The usefulness of management accounting tools in reducing waste

• Autorzy: Szczerbak Monika , Wikarczyk Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.34659/eis.2023.86.3.574

Warianty tytułu

PL

Przydatność narzędzi rachunkowości zarządczej w redukcji odpadów

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Purpose: The aim of the article is to present the usefulness of the tools available in management accounting in the area of cost accounting by monitoring the resource management process, including waste management by the idea of sustainable development. The authors present the importance of the concept of a circular economy in waste management, indicating its positive impact on the environment and the company's financial results. Methodology: an analysis and criticism of literature. Hypotheses: H1. The implementation of the circular economy concept should be supported using management accounting tools. H2. Cost accounting (target costing, Product Life Cycle Costing, and Activity-Based Costing) helps isolate environmental costs. Value: The indication of the potential benefits of effective waste management and the role of management accounting (in the form of cost accounting) in this process.

PL

Cel: przedstawienie przydatności narzędzi dostępnych w rachunkowości zarządczej w obszarze rachunku kosztów, poprzez możliwość monitorowania procesu zarządzania zasobami, w tym gospodarką odpadami, zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju. Autorzy przedstawiają znaczenie koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym w gospodarce odpadami, wskazując jej pozytywny wpływ na środowisko i wyniki finansowe przedsiębiorstw. Metodologia: analiza i krytyka literatury. Hipotezy: H1. Wdrażanie koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym powinno być wspierane za pomocą narzędzi rachunkowości zarządczej. H2. Rachunki kosztów (rachunek kosztów docelowych, rachunek kosztów cyklu życia produktu i rachunek kosztów działań) pomagają wyodrębnić koszty środowiskowe. Wartość dodana: Wskazanie potencjalnych korzyści wynikających z efektywnej gospodarki odpadami oraz roli rachunkowości zarządczej (w postaci zastosowania rachunków kosztów) w tym procesie.

Słowa kluczowe

EN

circular economy; zero waste concept; management accounting; product life ycle costing; Activity Based Costing

PL

gospodarka o obiegu zamkniętym; koncepcja zero odpadów; rachunkowość zarządcza; rachunek cyklu życia produktu; rachunek kosztów działań

• Wydawca: Fundacja Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
• Czasopismo: Economics and Environment
• Rocznik: 2023
• Tom: No. 3
• Strony: 186--201
• Opis fizyczny: Bibliogr. 53 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szczerbak Monika

• Military University of Technology Jarosław Dąbrowski in Warsaw, Faculty of Security, Logistics and Management, Institute of Organization and Management, Gen. Sylwestra Kaliskiego Street 2, 00-908 Warsaw, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-8073-7122

autor

Wikarczyk Agnieszka

• University of Cardinal Stefan Wyszyński, Social and Economic Faculty, Institute of Economics and Finance

• https://orcid.org/0000-0002-1019-3098

Bibliografia

• Biernacki, M. (2011). Wykorzystanie rachunku kosztów cyklu życia w podejmowaniu decyzji przez touroperatorów, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 668 „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” nr 41, 365-375. https://wneiz.pl/nauka_wneiz/frfu/41-2011/FRFU-41-365.pdf
• Bochenek, M. (2017). Nowoczesne systemy rachunku kosztów. Humanities and Social Sciences, 4(XXII), 29-36. (in Polish).
• Celayir, D. (2020). Target Costing as a Strategic Cost Management Tool and a Survey on Its Implementation in the Turkish Furniture Industry. Journal of Business Research – Turk, 12(2), 1308-1321. https://doi.org/10.20491/isarder.2020.913
• Clermont, M., Ahn, H., & Schwetschke, S. (2018). Research on Target Costing: Past, Present and Future. Management Review Quarterly, 68, 321-354. https://doi.org/10.1007/s11301-018-0141-y
• Drury, C. (2018). Management and Cost Accounting. 10th Edition. Hampshire: Cengage Learning EMEA.
• ENEL X. (2023, October 18). Polski przemysł wobec transformacji energetycznej. Raport badawczy 2021. https://polskiprzemysl.com.pl/wp-content/uploads/Polski-przemys%C5%82-wobec-transformacji-energetycznej_light.pdf (in Polish).
• Faustino, M., Durão, J., Pereira, C. F., Pintado, M. E., & Carvalho, A. P. (2021). Mannans and mannan oligosaccharides (MOS) from Saccharomyces cerevisiae – A sustainable source of functional ingredients. Carbohydrate Polymers, 272, 118467. https://doi.org/10.1016/j.carbpol.2021.118467
• Gałązka, M. (2008). Rachunek kosztów docelowych jako narzędzie współczesnej rachunkowości zarządczej. Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, 1, 211-231. (in Polish).
• Godlewska-Majkowska, H., Skrzypek, E., & Płonka, M. (2016). Przewaga konkurencyjna w przedsiębiorstwie. Sektor – Wiedza – Przestrzeń. Warszawa: Texter. (in Polish).
• Grabny, Sz., & Kąkol, K. (2016). Ochrona środowiska w rachunku kosztów jako efekt proekologicznych zmian. In E. Śnieżek, F. Czechowski & S. Doroba (Eds.), Ewolucja rachunkowości w teorii i praktyce, gospodarczej (pp. 124-133). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. (in Polish).
• Gralak, A. (2021). Wdrażanie modelu gospodarczego opartego na obiegu zamkniętym w biogospodarce. Zeszyty Naukowe SGGW W Warszawie – Problemy Rolnictwa Światowego, 21(3), 24-40. https://doi.org/10.22630/PRS.2021.21.3.11 (in Polish).
• Hadryjańska, B. (2018). Zrównoważony rozwój a ochrona środowiska w przedsiębiorstwach przetwórstwa mleczarskiego. Intercathedra, 36(3), 239-246. http://www1.up.poznan.pl/intercathedra/files/Intercathedra_3(36)2018__Hadryjanska.pdf (in Polish).
• Hordyńska, M. (2021). Kooperacja przedsiębiorstw jako podstawa logistyki powtórnego zagospodarowania odpadów. Gospodarka Materiałowa i Logistyka, 2, 2-7. http://doi.org/10.33226/1231-2037.2021.2.1 (in Polish).
• Jabłońska, Ż., & Piorunowska-Kokoszko, J. (2023). Zarządzanie odpadami w przedsiębiorstwie w erze zrównoważonego rozwoju – analiza przypadku spółki grupy Komandor. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 67(3), 21-29. https://doi.org/10.15611/pn.2023.3.03 (in Polish).
• Jaruga, A., Kabalski, P., & Szychta, A. (2014). Rachunkowość zarządcza. Warszawa: Wolters Kluwer business. (in Polish).
• Jastrzębska, E. (2017). Gospodarka o obiegu zamkniętym. Nowa idea czy stare podejście? Dobre praktyki społeczne odpowiedzialnych przedsiębiorstw. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 491, 220-234. https://doi.org/10.15611/pn.2017.491.21 (in Polish).
• Kaplan, R. S. & Cooper, R. (2000). Zarządzanie kosztami i efektywnością. Kraków: Oficyna Ekonomiczna, Dom Wydawniczy ABC.
• Kellsal, C. (2020). Ecological Management Accounting—Taking into Account Sustainability, Does Accounting Have Far to Travel? Sustainability, 12(21), 8854. https://doi.org/10.3390/su12218854
• Kirchherr, J., Yang, N. N., Schulze-Spüntrup, F., Heerink, M. J., & Hartley, K. (2023). Conceptualizing the Circular Economy (Revisited): An Analysis of 221 Definitions. Resources, Conservation and Recycling, 194, 107001. https://doi.org/10.1016/j. resconrec.2023.107001
• Kister, A. (2021). Rachunek kosztów. Część pierwsza. Podręcznik. Lublin: Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie. (in Polish).
• Kowalski, M., & Klich, M. (2011). Rachunek kosztów działań jako narzędzie wspomagające zarządzanie wartością przedsiębiorstwa. Studia Ekonomiczne, 333, 261- 272. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.cejsh-c7131b4c0250-4a8f-85a9-9df72712a3c7 (in Polish).
• Kruk, M. (2018). Analiza możliwości zastosowania rachunku kosztów docelowych i rachunku kosztów działań w zakładach ubezpieczeń – artykuł dyskusyjny. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej Zarządzanie, 30, 137-154. (in Polish).
• Kryk, B. (2014). Narzędzia rachunkowości zarządczej w pomiarze/ocenie działalności ekologicznej przedsiębiorstw. Optimum. Studia Ekonomiczne, 3(69), 69-86. (in Polish).
• Kulczycka, J. (2019). Gospodarka o obiegu zamkniętym w polityce i badaniach naukowych. Kraków: Wydawnictwo IGSMiE PAN. (in Polish).
• Łada, M. (2011). Metody rachunkowości zarządczej zorientowane na relacje z klientami – zastosowania w polskich spółkach giełdowych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego: Finanse, Rynki finansowe, Ubezpieczenia, 668(41), 415-424. (in Polish).
• Mesjasz-Lech, A. (2018). Filozofia zero odpadów a strategie środowiskowe. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej: Organizacja i Zarządzanie, 127, 135-147. (in Polish).
• Michalski, K., & Sitko, J. (2016). Wybrane problemy minimalizacji wytwarzania odpadów. Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji, 4(16), 80-89. (in Polish).
• Michniewska, K., & Grodkiewicz, P. (2017). Zero Odpadów – utopia czy rozwiązanie problemu zbyt rozwiniętego konsumeryzmu? Logistyka Odzysku, 2, 39-43. (in Polish).
• Mokrzycka, K. (2018). Zastosowanie rachunku kosztów działań na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa. Zeszyty Naukowe Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, 6, 102-122. (in Polish).
• Nasution, A., & Siregar, I (2018). Determination of production cost with activity based costing at PT. XYZ. Proceedings of the 2nd Nommensen International Conference on Technology and Engineering, Medan, Indonesia, 420, 012043. https://doi.org/10.1088/1757-899X/420/1/012043
• Nitkiewicz, T. (2015). Wykorzystanie ekologicznej oceny cyklu życia w realizacji przedsięwzięć proekologicznych przez przedsiębiorstwa produkcyjne. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu: Zrównoważony rozwój organizacji – odpowiedzialność środowiskowa, 377, 54-72. (in Polish).
• Nowiński, E. (2021). Transformacja energetyki a bezpieczeństwo energetyczne Polski. Nowa Energia, 3, 42-46. (in Polish).
• Orliński, R. (2014). Zastosowanie rachunku kosztów docelowych w szpitalach. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 343, 478-486. (in Polish).
• Pajrok, A. (2014). Application of Target Costing method in the Hospitality Industry. Journal of Education Culture and Society, 2, 154-166. http://doi.org/10.15503/jecs20142.154.165
• Pietzsch, N., Ribeiro, J. R. D., & de Medeiros, J. F. (2017). Benefits, challenges and critical factors of success for Zero Waste: A systematic literature review. Waste Management, 67, 324-353. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2017.05.004
• Polski Komitet Energii Elektrycznej. (2022). Polska ścieżka transformacji energetycznej. https://pkee.pl/wp-content/uploads/2023/03/PL_RAPORT_PKEE2022_FINAL_digital_2.pdf (in Polish).
• Quesado, P., & Silva, R. (2021). Activity-Based Costing (ABC) and Its Implication for Open Innovation. Journal Open Innovation: Technology, Market & Complex, 7(1), 41. https://doi.org/10.3390/joitmc7010041
• Ratten, V. (2021). Coronavirus (Covid-19) and entrepreneurship: Cultural, lifestyle and societal changes. Journal of Entrepreneurship in Emerging Economies, 13(4), 747-761. https://doi.org/10.1108/JEEE-06-2020-0163
• Reconomy.pl. (2022, November 12). GOZ. https://www.reconomy.pl/ (in Polish). RICS. (2016). Life cycle costing. 1st edition. London: Royal Institution of Chartered Surveyors.
• Rodríguez Sánchez, P. J., Hernández González, M., & Bello Arias, J. C. (2018). Eco-innovation and sustainable production in developing countries. Cases Colombia and Mexico. Economy & Business – Journal of International Scientific Publications, 12, 228-238. https://ideas.repec.org/a/isp/journl/v12y2018i1p228-238.html
• Sagan, M. (2021). Instytucjonalne uwarunkowania funkcjonowania przedsiębiorstw a zrównoważony rozwój. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 59(2), 27-39. https://doi.org/10.33119/KNoP.2021.59.2.3 (in Polish).
• Schwab, K. (2016). The fourth industrial revolution. Davos: World Economic Forum. Selech, J., & Kurczewski, P. (2012). Life Cycle Costing (LCC), jako nowoczesny model zarządzania kosztami cyklu życia na przykładzie obiektów technicznych. Problemy Eksploatacji, 1, 99-107. (in Polish).
• Seroka-Stolka, O. (2016). The effect of stakeholder pressure and environmental strategic response pattern. Valahian Journal of Economic Studies, 7(4), 51-56.
• Szczypa, P. (2012). Narzędzia rachunkowości wspomagające działalność proekologiczną przedsiębiorstw w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu. (in Polish).
• Szczypa, P. (2014). Rachunkowość zarządcza – klucz do sukcesu. Warszawa: CeDeWu. (in Polish).
• Wasielewski, R., & Bałazińska, M. (2018). Odzysk energii z odpadów w aspekcie kwalifikacji wytworzonej energii elektrycznej i ciepła jako pochodzących z odnawialnego źródła energii oraz uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal, 21(1), 129-142. (in Polish).
• Wikarczyk, A., & Szczerbak, M. (2022). Narzędzia zarządzania bezpieczeństwem finansowym przedsiębiorstwa: rachunek kosztów klienta. In J. Tarapata & J. Woźniak (Eds.), Odporność organizacji. Cyfryzacja, Bezpieczeństwo, Innowacje (pp. 142-162). Warszawa: Difin. (in Polish).
• Zaman, A. U. (2014). Identification of key assessment indicators of the zero waste management systems. Ecological Indicators, 36, 682-693. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2013.09.024
• Zarębska, J. (2017). Gospodarka o obiegu zamkniętym drogą do zrównoważonego rozwoju. Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji. Jakość, Bezpieczeństwo, Środowisko, 6(7), 286-295. (in Polish).
• Zero Waste International Alliance. (2023, October 18). Zero Waste Hierarchy of Highest and Best Use 8.0. https://zwia.org/zwh/
• Zero waste. (2022, November 14). In Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Zero waste
• Zhelyazkova, V. (2018). Sustainable investing trends. can they help the transition to circular economy? Economy & Business – Journal of International Scientific Publications, 12, 88-94. https://www.scientific-publications.net/get/1000031/1536783858221610.pdf
• Zhou, Z., Ou, J., & Li, S. (2016). Ecological accounting: A research review and conceptual framework. Journal of Environmental Protection, 7, 643-655. https://doi.org/10.4236/jep.2016.75058

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).