Zmiany zasolenia i poziomu wody jeziora Jamno wynikające z budowy wrót przeciwsztormowych

• Autorzy: Cieśliński R.

Identyfikatory

DOI

10.17512/ios.2016.4.7

Warianty tytułu

EN

Changes in salinity and water level of the Lake Jamno resulting from the construction of storm gates

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest określenie zmian zasolenia i poziomu wody jeziora Jamno, jakie zaszły w wyniku budowy wrót przeciwsztormowych. Jest to o tyle istotny aspekt, gdyż w przypadku jezior przybrzeżnych raczej dąży się do „otwarcia” obiektu na bezpośrednie oddziaływanie morza, a nie jego „zamykanie”. Oczywiście istnieje także wiele przykładów na świecie tworzenia takiej zabudowy hydrotechnicznej, której celem jest ochrona przed zjawiskiem powodzi od strony morza. Często wynika ona ze zmian klimatycznych powodujących wzrost liczby obserwowanych zjawisk ekstremalnych, przykładem czego są wrota przeciwsztormowe na Tamizie. W związku z powyższym należy zawsze zastanowić się nad sensem tworzenia takich budowli i ich późniejszego wpływu na środowisko biotyczne i abiotyczne. Również należy z niezwykłą starannością przygotować projekt takiej budowy, aby nie spowodował on więcej strat niż korzyści. Główne prace polegały na kwerendzie materiałów źródłowych oraz pracach terenowych w okresie przed budową wrót przeciwsztormowych (lata 2002-2008) i po ich budowie (rok 2015), podczas których wykonano kartowanie hydrograficzne oraz pobór próbek wody do analiz laboratoryjnych. Najważniejszym źródłem informacji o zmianach, jakie zaszły po budowie wrót przeciwsztormowych, była strona internetowa www.hydrowskaz.pl. Na stronie zamieszczono dane dotyczące zmian poziomu wody i wielkości przewodności właściwej na jeziorze Jamno i Kanale Jamneńskim. Głównym i najbardziej widocznym efektem wpływu powstałych wrót przeciwsztormowych jest zmiana stanu jakościowego wód jeziora Jamno, a w szczególności zmiana stężeń wskaźników odmorskich, np. przewodności właściwej, które uległy zmianie z typowych dla wód słonawych na typowe dla wód słodkich. Drugim widocznym efektem zmian jest zmniejszenie amplitudy wahań poziomu wody w jeziorze o rząd w skali roku 30÷40 cm.

EN

The aim of the study is to determine changes in salinity and water level of the Lake Jamno, which occurred as a result of the construction of the storm gate. It is very important aspect, as in the case of coastal lakes rather seeks to “open” object on the direct impact of the sea, and not his “closing”. Of course there are many examples in the world to create such hydrotechnical building, the aim of which is to prevent the phenomenon of flooding from the sea. Often it is the result of climate change causing an increase in the number of observed extreme phenomena, example of which are the storm gates in the Thames. Therefore, you should always think about the meaning of the creation of such structures and their subsequent impact on the biotic and abiotic environment. Also be sure to with great care to prepare a draft of such a construction that does not cause more losses than benefits. The study consisted primarily of a review of source materials and fieldwork prior to the construction of a storm barrier (2002-2008) and following the construction of the storm barrier (2015). Fieldwork included hydrographic surveys and water sampling for laboratory analysis. The most important source of information on changes following the construction of the storm barrier was the online source: www.hydrowskaz.pl. The website included data on water levels and specific conductivity for Lake Jamno and the Jamno Canal. The main and most readily observable outcome of the construction of a storm barrier has been a change in water quality in Lake Jamno. This is especially true in the case of key indicators related to marine water including conductivity, whose values changed from brackish-water-type to freshwater-type. A second outcome of the construction of the storm barrier was a change in the water level fluctuation range for Lake Jamno. The fluctuation range has now been reduced by 30 to 40 cm.

Słowa kluczowe

PL

jezioro Jamno; wrota przeciwsztormowe; przewodność właściwa; zasolenie; poziom wody

EN

Lake Jamno; storm gate; conductivity; salinity; water level

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej
• Czasopismo: Inżynieria i Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 19, nr 4
• Strony: 517--539
• Opis fizyczny: Bibliogr. 36 poz., fot. kolor., mapy, wykr.

Twórcy

autor

Cieśliński R.

• Uniwersytet Gdański, Instytut Geografii, Katedra Hydrologii, ul. Bażyńskiego 4, 80-952 Gdańsk

Bibliografia

• [1] Brauer C.C., Teuling A.J., Torfs P.J., Uijlenhoet R., Investigating storage-discharge relations in a lowland catchment using hydrograph fitting, recession analysis, and soil moisture data, Water Resources Research 2013, 49, 7, 4257-4264.
• [2] Trousselier M., Coastal lagoon, [in:] J. Cutler (ed.), Encyclopedia of Earth, Cleveland, Washington D.C. 2007.
• [3] Chauvelon P., Tournoud M.G., Sandoz A., Integrated hydrological modeling of a managed coastal Meditrrranean wetland (Rhone delta France): initial calibration, Hydrology and Earth Sciences 2003, 7, 1, 123-131.
• [4] Lawrie R.A., Stretch D.D., Perissinotto R., The effects of wastewater discharges on the functioning of a small temporarily open/closed estuary, Estuarine, Coastal and Shelf Science 2010, 87, 237-245.
• [5] Potter I.C., Chuwen B.M., Hoeksema S.D., Elliott M., The concept of an estuary: A definition that incorporates systems which can become closed to the ocean and hypersaline Estuarine, Coastal and Shelf Science 2010, 87, 497-500.
• [6] Schallenberg M., Larned S.T., Hayward S., Arbuckle C., Contrasting effects of managed opening regimes on water quality in two intermittently closed and open coastal lakes, Estuarine, Coastal and Shelf Science 2010, 86, 4, 587-597.
• [7] Morris B.D., Turner I.L., Morphodynamics of intermittently open-closed coastal lagoon entrances: New insights and a conceptual model, Marine Geology 2010, 271, 55-66.
• [8] Elliot M., Whitfield A.K., Challenging paradigms in estuarine ecology and management, Estuarine, Coastal and Shelf Science 2011, 94, 306-314.
• [9] Dye A.H., Influence of isolation from the sea on spatial patterns of macroinfauna in intermittently closed/open coastal lakes in New SouthWales, Austral Ecology 2006, 31, 913-924.
• [10] Astel A.M., Bigus K., Obolewski K., Glińska-Lewczuk K., Spatiotemporal assessment of water chemistry in intermittently open/closed coastal lakes of Southern Baltic, Estuarine, Coastal and Shelf Science 2016, DOI: 10.1016/j.ecss.2016.09.010.
• [11] Goździejewska A., Glińska-Lewczuk K., Obolewski K., Grzybowski M., Kujawa R., Lew S., Grabowska M., Effects of lateral connectivity on zooplankton community structure in floodplain lakes, Hydrobiologia 2016, 774, 7-21.
• [12] Obolewski K., Glińska-Lewczuk K. Strzelczak A., Does hydrological connectivity determine the benthic macroinvertebrate structure in oxbow lakes? Ecohydrology 2015, DOI: 10.1002/eco.1599.
• [13] Heese T., Ekspertyza w zakresie oceny wpływu przedsięwzięcia na cele ochrony wód w rozumieniu art. 4.1. w związku z artykułem 4.7. Ramowej Deryktywy Wodnej dla przedsięwzięcia pt: Etap I - Modernizacja i odbudowa brzegów morskich, ochrona Mierzei Jamneńskiej 2012, Koszalin.
• [14] Cieśliński R., Geograficzne uwarunkowania zmienności hydrochemicznej jezior wybrzeża południowego Bałtyku, Wyd. UG, Gdańsk 2011.
• [15] Choiński A., Katalog jezior Polski, Wyd. UAM, Poznań 2007.
• [16] Jańczak J. (red.), Atlas jezior Polski, Tom II, Wyd. Naukowe Bogucki, Poznań 1997.
• [17] Raport o stanie środowiska w województwie zachoniopomorskim w latach 2006-2007, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, Szczecin 2008.
• [18] Obolewski K., Wykorzystanie makrozoobentosu do oceny stanu ekologicznego estuariowego jeziora Jamno, Ochrona Środowiska 2009, 31, 2, 17-24.
• [19] Mudryk Z., Bakterie hererotroficzne w procesach transformacji materii oraganicznej w jeziorach estuariowych, Wyd. WSP, Słupsk 1994.
• [20] Nowicka B., Wronko D., Hydrological monitoring of Jamno Lake, Natura Fundation of Environmental protection, Warszawa 1997 (maszynopis).
• [21] Majewski A., Charakterystyka hydrologiczna estuariowych wód u polskiego wybrzeża, Prace PIHM 1972, 105, 3-37.
• [22] Szmidt K., Hydrologia jezior przybałtyckich ze szczególnym uwzględnieniem jeziora Jamno, Stud. i Mater. Oceanol. 1973, 3, 15-25.
• [23] Szwichtenberg A., Jezioro Jamno w świetle najnowszych badań geologicznych i ekologicznych, Człowiek i Środowisko 1989, 343-355.
• [24] www.hydrowskaz.pl
• [25] EWREKA Ewa Drewniak, Studium wykonalności dla zadania „Zabezpieczenie przeciwpowodziowe zlewni jeziora Jamno wraz z rewitalizacją rzeki Dzierżęcinki - zabezpieczenie terenów zabudowanych m. Koszalin” 2011, tom I, Szczecin (maszynopis).
• [26] Świderska-Bróż M., Jakość i zmienność składu wody rzeki Parsęty i Radwi oraz jeziora Jamno i Bukowo, Zeszyty Naukowe Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska 1996, 10, 155-173.
• [27] Szmidt K., Rola Morza Bałtyckiego w kształtowaniu stosunków hydrograficzych jezior przybrzeżnych ze szczególnym uwzględnieniem jeziora Jamno, Zeszyty Geograficzne WSP w Gdańsku 1967, 9, 47-76.
• [28] Kubiak J., Wstępne dane o stopniu zanieczyszczenia i chemizmie wód Równiny Białogardzkiej i Koszalińskiej części Wybrzeża Słowińskiego, Zeszyty Naukowe Politechniki Koszalińskiej 1996, 10, 145-154.
• [29] Choiński A., Gogołek A., Mrugalski T., Wieloletnie zmiany chemizmu wód jeziora Jamno, Badania Limnologiczne 1998, 1, 107-115.
• [30] Choiński A., Gogołek A., Changes in water chemistry of Lake Jamno over the years 1996-2004, Limnological Review 2005, 5, 27-37.
• [31] Piński D., Zasięg i intensywność intruzji morskich do wód jeziora Jamno, Katedra Hydrologii Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2005 (maszynopis).
• [32] Choiński A., Lange W., Zmienność przewodności elektrycznej właściwej wód jeziora Jamno, Rocznik Fizyczno-Geograficzny 1996, 1, 19-24.
• [33] Choiński A., Związek wód gruntowych mierzei jeziora Jamno z wodami morskimi i jeziornymi, Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A, Geografia Fizyczna 1981, 34, 47-67.
• [34] Pietrucień C., Regionalne zróżnicowanie warunków dynamicznych i hydrochemicznych wód podziemnych w strefie brzegowej południowego i wschodniego Bałtyku, Wyd. UMK, Toruń 1983.
• [35] Dąbrowski M., Trends in changes of lake water levels in the Pomerania Lakeland, Limnological Review 2004, 4, 75-80.
• [36] http://www.gk24.pl/archiwum/art/4549793,jezioro-jamno-wysycha-brzeg-cofnal-sie-o-10-metrow,id,t.html

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.