Zagrożenie środowiska na terenie Polski ze strony poważnych awarii w zakładach przemysłu chemicznego

Żarczyński, A.; Wilk, M.; Grabarczyk-Gortat, M.

doi:10.15199/62.2015.1.4

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zagrożenie środowiska na terenie Polski ze strony poważnych awarii w zakładach przemysłu chemicznego

Autorzy

Żarczyński A. , Wilk M. , Grabarczyk-Gortat M.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

https://przemyslchemiczny.com/

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2015.1.4

Warianty tytułu

Environmental hazard by major accidents in the Polish chemical industry

Języki publikacji

Abstrakty

Przeanalizowano skalę zagrożenia środowiska na terenie Polski poważnymi awariami i zdarzeniami o ich znamionach, wynikającymi z funkcjonowania przemysłu chemicznego w latach 2006–2013. Rozpatrzono rozmieszczenie terytorialne zdarzeń i lokalizację ich potencjalnych sprawców (zakłady dużego ryzyka, zakłady zwiększonego ryzyka i pozostałe zakłady). Oceniono wpływ kategorii ryzyka zakładów przemysłowych, urbanizacji terenu i gęstości sieci szlaków komunikacyjnych na liczbę zdarzeń. Oszacowano liczby zdarzeń w przemyśle stosującym chlor i jego związki, jako przykładowejgałęzi przemysłu chemicznego. Sformułowano kilka wniosków. Podano też przykłady poważnych awarii odnotowanych na terenie zakładów chemicznych w latach 2011 i 2012, o skutkach kwalifikujących je do zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r.

Statistical date on major industrial accidents in Poland in 2006–2013 were collected and analyzed according to Polish and European legal regulations.

Słowa kluczowe

awaria chemiczna awaria przemysłowa zagrożenie środowiska przemysł chemiczny w Polsce

chemical failure industrial failures environmental threat Polish chemical industry

Wydawca

Wydawnictwo SIGMA-NOT

Czasopismo

Przemysł Chemiczny

Rocznik

2015

Tom

T. 94, nr 1

Strony

43--49

Opis fizyczny

Bibliogr. 46 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Żarczyński A.

andrzejzarcz@o2.pl

Instytut Chemii Ogólnej i Ekologicznej, Politechnika Łódzka, ul. S. Żeromskiego 116, 90-924 Łódź

autor

Wilk M.

Politechnika Łódzka

autor

Grabarczyk-Gortat M.

Politechnika Łódzka

Bibliografia

1. http://pressmix.eu/index.php/2013/04/19/liczba-ofiar-wybuchu-w-teksasiewzrosla-do-35/, dostęp 28 sierpnia 2013 r.
2. http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/915034,Meksyk-grozny-wyciekamoniaku, dostęp 21 września 2013 r.
3. Mat. Konf. Lessons learnt from accidents, 16-17 października 1997 r., Linz/Austria; Report EUR 17733, (red. C. Kirchsteiger), European Commission, Luxembourg 1998. ISBN 92-828-2845-X.
4. A.S. Markowski, Przem. Chem. 2000, 79, nr 3, 75.
5. A.S. Markowski, M. Borysiewicz, Przem. Chem. 2003, 82, nr 1, 5.
6. F. Khan, J. Loss Prev. Process Ind. 1999, 12, nr 5, 361.
7. J. Ludwiczak, Aura 2007, 9, 8.
8. J.S. Michalik, A. Gajek, Bezpieczeństwo Pracy 2008, 3, 8.
9. G.L.L. Reniers, W. Dullaert, Expert Systems Appl. An Inter. J. 2008, 34, nr 1, 42.
10. R. Pitblado, J. Loss Prev. Process Ind. 2011, 24, 57.
11. A. Żarczyński, A. Szymczak, Ochr. Powietrza Probl. Odpadów 2009, 250, nr 3, 104.
12. OSHA (European Agency for Safety and Health at Work), 2012, Accidents www.osha.europa.eu/en/campaigns/hw2010/maintenance/accidents, dostęp 28 sierpnia 2013 r.
13. Guide For Major Hazard Facilities: Safety Assessment, Safe Work Australia, March 2012, ISBN 978-0-642-33374-2.
14. E.K. Mihailidou, K.D. Antoniadis, M.J. Assael, International Review of Chemical Engineering (I.RE.CH.E.) 2012, 4, nr 6, 529.
15. P. Okoh, S. Haugen, Chem. Engine. Trans. 2013, 31, 493.
16. M. Wilk, Zagrożenie środowiska na terenie Polski poważnymi awariami w przemyśle chemicznym, Praca magisterska, IChOiE, Politechnika Łódzka 2012 (niepublikowana).
17. M. Grabarczyk, Analiza przyczyn powodujących poważne awarie w instalacjach do produkcji związków chloroorganicznych, Praca inżynierska, IChOiE, Politechnika Łódzka 2013 (niepublikowana).
18. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Dz.U. 2001, nr 62, poz. 627, z późniejszymi zmianami, Dz.U. 2013, poz. 1232 (tekst jednolity).
19. Ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 r. z późniejszymi zmianami, Dz. U. 2013, poz. 686 (tekst jednolity).
20. Dyrektywa Rady 96/82/WE (Dyrektywa Seveso II lub COMAH) z dnia 9 grudnia 1996 r. dotycząca zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych, Dz.Urz. UE L 1997, nr 10, 13.
21. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE z dnia 16 grudnia 2003 r. zmieniająca Dyrektywę Rady 96/82/WE dotyczącą zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych, Dz.Urz. UE L 2003, nr 345, 97.
22. Konwencja EKG ONZ z dnia 17 marca 1992 r. sporządzona w Helsinkach w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych, Dz.U. 2004, nr 129, poz. 1352.
23. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniająca, a następnie uchylająca Dyrektywę Rady 96/82/WE, Dz. Urz. UE L 2012, nr 197, 37.
24. A. Gajek, Przem. Chem. 2013, 92, nr 5, 602.
25. Raporty roczne o występowaniu zdarzeń o znamionach poważnej awarii w latach 2002-2006, GIOŚ, Departament Przeciwdziałania Poważnym Awariom, Warszawa 2003-2007; także na http://www.gios.gov.pl.
26. J. Ludwiczak (kier.), A. Gromek, P. Dadasiewicz, A. Glienke, Oddzielne Raporty roczne: o występowaniu zdarzeń o znamionach poważnej awarii w 2007, (także w 2008 i 2009) r. z Załącznikami nr 1 pt. Rejestr poważnych awarii i zdarzeń o znamionach poważnej awarii w (2007, 2008 i 2009) r., GIOŚ, Departament Przeciwdziałania Poważnym Awariom, Warszawa 2007-2010; także na http://www.gios.gov.pl.
27. P. Dadasiewicz, A. Skąpska, B. Bronisz, J. Piekutowska (kier.), H. Jastrzębska (kier.), Raport o występowaniu zdarzeń o znamionach poważnej awarii w 2010 r. z Załącznikiem nr 1 pt. Rejestr zdarzeń o znamionach poważnej awarii i poważnych awarii w 2010 r., GIOŚ, Departament Inspekcji i Orzecznictwa, Warszawa 2011; także na http://www.gios.gov.pl.
28. B. Bronisz, P. Dadasiewicz (kier.), H. Jastrzębska (kier.), Raport o występowaniu zdarzeń o znamionach poważnej awarii w 2012 r. z Załącznikiem nr 1 pt. Rejestr zdarzeń o znamionach poważnej awarii i poważnych awarii w 2012 r., GIOŚ, Departament Inspekcji i Orzecznictwa, Warszawa 2013; także na http://www.gios.gov.pl.
29. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 października 2013 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii rzemysłowej, Dz.U. 2013, poz. 1479.
30. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, Dz.U. 2003, nr 5, poz. 58.
31. J.S. Michalik, A. Gajek, Warunki bezpieczeństwa w zakładach przemysłowych użytkujących materiały niebezpieczne w ilościach stwarzających ryzyko wystąpienia zagrożenia poza swoim terenem, innych niż zakłady kwalifikowane jako zakłady o dużym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Materiały na posiedzenie Rady Ochrony Pracy opracowane przez Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa, grudzień 2010.
32. J.S. Michalik, A. Gajek, L. Słomka, Przem. Chem. 2011, 90, nr 11, 1966.
33. A. Żarczyński, Ochr. Powietrza Probl. Odpadów 2002, 36, nr 5, 192.
34. GUS, Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2012, Warszawa 2013.
35. J.S. Michalik, A. Gajek, K., Grzegorczyk, S. Gredecki, M. Piękniewski, L. Słomka, P. Janik, D. Dziwulski, S. Zając, Bezp. Pracy 2009, nr 10, 14.
36. J.S. Michalik, A. Gajek, L. Słomka, Bezp. Pracy 2011, nr 4, 6.
37. I. Sówka, M. Skrętowicz, P. Zwoździak, Ł. Guz, J. Zwoździak, H. Sobczuk, Ochr. Środowiska 2013, 35, nr 2, 73.
38. B. Hancyk, Atest Ochrona Pracy 2012, nr 4, 27.
39. GIOŚ, Rejestr poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska - 2011 r., Warszawa 2013; także na http://www.gios.gov.pl.
40. B. Bronisz, P. Dadasiewicz (kier.), H. Jastrzębska (kier.), Raport o występowaniu zdarzeń o znamionach poważnej awarii w 2013 r. z Załącznikiem nr 1 pt. Rejestr poważnych awarii i zdarzeń o znamionach poważnej awarii w 2013 r., GIOŚ, Departament Inspekcji i Orzecznictwa, Warszawa 2014; także na http://www.gios.gov.pl.
41. A. Żarczyński, Ekol. Technika 2014, 22, nr 5, 219.
42. A. Gajek, J.S. Michalik, Przem. Chem. 2010, 89, nr 5, 742.
43. A. Dobrzańska, E. Kukulska-Zając, E. Kusina, Gaz, Woda Technika San. 2011, 1, 4.
44. Rozporządzenie (WE) Nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz. Urz. UE L nr 396 z 30 grudnia 2006 r. oraz sprostowanie, Dz. Urz. UE L nr 136 z 29 maja 2007 r.) z późniejszymi zmianami.
45. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz. Urz. UE L 353 z 31 grudnia 2008 r.) z późniejszymi zmianami.
46. http://www.mg.gov.pl/Wspieranie+przedsiebiorczosci/Bezpieczenstwo+produktow+i+uslug/REACH+i+CLP/Tekst+rozporzadzenia, dostęp 17 grudnia 2013 r.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-a43b28ac-4ffd-46a8-8018-b70b897572cc