Utwory pogranicza cyklotemów PZ1 i PZ2 cechsztynu w kłodawskim wysadzie solnym (środkowa Polska)

• Autorzy: Czapowski G. , Tomassi-Morawiec H.

Warianty tytułu

EN

Deposits from the transition of Zechstein PZ1 to PZ2 cyclothems in the Kłodawa salt dome (central Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The possible occurrence of the Oldest Halite (Na1) unit of the Zechstein PZ1 cyclothem in the Kłodawa salt dome was a discussed matter for many years. Profiling and sampling of the evaporite Zechstein succession (a transition of PZ1 to PZ2 cyclothems) visible in a corridor of the "Kłodawa” Salt Mine at the mining level -650 m, located near the NE marginal pillar of the dome, were done in 2011. The studied section includes rock salt, shale, sulphate and carbonate rocks inclined at 60-90o to the NE and represents a normal succession of the PZ1 and PZ2 cyclothems. The normal succession of the top part of the PZ1 cyclothem consists of two lithological units: 1) rock salt complex (extending over a distance of ca. 5.8 m), defined as the Oldest Halite (Na1) lithostratigraphic unit, and 2) anhydrite bed, c.a. 1.3 m thick, distinguished as the Upper Anhydrite (A1g). These deposits are overlain by 4 lithological units, considered as those creating the normal sequence of the lower part of the younger PZ2 cyclothem. The first one is a dolomitic shale bed, ca. 3.7 m thick, defined as the Stink Shale (T2). It is overlain by a dolomite layer, 0.3-0.5 m thick, representing the Main Dolomite (Ca2), and by an anhydrite series, over 17 m thick, attributed to the Basal Anhydrite (A2). The studied section ends with a rock salt complex, ca. 4 m thick, interpreted as the Older Halite (Na2). The bromine (Br) content in both salt units is relatively low: 81-86 ppm (7 samples) in the Na1 unit and 54-77 ppm (4 samples) in the Na2 unit, with a distinct upward-increasing trend in the latter. Similar low Br values and their distribution trends were characteristic for the top of the Na1 standard bromine curve in Poland and for the lower part of such curve for the Na2 salts. This geochemical similarity could support a proper stratigraphic position of both units. The analysed section was interpreted as a tectonic slice or intrusion, composed of Na1 rock salt overlain with the younger A1g sulphate, incorporated within the folded complex of Na2 rock salt. Such image confirms the current opinion of a more complicated internal structure of the so-called "marginal anticlines” within the Kłodawa dome, composed of intensively folded both salt units. It also documents that the oldest Zechstein evaporites (chlorides and sulphates) could occur above within the dome section than was stated earlier.

Słowa kluczowe

PL

ewaporaty; brom; cechsztyn; kłodawski wysad solny; Polska centralna

EN

evaporites; bromine; Zechstein; Kłodawa salt dome; Central Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 66, nr 5
• Strony: 303--308
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Czapowski G.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Tomassi-Morawiec H.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. BURLIGA S. 1996 - Kinematics within the Kłodawa salt diapir, central Poland. [W:] Alsop G.I., Blundell D.J., Davison I. (eds), Salt Tectonics. Geol. Soc. Spec. Publ., 100: 11-21.
• 2. BURLIGA S. 1997 - Ewolucja wysadu solnego Kłodawy. Mat. konf. pt. Tektonika solna regionu kujawskiego. Uniejów, 23-25.10.1997. WIND, Wrocław: 1-14.
• 3. BURLIGA S. 2010a - Interpretacja szczegółowej budowy geologicznej wysadu solnego w rejonie bloku anhydrytu występującego w polu nr 2 oraz określenie zagrożenia dla potencjalnych stref zawodnienia i nasycenia gazem w badanym obszarze. Arch. Kopalni Soli Kłodawa.
• 4. BURLIGA S. 2010b - Litofacjalne zróżnicowanie najstarszej soli kamiennej w wysadzie solnym Kłodawy. [W:] Rotnicka J., Szczuciński W., Kolasińska K., Jagodziński R., Jasiewicz J. (red.), Teraźniejszość Kluczem do Przeszłości: Współczesne Procesy Sedymentacyjne i ich Zapis Kopalny. IV Polska Konferencja Sedymentologiczna - POKOS’4, Smołdzino, 21-26.06.2010. Streszczenia referatów i posterów, przewodnik do wycieczek: 73.
• 5. BURLIGA S. 2010c - Czy najstarsza sól kamienna występuje w wysadach solnych w Polsce? XV Międzynarodowe Sympozjum Solne pt. Potencjał gospodarczy polskiego górnictwa solnego - stan obecny i perspektywy rozwoju. Świeradów Zdrój, 21-22.10.2010 r.: 68-69.
• 6. BURLIGA S., KOLONKO P., MISIEK G., CZAPOWSKI G. 1995 - Kłodawa Salt Mine. Upper Permian (Zechstein) profile from basin center, salt tectonics, mineral transformations, salt mining problems. XIII International Congress on Carboniferous-Permian Guide to Excursion A3. Państw. Inst. Geol.: 45-54.
• 7. CHARYSZ W. 1973 - Cechsztyńskie piętro soli młodszych (Z3) w regionie kujawskim. Pr. Inst. Geol., 75: 1-68.
• 8. CZAPOWSKI G., ALEKSANDROWSKI P., JAROSIŃSKI M. 2017 - Struktury solne, 1:5000 000. [W:] J. Nawrocki i A. Becker (red.), Atlas geologiczny Polski. Państw. Inst. Geol.
• 9. CZAPOWSKI G., SADOWSKI A., MISIEK G., KOLONKO P. 2005 - Możliwości niekonwencjonalnego wykorzystania walorów przyrodniczych i technicznych kopalni soli Kłodawa. Tech. Posz. Geol., Geosynoptyka i Geotermia, 234-235 (4-5): 35-47.
• 10. KRZYWIEC P. 2004 - Triassic evolution of the Kłodawa salt structure: basement-controlled salt tectonics within the Mid-Polish Trough (Central Poland). Geol. Quart., 48 (2): 123-134.
• 11. KRZYWIEC P. 2006 - Structural inversion of the Pomeranian and Kuiavian segments of the Mid-Polish Trough - lateral variations in timing and structural style. Geol. Quart., 50 (1): 151-168.
• 12. KRZYWIEC P. 2009 - Geneza i ewolucja wybranych struktur solnych z obszaru Niżu Polskiego w świetle danych sejsmicznych. Prz. Geol., 57 (9): 812-818.
• 13. KUCIA Z. 1970 - Nowe człony stratygraficzne cechsztynu w kopalni Kłodawa. Prz. Geol., 18 (7): 345-346.
• 14. MAZUREK S., BURLIGA S., WIŚNIEWSKI A., STASZCZAK W., MISIEK Ł., KURDEK D., BARTŁOMIEJCZAK G. 2016 - Dodatek nr 2 do Dokumentacji geologicznej złoża soli kamiennej Kłodawa 1. Kłodawa. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. [3420/2017].
• 15. MISIEK G. 1997 - Stratygrafia i wykształcenie utworów cechsztynu w wysadzie solnym Kłodawy. Mat. konf. pt. Tektonika solna regionu kujawskiego, Uniejów, 23-25.10.1997.WIND, Wrocław: 20-23.
• 16. TOMASSI-MORAWIEC H., CZAPOWSKI G., BORNEMANN O., SCHRAMM M., MISIEK G. 2009 - Wzorcowe profile bromowe dla solnych utworów cechsztynu w Polsce. Gosp. Sur. Miner., 25 (2): 75-143.
• 17. WAGNER R. 1994 - Stratygrafia i rozwój basenu cechsztyńskiego na Niżu Polskim. Pr. Państw. Inst. Geol., tom 146: 1-71.
• 18. WERNER Z. 1959 - Dokumentacja geologiczna złoża soli potasowo-magnezowych i soli kamiennej w Kłodawie. 1-58. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. [3928/370, 13226].
• 19. WERNER Z. 1962 - Dokumentacja geologiczna złoża soli potasowo-magnezowych i soli kamiennej w kłodawskim wysadzie solnym. 1-58. Nar. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol. [3927/209, 1919].
• 20. WERNER Z., POBORSKI J., ORSKA J., BĄKOWSKIJ. 1960 - Złoże solne w Kłodawie w zarysie geologiczno-górniczym. Pr. Inst. Geol., 30:467-512.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).