Psychologiczne determinanty stresu w ruchu drogowym w zależności od wykonywanej pracy

• Autorzy: Ucińska M. , Odachowska E. , Dobrzyńska M.

Warianty tytułu

EN

Psychological stress determinants in the road traffic depending on the work conducted

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Uczestnictwo w ruchu drogowym nierozerwalnie wiąże się z konfrontacją z sytuacjami trudnymi, jakie powodowane są warunkami na drodze, zachowaniem innych uczestników ruchu, czy własnym stanem emocjonalnym kierującego. Zawód kierowcy zwykło się analizować jako jeden z najbardziej narażonych na sytuacje trudne. Towarzyszący człowiekowi stan organizmu charakteryzujący się niespecyficznymi fizjologicznymi i psychicznymi zmianami w odpowiedzi na wszelkie stawiane mu wymagania, przyjęto nazywać stresem. Określa się go również jako sytuację trudną, czyli taką, w której zachodzi rozbieżność między potrzebami a możliwością ich zaspokojenia lub zadaniami a możliwością ich wykonania. Prezentowany artykuł dotyczy sposobu funkcjonowania kierowcy zawodowego w ruchu drogowym. Analizy przeprowadzone w grupie kierowców Straży Miejskiej oraz kierowców taksówek wykazały wiele istotnych zależności w zakresie różnic indywidualnych oraz sposobów radzenia sobie ze stresem w ruchu drogowym.

EN

Taking part in road traffic means constant confrontation with difficult situations, caused by traffic and road conditions, behavior of other drivers and one’s self emotional state. Professional driver is concerned to be one of professions which is particularly exposed to difficult situations. An untypical physiological and psychological state of human organism, as a response to demands made on him is called stress. This term also refers to a difficult situation in which there is a discrepancy between needs and capabilities to meet them. The following paper concerns the process how does a professional driver operates in road traffic. The researches were conducted on a group of Municapal Police drivers and taxi drivers. It was concluded that there are individual differences between drivers and their methods to cope with stress.

Słowa kluczowe

PL

ruch drogowy; stres; kierowca

EN

stress; road traffic; driver

• Wydawca: Wydawnictwo ITS
• Czasopismo: Transport Samochodowy
• Rocznik: 2013
• Tom: z. 3
• Strony: 17--39
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ucińska M.

• Instytut Transportu Samochodowego

autor

Odachowska E.

• Instytut Transportu Samochodowego

autor

Dobrzyńska M.

• Instytut Transportu Samochodowego

Bibliografia

• [1] Bryant R.A., Harvey A.G., (2000). Acute stress disorder. Washington, DC. American Psychological Association.
• [2] Endler R.S., Parker J. D., (1990). Stress and anxiety: conceptual and assessment issues. Stress Medicine, 6 s. 243-248.
• [3] Endler R.S., Parker J. D. (1992). The multidimensional assessment of coping: concepts, issues, and measurement. Personality psychology in Europe, 4, s. 377-390.
• [4] EuroRAP, European Road Assessment Programme http://www.eurorap.pl/index.php?option=com_content&view=a rticle&id=64&Itemid=53 29.11.2012.
• [5] Eysenck, H., (1987). The definition of personality disorders and the criteria appropriate for their description, Journal of Personality Disorders, 1, 211-219.
• [6] Eysenck, S.B.G., Pearson, P.R., Easting, G., Allsopp, J.P., (1985). Age norms for Impulsiveness, Venturesomeness and Empathy in Adults, Personality and Individual Differences, 6, 5, 613-19.
• [7] Glenc M., (2006). Skłonność do podejmowania ryzyka, czyli psychologiczna charakterystyka ryzykantów (w:) M. Goszczyńska i R. Studenski (red.), „Psychologia zachowań ryzykownych. Koncepcje- badania-praktyka”. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
• [8] Hennesy D., Wiesenthal, D., (1999). Traffic Congestion, Driver Stress, and Driver Aggression. (w:) Aggressive Behavior. Departament of Psychology and LaMarsh Centre for Research on Violence and Conflict Resolution, Kanada, Volume 25, 409-423.
• [9] Heszen - Niejodek I., (2000) .Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. (w:) Strelau, J. (red). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• [10] Heszen I., (2008). Kliniczna Psychologia Zdrowia. (w:) Sęk, H. (red.), Psychologia kliniczna. Tom 2, Warszawa: PWN, 222-243.
• [11] Lazarus R.S., (1991). Paradygmat stresu i radzenia sobie. Nowiny psychologiczne, Nr 4.
• [12] Lazarus, Folkman (1984). Stress, appraisal and doping. New York: Springer.
• [13] Łuczak A., (2012). Strategie radzenia sobie ze stresem zawodowym stosowane przez kierowców samochodów ciężarowych. Polskie Forum Psychologiczne, tom 17, numer 1, 137-154.
• [14] Łuczak A., (2001). Wymagania psychologiczne w doborze osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych. Warszawa: CIOP.
• [15] Merecz D., Waszkowska, M., (2008). Źródła i konsekwencje stresu zawodowego w pracy kierowcy. (w:) Materiały na posiedzenie Rady Ochrony Pracy w dniu 21 października 2008 roku „Zagrożenia zdrowia kierowców pojazdów silnikowych związane ze szkodliwymi i uciążliwymi warunkami środowiska pracy”, 23-41.
• [16] Odachowska E., (red.) (2012). Psychologia zachowań ryzykownych w ruchu drogowym. Warszawa: ITS.
• [17] Odachowska E., (2012). Emocje na drodze. Nowe metody poszukiwania przyczyn powstawania wypadków drogowych. Technika Transportu Szynowego tom 3.
• [18] Plopa, M., Makarowski, R. (2010). Kwestionariusz Poczucia Stresu. Warszawa: Vizja Press&It..
• [19] Ratajczak Z., (2004). Kontrowersje wokół pojęcia ryzyka. Źródła i konsekwencje [w:] R. Studenski (red.), Zachowanie się w sytuacji ryzyka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp.13-19.
• [20] Sayers P.B., Gouldby J.D., Simm I., Meadowcroft I., Hall J., (2002). Risk, Performance and Uncertainty in Flood and Coastal Defence - A Review. R&D Technical Report D2302/TR1 (HR Wallingford Report SR587), Crown copyright, London.
• [21] Selye H., (1979), za Terelak J.F., (1995). Stres psychologiczny, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz, s. 13.
• [22] Smith K., (1996). Environmental Hazards: Assessing Risk and Reducing Disaster, 2nd ed. Routledge, London/U.S.A./Canada.
• [23] Stawiarska-Lietzau M., (2006). Wybrane podmiotowe uwarunkowania skłonności do ryzyka u kobiet i mężczyzn. [w:] M. Goszczyńska i R. Studenski (red.), „Psychologia zachowań ryzykownych. Koncepcje badania praktyka”. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
• [24] Strelau J., (1995). Temperament, osobowość, działanie. Warszawa: PWN;
• [25] Studenski R., (2004). Ryzyko i ryzykowanie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• [26] Studenski R., (2006). Autodestrukcyjna motywacja do zachowań ryzykownych. Kolokwia Psychologiczne.
• [27] Terelak J. (2008). Człowiek i stres. Bydgoszcz-Warszawa: Oficyna Wydawnicza Branta.
• [28] Trojański M., (2008). Anatomia stresu. Przezwyciężyć stres i zmęczenie, Bydgoszcz: Fundacja Akademia Transportu.
• [29] Watson M., Greer S., (2009). Skala kontroli emocji - CECS. (w:) Juczyński Z. (2009). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
• [30] Wypadki drogowe w Polsce w 2012 roku. (2013). Warszawa: KGP.
• [31] Zuckerman M., (1994). Behavioural Expressions and Biosocial Bases of Sensation-Seeking. Cambridge: Cambridge University Press.
• [32] Zaleśkiewicz T., (2006). Ryzyko jako konieczność i ryzyko jako przyjemność [w:] Psychologia zachowań ryzykownych, red. M. Goszczyńska, R. Studenski, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
• [33] Zimbardo P.G., Ruch F.L., (1988). Psychologia i życie. Warszawa: PWN.