Jakość spawów elementów ze stopów AL wojskowych statków powietrznych wykonanych metodą spawania łukowego

• Autorzy: Woźny P. , Błachnio J. , Dragan K.

Identyfikatory

DOI

10.1515/jok-2017-0076

Warianty tytułu

EN

Welds’ quality of aluminium alloy components of military aircraft executed by arc welding method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono problemy pojawiające się w procesie napraw elementów statków powietrznych (SP) wykonanych ze stopów aluminium, w trakcie spawania łukowego metodą TIG (tungsten inert gas). W artykule zawarto informacje dotyczące zasad obowiązujących w procesie kwalifikowania technologii spawania. Przedstawiono algorytm postępowania przy kwalifikowaniu technologii spawania zgodnie z normą. Opisano główne przyczyny i czynniki mające wpływ na powstawanie wad i niezgodności spawalniczych oraz dokonano ich klasyfikacji. Omówiono zasady przygotowania elementów do spawania oraz doboru spoiwa. Podjęto temat wpływu parametrów spawania na powstawanie wad i niezgodności spawalniczych w odniesieniu do normy PN-L 01426. Przedstawiono przykłady uszkodzeń eksploatacyjnych połączeń spawanych. Opisano zastosowanie metody tomografii komputerowej do oceny połączeń spawanych oraz przedstawiono tomogramy z badań spawów doczołowych stopów aluminium wykonanych ze stopu aluminium gatunku AW 5754. Na przykładzie tomogramów omówiono powstałe w badanych złączach niezgodności i wady spawalnicze. Wykazano przydatność tomografii komputerowej do oceny jakości spawów.

EN

The paper presents the problems arising in the process of repairs of aircraft (AC) components made of aluminium alloys during arc welding with the TIG (tungsten inert gas) method. The paper provides information on the rules applicable in the welding process qualification. The procedure algorithm when qualifying the welding process was presented in accordance with PN-EN ISO 15614-2. The main causes and factors affecting the formation of defects and welding imperfections were described and classified. The principles of preparing the components for welding and selection of a binder were discussed. The issue of effect of the welding parameters on the formation of defects and welding imperfections in relation to PN-L-01426 standard was raised. The application of computed tomography in assessment of the welded joints was described and tomograms from tests of butt welds of aluminium alloys made of the AW 5754 grade aluminium alloy were presented. On the example of the tomograms, the welding imperfections and defects formed in the tested joints were discussed. The usefulness of computed tomography in assessment of the welds’ quality was shown.

Słowa kluczowe

PL

spawanie; stopy aluminium; wady; badania; jakość

EN

welding; aluminium alloys; defects; tests; reliability

• Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych
• Czasopismo: Journal of KONBiN
• Rocznik: 2017
• Tom: No. 44
• Strony: 321--332
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys.

Twórcy

autor

Woźny P.

• Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 S.A.

autor

Błachnio J.

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych

autor

Dragan K.

• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych

Bibliografia

• [1] Błachnio J., Kułaszka A., Chalimoniuk M., Giewoń J.,Woźny P., Raport z badań, ITWL, Warszawa, 2016.
• [2] Czuchryj J., B. Kupisz B., Badania złącz spawanych. Przegląd metod, KaBe, Krosno, 2009
• [3] Ciszewski A., Radomski T., Szummer S., Materiałoznawstwo, OWPW, Warszawa, 2003
• [4] Dutka K., Stabryła J., Przyczyny pękania elementów spawanych zbiornika procesowego, Przegląd spawalnictwa 5/2011
• [5] Ferenc K., Ferenc J.: Konstrukcje spawane, Projektowanie. WNT, Warszawa 2000
• [6] Ferenc K.: Spawalnictwo. WNT, Warszawa 2007
• [7] Jezierski G.: Radiografia przemysłowa. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa 1993
• [8] Kocańda S., Zmęczeniowe pękanie metali. Wydawnictwo WNT, Warszawa 1985
• [9] Łunarski J.: Zarządzanie jakością w przemyśle lotniczym. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2012
• [10] Mizerski J, Spawanie, wiadomości podstawowe, REA, Warszawa, 2008
• [11] Mizerski J., Spawanie w osłonie gazów metodą TIG, REA, Warszawa, 2008
• [12] Pilarczyk J., Poradnik inżyniera. Spawalnictwo, WNT, Warszawa, 2003
• [13] PN-L-01426:1995 Lotnictwo i kosmonautyka - Spawanie konstrukcji lotniczych - Wytyczne kontroli i odbioru złączy spawanych ze stali, stopów żaroodpornych i żarowytrzymałych oraz stopów aluminium
• [14] PN-ISO 5817:2009 Spawanie - Złącza spawane ze stali, niklu, tytanu i ich stopów (z wyjątkiem spawanych wiązką) - Poziomy jakości według niezgodności spawalniczych
• [15] PN-ISO 10042:2008 Spawanie - Złącza spawane łukowo w aluminium i jego stopach. Poziom jakości dla niezgodności spawalniczych
• [16] PN-EN ISO 15614-2:2008 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali - Badanie technologii spawania - Część 2: Spawanie łukowe aluminium i jego stopów.
• [17] PN-EN ISO 3834-2 Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów metalowych Część 2: Pełne wymagania jakości
• [18] PN-EN ISO 15609-1:2007 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali - Instrukcja technologiczna spawania Część 1: Spawanie łukowo.