Wpływ zawartości wilgoci w węglu na proces jego samozagrzewania w pokładach węgla kamiennego na przykładzie warstw libiąskich i łaziskich we wschodniej części GZW

• Autorzy: Sporysz Grzegorz

Warianty tytułu

EN

Impact of moisture content in coal on the process of its self-heating in hard coal deposits on the example of Libiąż and Łaziska strata in the eastern part of GZW

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pokłady węgla kamiennego warstw libiąskich i łaziskich we wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) charakteryzuje wysoka skłonność do samozapalenia przy stosunkowo wysokiej wilgotności. Artykuł przedstawia próbę wyjaśnienia tego zagadnienia w aspekcie ogólnie dostępnych danych, opublikowanych w obszarze badań nad węglem, biorąc pod uwagę zawartość wilgoci w węglu oraz inne teorie i hipotezy dotyczące skłonności węgla do samozapalenia.

EN

The values of the self-heating index Sza for coal seams from Libiąż and łaziska series in the eastern part of the Upper Silesian Coal Basin are high (above 120°C/min) and generally represent the 5th coal spontaneous combustion group, acc. to Polish standard [14], i.e. coal with a very high spontaneous combustion tendency. The interesting thing is that these coal seams contained a high content of natural moisture. If somebody assumes that the content of moisture in organic matter is a factor that inhibits the self-heating process of this matter moist coal should be more hard to self-heating. Therefore, there has raised the question, what is the reason that coal seams with a high moisture content are more susceptible to the rapid seif-heating process than others with a lower moisture content. Answers to this issue may be auxiliary theories and hypotheses related to: the presence of pyrite in coal supporting the coal self-heating process, oxidation of humates and humic acids contained in geologically „young" coals, and the possible influence of the presence of inorganic salts contained in groundwater in the presented geological area.

Słowa kluczowe

PL

samozapalność węgla

EN

spontaneous ignitability of coal

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2021
• Tom: nr 12
• Strony: 12--15
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Sporysz Grzegorz

• Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego Sp. z o.o. Lędziny

Bibliografia

• 1. Budryk W.: Pożary i wybuchy w kopalniach. Cz. 1: Pożary podziemne. Górnictwo T. XI. Wyd. Górniczo-Hutnicze, Katowice 1956.
• 2. Bystroń H., Jaroń S., Kołodziejczyk B. i in.: Pożary podziemne. Poradnik Górnika. T. 3, Dz. III, Wyd. Śląsk, Katowice 1974.
• 3. Clemens A.H., Matheson T.W.: The role of moisture in the self-heating of low rank coals. Fuel 1996, no. 75, s. 891 895.
• 4. Cygankiewicz J.: Modelowanie emisji gazów z zagrzewającego się złoża węgla. Mat. 4 Szkoły Aerologii Górniczej, Wyd. CEiAG EMAG, Katowice 2006, s. 65-77.
• 5. Cygankiewicz J.: Wpływ zawartości wilgoci w węglu na przebieg samozagrzewania. Górnictwo i Geologia 2011, z. 3, s. 37-48.
• 6. Frolik A., Wątor L., Palka J.: Monitoring zasolenia wód kopalnianych ważny element oceny zagrożenia i ochrony środowiska. Mat. konf. Szkoła Eksploatacji Podziemnej 2007, Wyd. IPGSMiE PAN, Kraków 2007, s. 473-484.
• 7. Hank B.: Zróżnicowanie petrograficzne i chemiczno-technologiczne węgla płomiennego typu 31 z warstw łaziskich i libiąskich GZW i jego znaczenie praktyczne. Górnictwo, z. 212, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 1993.
• 8. Jaskółkowski W., Kasperkiewicz M. i in.: Wpływ antypirogenów stosowanych w górnictwie węgla kamiennego na ograniczenie skłonności węgla do samozapalenia. Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza 2012, nr 3, s. 97 106.
• 9. Jendruś R.: Chemical and physical aspects of fires on coal waste dumps. Zeszyty Nauk. WSZT w Katowicach 2016, nr 8, s. 131-149.
• 10. Karbowska B., Idkowiak J., Wyrwas B.: Badanie wpływu wilgoci higroskopijnej i przemijającej na wartość opałową węgla pochodzącego z kopalń należących do GZW. Przemysł Chemiczny 2018, nr 2, s. 205 -208.
• 11. Maciejasz Z., Kruk F.: Pożary podziemne w kopalniach. Cz. I, Wyd. Śląsk, Katowice 1997.
• 12. Muzyczuk J.: Okres inkubacji pożarów endogenicznych w świetle badań kinetyki procesu utleniania węgla. Prace GIG, Komunikat 766, Katowice 1991.
• 13. Onifade M., Gene B.: A review of research on spontaneous combustion of coal, Int. Journ. of Mining Sc. and Techn. 2020, s. 303-311, https:// doi.org/10.1016/j.ijmst.2020.03.01.
• 14. PN-93/G 04558: Oznaczenie wskaźnika samozapalności.
• 15. Trenczek S.: Zagrożenie pożarami endogenieznymi a zagrożenia naturalne w aspekcie obowiązujących przepisów. Mat. warsztatów: Zagrożenia naturalne w górnictwie, GIG, Katowice 2006, s. 441 454.
• 16. Tupek-Murowany K., Młynarczykowska A.: Flotacja w zasolonych wodach, technologiczne ułatwienie czy środowiskowy problem. Inżynieria Mineralna 2017, lipiec-grudzień, PTPK, s. 281-291.
• 17. Zhang Y, Zhang X., Yang W. et al.: Pore structure and its impact on susceptibility to coal spontaneous combustion based on multiscale and multifractal analysis. Scientific Reports 2020, www.nature.com/scientificreports,