Poszukiwanie kryteriów oceny nowoczesnych malowideł ściennych w zabytkowych kościołach w Polsce

• Autorzy: Korpała Małgorzata

Warianty tytułu

EN

Searching for criteria for the evaluation of modern wall paintings in historic churches in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono współczesne polichromie wykonane w XX wieku w zabytkowych kościołach. Często uważa się, że nie pasują one do historycznych, jak również kościelnych wnętrz. Ich wartość jest często dyskredytowana ze względu na epokę, w której zostały stworzone. Współczesne malowidła ścienne w zabytkowych wnętrzach kościelnych można podzielić w odniesieniu do czasu, w których powstały poprzednie. Druga grupa obejmuje polichromie powstałe po wojnie w trakcie przygotowań i obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski. Współczesne dekoracje w zabytkowych kościołach były również realizowane w późniejszych czasach. Zostały wykonane przez wybitnych artystów - Józefa E. Dutkiewicza, Wacława Taranczewskiego, Jerzego Nowosielskiego. Często polichromie łączą efekty prac konserwatorskich ze współczesnym malarstwem polichromowanym. Najważniejszą cechą tych realizacji było połączenie zabytkowego wyposażenia i wystroju z nowymi, współczesnymi dekoracjami wnętrz. W wielu przypadkach były przejawem nowoczesności, podczas gdy w innych stanowiły kontynuację transformacji starych kościołów poprzez dodawanie kolejnych dzieł sztuki. Jedyną szansą na uratowanie tych dekoracji jest wpisanie ich do rejestru zabytków. Dlatego konieczne jest przygotowanie kryteriów oceny współczesnych obrazów w historycznych wnętrzach. Pozwoli to nie tylko na docenienie i zachowanie tych polichromii, ale także na ich skuteczną ochronę.

EN

The article discusses modern polychromies made during the 20th century in historic churches. It is often believed that they are not appropriate for historic and church interiors. Their value is frequently discredited because of the epoch in which they were created. Modern wall paintings in historic church interiors can be divided according to periods in which the former were created. The first group comes from the inter-war period. The second group encompasses polychromies created after the war in the course of preparations and celebrations of the Millennium of the Baptism of Poland. Contemporary decors in historic churches were also carried out in later times. They were executed by outstanding artists – Józef E. Dutkiewicz, Wacław Taranczewski, Jerzy Nowosielski. Frequently polychromies combined effects of conservation work with contemporary polychrome painting. The most important feature of those realisations was integrating the historic furnishings and design with new contemporary interior decoration. In many cases they were a manifestation of modernity, while in other modern artwork in monuments constituted a continuation of transformations in old churches and adding more works of art. The only chance to save those decorations is entering them into the monument register. That is why it is necessary to prepare the criteria for evaluating of modern paintings in historic interiors. It will allow not only for appreciating and preserving those polychromies, but will also make it possible to protect them effectively.

Słowa kluczowe

PL

współczesne malarstwo; kryteria wartościowania zabytków; malowidła ścienne; konserwacja malowideł

EN

wall painting; modern painting; monument evaluation criteria; conservation of painting

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 3
• Strony: 133--145
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Korpała Małgorzata

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Polska

Bibliografia

• 1. Bałus W., Malarstwo sakralne, Wrocław 2002.
• 2. Frycz J., Konserwacja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795 – 1918, Warszawa 1975.
• 3. J. Wolańska, Katedra ormiańska we Lwowie w latach 102–1938. Przemiany architektoniczne i dekora¬cja wnętrza, Warszawa 2010.
• 4. Kalicińska M., Realizacje badawcze, konserwatorskie i aranżacyjne profesora Józefa E. Dutkiewicza w farze w Olkuszu, w świetle prac konserwatorskich wykonanych tam w latach 1992–1998, „Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie”, IX, cz. 1,s. 86–90.
• 5. Kokot M., 30.01.2013 07:00, http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,13317808,Gagarin_ma_zostac_wkosciele__Kuria_sie_nie_zgadza.html; (dostęp: 4.12.2016).
• 6. Korpała M., Nowe w starym – o dosłownej interpretacji Karty Weneckiej na przykładzie wybranych aranżacji malowideł ściennych w zabytkach architektury, „Ochrona Zabytków”, 2016, 2.
• 7. Kosakowski E., Akcje ratunkowe, Sprawozdania (WKiRDS) Pierwszej Katedry Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Wydanie „startowe” za lata 2005–2012, nr 1, czerwiec 2012.
• 8. Ludwiczak J.: http://lazarz.pl/?id=2&nr=7835, data utworzenia: 10-11-2014 01:06, (dostęp: 2.02.2017).
• 9. Łagoda M., http://beta.chojnow.pl/news/news/view/id/2872. data utworzenia: 14 listopad 2013, 16:02; (dostęp: 4.12.2016).
• 10. Ostaszewska M., Józef Dutkiewicz a sztuka konserwacji, [w:] Sztuka konserwacji i restauracji, (red.) I. Szmelter i M. Jadzińska, Warszawa 2007.
• 11. Porębski M., Kilka uwag o wartościowaniu dzieł sztuki [w:] O wartości dzieł sztuki, Materiały II Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Radziejowic 19–21 maja 1966, Warszawa 1968.
• 12. Puciala-Pawłowska J., Sprawa polichromii Józefa Mehoffera w skarbcu Katedry Wawelskiej w świetle polemik i wypowiedzi artysty, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo z. 52 (1973).
• 13. Tomkowicz S., Katedra na Wawelu i jej obecna restauracja, Kraków 1901.
• 14. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2003 nr 162 poz. 1568).
• 15. http://krakow.wyborcza.pl/krakow/1,44425,18712760,polichromie-nowosielskiego-przema-lowane-sadzilem-ze-pan-wieslaw.html, (dostęp: 4.12.2016).