O kryzysie i zmieniającym się obrazie mężczyzny-ojca, kobiety-matki we współczesnej rodzinie

• Autorzy: Więcławska A.

Warianty tytułu

EN

The crisis and the changing image of a man-a father, a mother in modern family

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rodzina jest kamieniem węgielnym społeczeństwa. Przyczynia się do fizycznego, psychicznego i społecznego rozwoju dziecka, przygotowuje do samodzielnego, aktywnego życia, przekazuje wartości, normy, wzory zachowań i obyczajowość kulturową. Do prawidłowego rozwoju dziecka potrzebny jest dom, w którym są oboje rodzice, żyjący ze sobą w trwałej wspólnocie uczuciowej, kochający się wzajemnie, ponoszący trud wychowania dzieci, zapewniający im odpowiednie, zgodne ze swoimi możliwościami, materialne i duchowe warunki egzystencji. Rodzina w czasach dzisiejszych znajduje się pod wpływem rozległych, głębokich i szybkich przemian społecznych i kulturowych. Współczesna rodzina przeżywa w ostatnich latach kryzys. Jest ona w coraz większym stopniu narażona na niebezpieczeństwa tkwiące zarówno w środowisku rodzinnym, jak i pozarodzinnym. Nastąpiły zmiany w społecznym postrzeganiu ról płci. Większość socjologów za podstawę zmiany pozycji społecznej kobiet uważa moment ich wejścia na rynek pracy. Wzorzec rodziny zakładający obecność ojca-żywiciela i matki-piastunki nie musi być już taki oczywisty. Mocna pozycja mężczyzn jako jedynych żywicieli rodziny została zachwiana. Zmiana w sposobie postrzegania ról kobiety i mężczyzny w połączeniu z przemianami społecznymi, sprawiły, że mężczyźni zaczęli tracić społeczną pewność siebie. Władca, żywiciel, ekspert, podróżnik i żołnierz - to pięć tradycyjnych ról męskich, z których żadna nie jest zarezerwowana już wyłącznie dla mężczyzn, dlatego też upowszechnia się stwierdzenie o występującym współcześnie coraz częściej kryzysie męskości, natomiast współczesny kryzys rodziny łączy się w znacznej mierze z zakwestionowaniem roli, jaką powinien w rodzinie odgrywać mąż i ojciec. Ojcostwo i rodzina stają przed zupełnie nowymi wyzwaniami. Ciężar sprawy przenosi się ze strefy materialnej i z obszaru konieczności w obszar uczuć, więzi i odpowiedzialności. Kryzys zarówno na braku ojca w rodzinie, jak i na dewaluacji ojcostwa - czyli niedowartościowaniu znaczenia ojcostwa dla dziecka, jego matki i społeczeństwa. Coraz trudzie istoty męskości oraz istoty ojcostwa. Współczesne przemiany ról rodzicielskich nie są procesem prostym i klarownym (dalekim od zakończenia), a ścieranie się nowego ze starym w rodzinie wprowadza chaos w rozumienie i pełnienia funkcji rodzicielskich. Zmiana roli i pozycji kobiety w rodzinie powinna naturalnie Implikować i zmianę roli mężczyzny w familijnym stadzie.. Ocalenie rodziny jest możliwe tylko przez odnowę ojcostwo powrót do wzorca czy stworzeni e nowego człowieka i nowych relacji damsko-męskich dających szczęście. Tylko emocjonalna więź' pomiędzy członkami rodziny, a przede wszystkim pomiędzy rodzicami, jest w stanie zapewnić dziecku niezbędne wzorce dla prawidłowego procesu wychowania fizycznego i psychicznego. WYCIHIW nie to żmudna, długa i odpowiedzialna praca. Droga, którą rodzice powinni przebyć wapnili z dziećmi. Zapewnić im nie tylko dobra materialne, ale także - a raczej przede wszystkim dobra emocjonalne i poczucie własnej wartości. W osiągnięciu tego celu niezbędna jest harmonia i więź łącząca wszystkie ogniwa rodziny.

EN

The family is a cornerstone of the society. It contributes to a child's physical, mental and social development. It prepares to an independent, active life, passes down values, norms, patterns of behaviour as well as cultural identity. What the child needs for its proper development is a home with both parents who function in lasting commonwealth, who love each other and do their best to bring the child up and to guarantee material and spiritual conditions of existence according to their possibilities. The family in today's world undergoes deep, vast and fast social and cultural changes. Contemporary family has been recently experiencing crisis. It is more and more endangered by factors from within the family as well as from out of it. The perception of gender roles has changed. Most sociologists consider the moment of entering the job market by a woman as a change in her social status. The pattern with the man as the bread winner and the woman as the baby sitter no longer remains obvious. A strong position of men as the only family supporters has been undermined. A change in the perception 01 a woman's and a man's roles together with social changes has caused men to lose their social con1idence. The ruler, bread winner, expert, traveler and a soldier are the five traditional roles of a man, none 01 which is exclusive to men only. There10re what one may observe is the growing crisis of masculinity whereas contemporary 1amily crisis is strongly associated with the 1act that the traditional roles 01 the husband and 1ather have been questioned. Fatherhood and 1amily are now facing completely new challenges. The burden goes 1rom the material sphere and necessity into the area 01 emotions, bonds and responsibility. The crisis of fatherhood is based on both the lack 01 the 1ather in the family as well as the lack of appreciation of the meaning of fatherhood for the child, the mother and the society. It becomes more and more difficult for the man to search for the meaning of masculinity and fatherhood. Contemporary changes in the parental roles are not a simple and clear (far from the end) process and the clash between the new and the old in the family brings in chaos in comprehending and fulfilling the roles of parents. The changing role and position of a woman should naturally imply a change in the man's role in the family nest. Saving family is only possible through renewal of fatherhood - return to the pattern or through a new man and new man-woman relations based on happiness. Only emotional bond between family members, especially parents, can guarante a chiId indispensable patterns in a proper process 01 physical and mental development. Upbringing is a difficult, long and responsible task. It is a way which parents should walk with their children. It is a journey where parents are obliged to guarantee not only material status, but above all emotional values and the sense of one's own virtue. To achieve this one needs harmony and bond amongst all elements of the family.

Słowa kluczowe

PL

rodzina; wychowanie; mężczyzna-ojciec; kobieta-matka; kryzys

EN

family; education; man-father; woman-mother; crisis

• Wydawca: Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 52 nr 187A
• Strony: 353--371
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Więcławska A.

• Wydział Nauk Pedagogicznych w Toruniu

Bibliografia

• [l] Arcimowicz K., Obraz mężczyzny w polskich mediach. Prawda. Fałsz. Stereotyp, Gdal1skjc Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003
• [2] Arcimowicz K., Obraz ojca w polskich mediach, "Niebieska linia" 2004, nr I
• [3] Augustyn J. , Ojcostwo. Aspekty pedagogiczne i duchowe, Wydawnictwo WAM, Kraków 2003
• [4] Augustyn J., Wychowanie do ojcostwa, [w:] (red.) D. Komas- Biela D., Oblicza ojcostwa, Towarzystwo Naukowe KUL Lublin 2001
• [5] Bańka A. Psychopatologia pracy, Gemini, Poznań 1996
• [6] Bajzert R., Odpowiedzialność rodziców, w: Edukacja i dialog 1995 nr 4
• [7] Biddulph S., Męskość, Wydawnictwo Rebis, Poznań 2004
• [8] Braun-Gałkowska M., Być ojcem, [w:] (red.) D. Komas- Biela , Oblicza ojcostwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001
• [9] Canfield K., Serce ojca. Jak być dobrym ojcem, , Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2007
• [10] Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa 1995
• [11]Fijałkowski W., Dwurodzicielstwo od poczęcia. Ojcostwo w kształtowaniu się nowego modelu człowieka, w: Komas- Biela D. (red.), Oblicza ojcostwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001
• [12] Gębuś D, Rodzina. Tak. Ale jaka? Wydawnictwo Akademickie "Żak" Warszawa 2006, Grocbal J., Przyborowska B., O wychowaniu człowieka, Wydawnictwo Naukowe Novum, Płock 2000
• [13] Jan Paweł II, Familiaris consortio, w: Lubowicki K. (red.), Posoborowe dokumenty Kościoła Katolickiego o małże'1stwie i rodzinie, Wydawnictwo M, Kraków 1999, t. I
• [14] Jundziłł 1., Trudności wychowawcze w rodzinie, Nasza Księgarnia, Warszawa 1989
• [15] Korab K., Diagnoza sytuacji ojca w życiu współczesnej rodziny, [w:] (red.) D.
• [16] Komas-Biela, Ojcostwo wobec WYZWał1 współczesności, Fundacja Cyryla i Metodego, Lublin 2006
• [17] Komas-Biela D., Współczesny kryzys ojcostwa, [w:] (red.) Komas-Biela D., Oblicza ojcostwa, Towarzystwo Naukowe KUL Lublin 200]
• [18] Komas-Biela D. (red.), Ojcostwo wobec wyzwa'1 współczesności, Fundacja Cyryla i Metodego, Lublin 2006
• [19] Melosik Z. Kryzys męskości w kulturze współczesnej, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Poznań 2002
• [20] Olearczyk T., Znaczenie ojca w życiu dziecka, [w:] (red.) D. Komas-Biela, Ojcostwo wobec wyzwań współczesności, Fundacja Cyryla i Metodego, Lublin 2006
• [21] Oleś M., Oleś psychologicznych., Z psychologicznych aspektów ojcostwa, [w:] D. Komas- Biela D. (red.) Oblicza ojcostwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001
• [22] Pospiszył K., O miłości ojcowskiej, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1976
• [23] Pospieszył K., Ojciec a wychowanie dziecka, Wydawnictwo Akademickie "Żak", Warszawa 2007
• [24] Pulikowski J., Czy w dzisiejszych czasach warto być ojcem?, [w:] (red.) Korrnas-Bicia D., Oblicza ojcostwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001
• [25] Pulikowski 1., Warto być ojcem, Inicjatywa Wydawnicza "Jerozolima" Poznań 2002
• [26] Renzetti M. Curran D. J. Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005
• [27] Rise c., Ojciec. Niezgoda na nieobecność, Wydawnictwo JEDNOŚĆ Kielce 2005
• [28] Ruszkiewicz D., Realizacja funkcji opiekw1czo-wychowawczęj w rodzinie samotnego ojca, Centrum Edukacji Europejskiej, Toruń 2005
• [29] Sikorski T., Rodzina jako źródło kształtowania człowieka. Od myśli Karola Wojtyły do nauczania Jana Pawla II, [w:] (oprac.) Posiad A., Szafrańska A. , Spojrzenie na współczesną rodzinę w Polsce w kontekście wskazali soborowych: skąd wyszedłem – kim jestem - co przekazuję, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1981
• [30] SIany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Nomos, Kraków 2002
• [31] Tyszka,Z., System metodologiczny wieloaspektowej integralnej analizy życia rodzinnego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001
• [32] Urbaniak A., Obraz ojca i jego znaczenie w wyborze powołania do ojcostwa: zagrożenia i pomoc w realizacji, [w:] (red.) Kornas-Biela D., Oblicza ojcostwa, Towarzystwo Naukowe KUL Lublin 2001
• [33] Willock E., Rola ojca w rodzinie katolickiej, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia, Sandomierz 2007
• [34] Witczak J., Ojcostwo bez tajemnic, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987
• [35] Ziemska M., Rodzina i dziecko, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.