Uwarunkowania stratygraficzno-środowiskowe występowania nagromadzeń złożowych bursztynu na północnej Lubelszczyźnie

• Autorzy: Słodkowska Barbara , Kasiński Jacek Robert , Żarski Marcin

Identyfikatory

DOI

10.7306/2022.3

Warianty tytułu

EN

Stratigraphic and environmental conditions of the occurrence of amber-bearing deposits in the northern Lublin region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the northern Lublin region, the Eocene amber-bearing association has been recognized. It is a group of clastic deposits in which amber crumbs are scattered, and the characteristic feature of the association is the content of glauconite. The sedimentological and lithofacies studies allowed determining the conditions necessary for amber deposition. Accumulation of amber-bearing sediments took place in the Middle and Late Eocene. The Upper Eocene formations in this area occur in isolated patches. Amber accumulations are found in marine sediments associated with regressive facies, usually in depressions of the Cretaceous basement. Understanding the correct distribution of amber in the sediment and determining the dynamics of the Eocene sedimentary basin in the Lublin region have a practical aspect, and are the basis for developing the characteristics of the geological economic conditions for the occurrence of amber-bearing deposits. The recently drilled boreholes confirmed amber resource prospectivity in the Lubartów area and the recognition of new deposits with amber reserves.

Słowa kluczowe

PL

asocjacja bursztynonośna; litofacje; środowisko; eocen; północna Lubelszczyzna

EN

amber-bearing association; lithofacies; environment; Eocene; northern Lublin region

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 70, nr 1
• Strony: 50--60
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., fot., map., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Słodkowska Barbara

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Kasiński Jacek Robert

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Żarski Marcin

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. BŁACHNIO O., DOMBROWICKI K., ROGUSKI A. 2020 – Raport z badań składu granulometrycznego 39 próbek osadów z rejonu doliny Wieprza i Tyśmienicy. Arch. Centrum Badań Gruntów i Skał PIG-PIB, Warszawa, nr 1/2020.
• 2. BUJAKOWSKA K., PARECKI A. 2004 - Dokumentacja geologiczna złoża bursztynu Górka Lubartowska w kategorii D. Przeds. Geol. Polgeol, NAG Państw. Inst. Geol., Warszawa, 602/2005.
• 3. CZURYŁOWICZ K. 2015 - Geologiczno-złożowe uwarunkowania nagromadzeń bursztynu w utworach paleogeńskich w rejonie Parczewa i Lubartowa. Analizy przestrzenne w prospekcji surowcowej na przykładzie złoża bursztynu Górka Lubartowska. [W:] Lechnio J. (red.), Pierwsze forum użytkowników licencji edukacyjnej SITE oprogramowania ArcGIS na Uniwersytecie Warszawskim, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, mat. pokonferencyjne: 12-27.
• 4. CZURYŁOWICZ K., LEJZEROWICZ A., KOWALCZYK S., WYSOCKA A. 2014 - The origin and depositional architecture of Paleogene quartz-glauconite sands in the Lubartów area, eastern Poland. Geol. Quart., 58 (1): 125-144.
• 5. GEDL P. 2014 - Eocene dinoflagellate cysts from the Sołokija Graben (Roztocze, SE Poland): biostratigraphy and palaeoenvironment. Geol. Quart. 58 (4): 707-728.
• 6. GIEL M.D. 1997 - Wyniki badań mikropaleontologicznych z obszaru północnej Lubelszczyzny. [W:] Kasiński J.R, Piwocki M., Saternus A., Tołkanowicz E., Wojciechowski A., Realizacja projektu prac geologicznych dla określenia perspektyw występowania złóż bursztynu w utworach eocenu północnej Lubelszczyzny. NAG Państw. Inst. Geol.-PIB, Warszawa, nr 2529/99.
• 7. JURYS L., KASIŃSKI J.R., KLICH J., KRAMARSKA R., LISTKOWSKI W., ŁAZOWSKI L., MAŁKA A., MUCHA J., NIEĆ M. (red.), SAŁACIŃSKI R., SATERNUS A., URBAŃSKI P., ZIELIŃSKI K. 2010 - Zasady poszukiwań i dokumentowania złóż bursztynu – zalecenia metodyczne. Min. Środowiska, Warszawa.
• 8. KARNKOWSKI P.H., KASIŃSKI J.R. 2014 - Paleogeografia i architektura utworów paleogenu Lubelszczyzny (południowo-wschodnia Polska). [W:] Mizerski W. (red.), Wyzwania geologii regionu lubelskiego w XXI wieku. 83. Zjazd Polskiego Tow. Geol., Państw. Inst. Geol.
• 9. KASIŃSKI J.R. 2015 – Bursztynowa Lubelszczyzna. Academia, 41(1): 45-47.
• 10. KASIŃSKI J.R. 2016 - Złoża bursztynu północnej Lubelszczyzny: historia poznania, budowa geologiczna, perspektywy. [W:] Lubelski bursztyn - znaleziska, geologia, złoża, perspektywy. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie. Wyd. Stellarium, Kraków: 68-93.
• 11. KASIŃSKI J.R., TOŁKANOWICZ E. 1999 - Amber in the Northern Lublin Region - origin and occurrence. [W:] Kosmowska-Ceranowicz B., Paner H. (red.), Investigations into amber. Muzeum Archeologiczne w Gdańsku: 41-51.
• 12. KASIŃSKI J.R., SŁODKOWSKA B., KRAMARSKA R. 2018 - Amber-bearing sediments of the Polish-Ukrainian border zone stratigraphic correlation. [W:] Wagner-Wysiecka E., Szwedo J./Sontag E., Sobecka A., Czebreszuk J, Cwaliński M. (red.), 25th International Symposium “Science and Art”, Gdańsk, Poland, 22-23.03.2018. Abstracts: 94-98.
• 13. KOSMOWSKA-CERANOWICZ B. 2012 – Bursztyn w Polsce i na świecie. Uniw. Warszawski, wyd. I.
• 14. KOSMOWSKA-CERANOWICZ B., KOCISZEWSKA-MUSIAŁ G., MUSIAŁ T., MÜLLER C. 1990 - Bursztynonośne osady trzeciorzędowe okolic Parczewa. Pr. Muz. Ziemi, 41: 21-25.
• 15. KRAMARSKA R., KASIŃSKI J.R., SŁODKOWSKA B. 2020 - Kopaliny przemysłu jubilerskiego. Bursztyn, sukcynit. [W:] Bilans perspektywicznych zasobów kopalin w Polsce. Państw. Inst. Geol.-PIB: 371-381.
• 16. MELNIĈUK V.G., KRYNYCKA M.V. 2018 - Burštyn Polissia. Nacionalnyj univerditet vodnogo gospodarstwa ta pryrodokorustovanija, Rivne.
• 17. MOJSKI J.E., RZECHOWSKI J., WOZNY E. 1966 - Górny eocen w Luszawie nad Wieprzem koło Lubartowa. Prz. Geol., 14 (12): 513-517.
• 18. PIWOCKI M. 2002 - Stratygrafia osadów bursztynonośnych północnej Lubelszczyzny. Prz. Geol., 50 (10/1): 871-874.
• 19. PN-EN ISO/TS 17892-4:2017-01 - Rozpoznanie i badania geotechniczne - Badania laboratoryjne gruntów, Część 4: Badanie uziarnienia gruntów.
• 20. POŻARYSKA K. 1977 - Upper Eocene foraminifera of East Poland and their palaeogeographical meaning. Acta Palaeont. Polon., 22 (1): 3-54.
• 21. POŻARYSKA K., LOCKER S. 1971 - Les organismes plantoniques de l'Eocène supérieur de Siemień. Pologne orientale. Rev. Micropaleont., 14: 57-72.
• 22. SŁODKOWSKA B., KASIŃSKI J.R. 2016a - Uwarunkowania klimatyczne i środowiskowe powstawania bursztynu bałtyckiego. [W:] Lubelski bursztyn - znaleziska, geologia, złoża, perspektywy. Państwowa WyższaSzkołaZawodowawChełmie.Wyd. Stellarium,Kraków: 22-39.
• 23. SŁODKOWSKA B., KASIŃSKI J.R. 2016b -Paleogeni neogen-czas dynamicznych zmian klimatycznych. Prz. Geol., 64 (1): 15-25.
• 24. SŁODKOWSKA B., KASIŃSKI J.R. 2018 - Amber-bearing deposits of eastern margin of the Pre-North Sea epicontinental basin. 10th European Palaeobotany & Palynology Conference, 12-17.08.2018, UDC Dublin, Program & Abstracts, 0159: 113.
• 25. SŁODKOWSKA B., KRAMARSKA R., KASIŃSKI J.R. 2013 - The Eocene Climatic Optimum and the formation of the Baltic amber deposits. International Amber Researcher Symposium. Amber. Deposits-Collections - The Market, Gdańsk, Poland, 22-23.03.2013: 28-32.
• 26. STRZELCZYK G., DANIELEWICZ B. 1990 - Dokumentacja geologiczna w kategorii C2 złoża kruszywa naturalnego (piaski budowlane) wraz z określeniem występowania bursztynu w utworach trzeciorzędowych w rejonie Górka Lubartowska, Przeds. Geol. Polgeol, NAG Państw. Inst. Geol.-PIB, Warszawa, 503/WA/SD.
• 27. SZYDEŁ R.,GAZDA L. 2020 - Dodatek do dokumentacji złoża piasków i mułków glaukonitowych Niedźwiada II w kat. C1 oraz bursztynu i fosforytów jako kopalin współwystępujących i piasków kwarcowych jako kopaliny towarzyszącej w kat. C1 (działka nr 517/2 wg ewidencji gruntów) według stanu zasobów na dzień 31 grudnia 2019 r. NAG Państw. Inst. Geol.-PIB, Warszawa, 3436/2020.
• 28. TUTSKY V.O. 2005 - Złoża bursztynu na Ukrainie i ich wykorzystanie. [W:] Kosmowska-Ceranowicz B., Gierlowski W. (red.), Bursztyn. Poglądy, opinie. Materiały z seminariów Amberif 1994-2004. Wyd. Międzynarodowe Stowarzyszenie Bursztynników, Muzeum Ziemi PAN, Międzynarodowe Targi Gdańskie SA, Gdańsk: 26-28.
• 29. TUTSKY V.O., STEPANUK L. 1999 - Geologie und Mireralogie des Bernsteins von Klesov, Ukraine. [W:] Kosmowska-Ceranowicz B., Paner H. (red.), Investigations into amber. Muz. Archeol. w Gdańsku: 53-60.
• 30. WAŻYŃSKA H. 1997 - Wyniki badań palinologicznych próbek osadów trzeciorzędowych z otworu wiertniczego Czemierniki, arkusz Radzyń Podlaski 1:50 000. [W:] Kasiński J.R., Piwocki M., Saternus A., Tołkano- wicz E., Wojciechowski A., Realizacja projektu prac geologicznych dla określenia perspektyw występowania złóż bursztynu w utworach eocenu północnej Lubelszczyzny. NAG Państw. Inst. Geol.-PIB, nr 2529/99.
• 31. WOŹNY E. 1966a - Eocen z Siemienia koło Parczewa. Geol. Quart., 10 (3): 843-850.
• 32. WOŹNY E. 1966b - Fosforyty i bursztyny z Siemienia koło Parczewa. Prz. Geol., 14(6): 277-278.
• 33. WOŹNY E. 1977 - Pelecypods from the Upper Eocene of East Poland. Palaeont. Polon., 22: 93-112.
• 34. WYSOCKA A. 2002 - Clastic Badenian deposits and sedimentary environments of the Roztocze Hills across the Polish-Ukrainian border. Acta Geol. Polon., 52 (4), 535-561.
• 35. ZDANOWSKI A., KIELCZYK K., PALUCH J., WALCZAK K., BACHMAN Ł. 2017 - Dokumentacja geologiczna złoża piasków skaleniowo-kwarcowych i kopalin towarzyszących - glaukonitu i bursztynu. Górka Lubartowska - Niedźwiada, miejscowość Brzeźnica Leśna Kolonia, gm. Niedźwiada, pow. lubartowski, woj. lubelskie. Stellarium sp. z o.o., NAG PIG-PIB, Warszawa, 3309/2017.
• 36. ŻARSKI M., SŁODKOWSKA B. 2020 - Dokumentacja geologiczna powykonawcza do projektu prac geologicznych na wykonanie trzech badawczych otworów wiertniczych: Niedźwiada PIG 2019, Leszkowice PIG 2019 i Górka Lubartowska PIG 2019. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Lublin.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).