk.
• 13. HERBICHOWA M., PAWLACZYK P., STAŃKO R. 2007c - Ochrona wysokich torfowisk bałtyckich na Pomorzu. Doświadczenia i rezultaty projektu LIFE04NAT/PL/000208 PLBALTBOGS. Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin.
• 14. ILNICKI P. 2002 - Torfowiska i torf. Wyd. AR w Poznaniu, Poznań.
• 15. INGRAM H.A.P. 1982 - Size and shape in raised mire ecosystems a geophysical model. Nature, 297: 300-303.
• 16. INGRAM H.A.P. 1983 - Hydrology. [W:] Gore A.J.P. (red.), Mires: swamp, bog, fen and moor, general studies. Ecosystems of the World. Elsevier, Amsterdam - Oxford - New York: 67-150.
• 17. IVANOV K.E. 1953 - Gidrologia bolot. Gidrometeoizdat, Leningrad.
• 18. KACZOROWSKA Z. 1962 - Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Pr. Geogr., 33.
• 19. LIPKA K., STABRYŁA J. 2012 - Wielofunkcyjność mokradeł w Polsce i świecie. Współczesne Problemy Kształtowania i Ochrony Środowiska, Monografie, 3: 7-16.
• 20. ŁAJCZAK A. 2002 - Antropogeniczna degradacja torfowisk orawsko-podhalańskich. Czas. Geogr., 73 (1/2): 27-61.
• 21. ŁAJCZAK A. 2013 - Zmniejszenie zasięgu złóż torfu i ich retencji wodnej w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej i w Bieszczadach w wyniku działalności człowieka. Prz. Geol., 61 (9): 532-540.
• 22. MAPA TOPOGRAFICZNA POLSKI 1 : 10 000, 1988, arkusze: 314.141. Chocielewko, 314.123. Janowice. GUGiK, Warszawa.
• 23. MACHNIKOWSKI M. 1985 - Opracowanie przyrodnicze i koncepcja ochrony Bielawskich Błot, Inst. Ochrony Środ. oddz. Gdańsk, Pracownia Geosystemów Nadmorskich, Gdynia.
• 24. MITSCH W.J., GOSSELINK J.G. 2007 - Wetlands. John Wiley & Sons, Hoboken, New Jersey.
• 25. MORRISON M.E.S. 1955 - The Water Balance of the Raised Bog. Ir. Natur. J., 11 (11): 303-308.
• 26. NUMERYCZNY Model Terenu 2011 - Informatyczny System Osłony Kraju przed Nadzwyczajnymi Zagrożeniami. CODGiK, Warszawa.
• 27. OKRUSZKO H. 1968 - Przekształcanie się gleb torfowych pod wpływem melioracji. Wiad. Melior. i Łąkarskie, 7: 13-30.
• 28. OKRUSZKO T. 2009 - Hydrologia mokradeł. [W:] Mioduszewski W., Dembek W. (red.), Woda na obszarach wiejskich. Wyd. IMUZ, Falenty: 91-96.
• 29. PACOWSKI R. 1967 - Biologia i stratygrafia torfowiska wysokiego Wieliszewo na Pomorzu Zachodnim. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 76: 101-196.
• 30. PAWLACZYK P. 2007 - Ochrona wysokich torfowisk bałtyckich na Pomorzu. Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin.
• 31. PIETRUCIEŃ C. 1993 - Zmiany hydrologiczne i przestrzenne obszarów podmokłych. [W:] Dynowska I. (red.), Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych. Wyd. UJ, Kraków: 177-205.
• 32. PLAN REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA: Renaturalizacja siedlisk i roślinności na zdegradowanych torfowiskach wysokich woj. pomorskiego 2010 - POIiŚ (maszynopis), RDOŚ Gdańsk.
• 33. TUITTILA E.S., VASANDER H., LAINE J. 2004 - Sensitivity of C sequestration in reintroduced Sphagnum to water-level variation in a cutaway peatland restoration. Ecology, 12 (4): 483-493.
• 34. WOŁEJKO L., STAŃKO R., PAWLACZYK P., JEREMIACZEK A. 2004 - Poradnik ochrony mokradeł w krajobrazie rolniczym. Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin.
• 35. ŻUREK S., TOMASZEWSKI H. 1996 - Badanie bagien. [W:] Gutry-Korycka M., Werner-Więckowska H. (red.), Przewodnik do hydrograficznych badań terenowych. Wyd. PWN, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność